Θεμελιώδεις αρχές και κυρίαρχες τάσεις της κατανομής αρμοδιοτήτων στα ομοσπονδιακά κράτη: συγκριτική μελέτη

Abstract

This thesis examines the power allocation systems of four federal states: The United States of America, Canada, the Federal Republic of Germany and Belgium. The first part focuses on the principles of autonomy and participation of the federal entities in the exercise of federal power. The second part makes the argument that the allocation of powers is consistent with democracy and the rule of law and discusses the sovereignty principle and the judicial review of the allocation of powers. The analysis follows the comparative method and results in the grouping of the four federal states on the basis of the choices made by their institutions on each specific issue. The thesis identifies two key allocation trends: a centralist trend favouring the enhancement of federal powers and a centrifuge trend supporting the empowerment of federal entities. These trends are due to historical and political roots inherent in each federation, but are counterbalanced by opposite trends. As a result, the federal system of each of the four states is amphoteric and balanced. This is due to the ongoing functional adjustment of their institutions to the requirements and political evolution of federalism.

Στη διατριβή εξετάζονται τα συστήματα κατανομής αρμοδιοτήτων τεσσάρων ομοσπονδιακών κρατών: των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, του Καναδά, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και του Βελγίου. Στο πρώτο μέρος αναλύονται οι αρχές της αυτονομίας και της συμμετοχής των ομόσπονδων οντοτήτων στην άσκηση της ομοσπονδιακής εξουσίας. Στο δεύτερο μέρος υποστηρίζεται η άποψη ότι η κατανομή αρμοδιοτήτων συνάδει με τις αρχές της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου και αναπτύσσονται η αρχή της κυριαρχίας και ο δικαστικός έλεγχος της κατανομής. Η ανάλυση ακολουθεί τη συγκριτική μέθοδο και καταλήγει σε ομαδοποιήσεις κρατών με κριτήριο τις επιλογές που τα θεσμικά τους όργανα προκρίνουν στα κατ’ ιδίαν ζητήματα. Στη διατριβή αναδεικνύονται δύο κύριες τάσεις: μια κεντρομόλος τάση που κατατείνει στην ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του ομοσπονδιακού κράτους και μια φυγόκεντρος τάση ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων των ομόσπονδων οντοτήτων. Οι τάσεις αυτές οφείλονται στις διαφορετικές ιστορικές και πολιτικές καταβολές καθεμιάς από τις εξεταζόμενες ομοσπονδίες, εξισορροπούνται όμως από αντίρροπες τάσεις με αποτέλεσμα το ομοσπονδιακό σύστημα καθενός από τα εξεταζόμενα κράτη να είναι αμφοτεροβαρές και ισορροπημένο. Τούτο οφείλεται στη συνεχή προσαρμογή της λειτουργίας των θεσμικών οργάνων στις ανάγκες και την πολιτική εξέλιξη του φεντεραλισμού.