Η εικόνα του Άλλου στη σύγχρονη ελληνική και αραβική πεζογραφία: το παράδειγμα των Εβραίων

Abstract

The present dissertation focuses on the distinct presentation of Jews as Other in contemporary Greek and Arabic literature. Specifically, the comparative study of two national literary traditions, Greek and Arabic, aims to substantiate this distinct subjectivity as it has been shaped in literature, according to the conventions and canon of each literary tradition. To this end, initially the concept of Other is examined within the philosophical and theoretical frames which have brought it to the forefront as a core literary concept. The selection of the specific methodological tools from Philosophy and Literary Theory is based on the requirements set by the selected literary texts, so as to draw a diverse range of conclusions regarding the formation of the “Jew” subjectivity. The definitive characteristics of Jews in literature are considered through two major thematic categories, those of abuser and victim, in order to arrive to conclusions and comprehend not merely the unfamiliar aspects of said subjectivity, but also the familiar ones, since they are co-dependent. The aforementioned categories are in fruitful dialogue with history, starting with the Holocaust during World War II and up to the current Israeli/Palestinian conflict; nevertheless, the matter is always approached from the perspective of the identity-otherness duality as it has been shaped and presented exclusively in terms of literature and not within strict historical parameters per se. If anything, the Jewish tradition is a fundamental chapter in the history of both cultures, a common Othering in the culture and corpus of the Modern Greek and Arabic literature. Lastly, this dissertation aims to fill a void in research and to highlight the dialogue between two national literatures which have not been studied in comparison extensively.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως αντικείμενο τον ιδιαίτερο τρόπο παρουσίασης της εικόνας του Άλλου στη σύγχρονη ελληνική και αραβική πεζογραφία, και επικεντρώνεται στο παράδειγμα των Εβραίων. Τα εξαγόμενα συμπεράσματα συμβάλλουν στην κατανόηση όχι μόνο του ανοίκειου στοιχείου, αλλά και του οικείου, καθώς το ένα βρίσκεται σε άμεση εξάρτηση με το άλλο. Εξετάζεται ο γόνιμος διάλογος που προκύπτει βάσει του δίπολου ταυτότητα-ετερότητα, μέσα από τη λογοτεχνική μορφοποίησή του στην πεζογραφία. Η συνεξέταση του ζητήματος σε δύο διαφορετικές λογοτεχνικές παραδόσεις, τη νεοελληνική και την αραβική, καθεμία με τις δικές της συμβάσεις και αναφορές, εξασφαλίζει τη σφαιρική τεκμηρίωσή του. Ο κοινός άξονας αναφοράς ως προς την εικόνα του Εβραίου, θα φωτιστεί ποικιλότροπα με την χρήση αρμόδιων ερμηνευτικών εργαλείων και μεθόδων. Εξάλλου, η εβραϊκή παράδοση αποτελεί σπουδαίο κεφάλαιο της ιστορίας και των δυο πολιτισμών, έναν κοινό Άλλον.