Επικλήσεις προς το θείο και θεϊκές επιφάνειες σε τρεις ποιήτριες της Ιταλικής Αναγέννησης: μια συνανάγνωση με τη σαπφική ποίηση (επιδράσεις, απηχήσεις, κοινοί τόποι, αντικατοπτρισμοί)

Abstract

The dissertation attempts a comparative study of Sapphic poetry with the work of three Italian Renaissance poetesses: Gaspara Stampa (1523-1554), Laura Battiferra (1523-1589) and Sara Copia Sullam (1592-1641). The first part of the dissertation examines the invocations to the divine and the divine epiphanies in Sapphic poetry as key elements for understanding the surviving fragments. In the second part, a parallel reading of the Sapphic verses and the work of the three Italian poetesses is attempted. Within this framework different forms of reception of the Sapphic work are recorded, which concern influences, echoes, common places and reflections. Thus, the way in which the female creator is brought to the fore again and composes her own worldview, rediscovering a role that had been deprived since ancient times, is exposed. At the same time, the reintegration of the divine into the world emerges in a way that presents many common features with the ancient Greek conceptions of gods and the central role of women creators as mediators of the human beings with the transcendental powers.

Η διατριβή επιχειρεί μια συγκριτική μελέτη της σαπφικής ποίησης με το έργο τριών Ιταλίδων ποιητριών της Αναγέννησης: της Gaspara Stampa (1523-1554), της Laura Battiferra (1523-1589) και της Sara Copia Sullam (1592-1641). Στο πρώτο μέρος εξετάζονται οι επικλήσεις προς το θείο και οι θεϊκές επιφάνειες στη σαπφική ποίηση ως στοιχεία κομβικά για την κατανόηση των σωζόμενων σπαραγμάτων. Στο δεύτερο μέρος γίνεται μια προσπάθεια να συναναγνωστούν οι σαπφικοί στίχοι με το έργο των τριών Ιταλίδων ποιητριών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο μελέτης καταγράφονται διαφορετικές μορφές πρόσληψης του σαπφικού έργου, που αφορούν επιδράσεις, απηχήσεις, κοινούς τόπους και αντικατοπτρισμούς. Έτσι, αναδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο η γυναίκα δημιουργός τίθεται ξανά στο προσκήνιο και συγκροτεί το δικό της κοσμοείδωλο, ξαναβρίσκοντας έναν ρόλο που είχε στερηθεί από τα αρχαία χρόνια. Συγχρόνως αναφαίνεται η επανένταξη του θείου στον κόσμο με έναν τρόπο που παρουσιάζει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τις αρχαιοελληνικές αντιλήψεις περί θεών και ο κεντρικός ρόλος των γυναικών δημιουργών ως μεσολαβητών του ανθρώπου με τις υπερβατικές δυνάμεις.