Υπερηχοκαρδιογραφικά ευρήματα και βιοχημικοί δείκτες σε ασθενείς με σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας

Abstract

Introduction: Obstructive Sleep Apnea Syndrome (OSAS) is a very common sleep disorder. Its severity is characterized mostly from the total episodes of apnea and hypopnea per hour of sleep. OSAS usely coexists with cardiovascular diseases.Purpose: To evaluate the impact of severe OSAS to cardiac function (especially to left ventricular diastolic function) and to oxidative stress. Patients with OSAS and controls with no comorbitities were included in the study.Methods: A total of 42 patients with first-diagnosed severe OSAS [apnea–hypopnea index (AHI) > 30] and 25 controls (AHI < 5), having been referred for snoring to the Sleep Laboratory Department of our tertiary Hospital, were enrolled in the study and underwent polysomnography and echocardiography. Echocardiography (diagnosis and grading of diastolic dysfunction) was based on the recommendations of the American Society of Echocardiography and the European Association of Cardiovascular Imaging (2016 ASE/EACVI). Patients were evaluated by the Epworth Sleepiness Scale questionnaire and underwent spirometry. Inclusion criteria were age between 30 and 65 years and the absence of any cardiovascular or oxidative stress-related comorbidities. Oxidative stress was measured in the 18 of the patients with severe OSAS and 13 controls. Blood samples were collected for evaluation of oxidative stress biomarkers [protein carbonyls, reduced (GSH) and oxidized (GSSG) glutathione, 8-isoprostane, thiobarbirutic acid-reactive substances (TBARS), catalase activity, Cu-Zn superoxide dismutase (SOD), total antioxidant capacity (TAC)] before and after polysomnography.Results: Severe OSAS was associated with significantly increased prevalence and degree of diastolic dysfunction (26/42; 61.9%) compared with controls (7/25; 28%) (p = 0.007). AHI ⩾ 55 (dichotomous value of severe OSAS subset) was also characterized by greater prevalence and degree of diastolic dysfunction compared with 30 < AHI < 55 patients (p = 0.015). In the severe OSAS subset, age >45 years-old, height <1.745 m, body-mass index (BMI) >27.76 kg m−2, OSAS severity (AHI > 57.35), oxidative stress (overnight reduction of reduced to oxidized glutathione ratio < 18.44%), and BMI/height ratio > 16.155 kg m−3 (an index describing ‘dense’, short-heavy patients) presented significant diagnostic utility in identifying diastolic dysfunction in ROC-curve analysis (0.697 ⩾ AUC ⩾ 0.855, 0.001 ⩽ p ⩽ 0.018). In binary logistic regression model, advanced age (OR 1.23, 95% CI 1.025–1.477; p = 0.026) and AHI (OR 1.123, 95% CI 1.007–1.253; p = 0.036) showed independent association with diastolic dysfunction in severe OSAS. The overnight (morning–night) change (%) of GSH/GSSG ratio and GSH was significantly different between OSAS and controls (p0 0.03 and p0 0.048, respectively). Plasma protein carbonyls, erythrocyte catalase activity, 8-isoprostane, SOD, TBARS, and TAC plasma values were not different between OSAS and controls (p>0.05).Conclusion: The present study suggests that severe OSAS is significantly associated with LV diastolic function. Furthermore, patients with obstructive sleep apnea syndrome had increased oxidative stress compared to controls.

Εισαγωγή: Η αποφρακτική άπνοια του ύπνου (obstructive sleep apnea syndrome-OSAS) είναι μια πολύ κοινή διαταραχή ύπνου. Η σοβαρότητά της χαρακτηρίζεται κυρίως από τα συνολικά επεισόδια άπνοιας και υπόπνοιας ανά ώρα ύπνου. Συνήθως συνυπάρχει με καρδιολογικά προβλήματα.Σκοπός: Να μελετηθεί η επίδραση σοβαρής OSA στη συνολική λειτουργία της καρδιάς (και ιδίως στη διαστολική λειτουργία της αριστερής κοιλίας), καθώς και η επίδρασή της στο οξειδωτικό στρες. Τα δείγματα που συγκεντρώθηκαν ήταν ομάδα ασθενών και ομάδα control χωρίς συννοσηρότητες.Μέθοδοι: Συγκεντρώθηκε ένα δείγμα από 42 ασθενείς με πρωτοδιαγνωσθείσα σοβαρή ΟSA (δείκτη απνοιών-υποπνοιών, apnea hypopnea index, ΑΗΙ>30) και 25 περιπτώσεις ελέγχου (ΑΗΙ<5) από το Eργαστήριο Ύπνου του Νοσοκομείου ΠΓΝΛάρισας που υποβλήθηκαν σε εξετάσεις πολυυπνογραφίας και υπερηχοκαρδιογραφήματος. Η υπερηχοκαρδιογραφία (και η διάγνωση και η σταδιοποίηση της διαστολικής δυσλειτουργίας) στηρίχθηκε στις συστάσεις της Αμερικάνικης και Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (2016 ASE/EACVI). Οι ασθενείς αξιολογήθηκαν με βάση την κλίμακα ύπνου Epworth και υποβλήθηκαν και σε σπιρομέτρηση. Κριτήρια εισόδου ήταν η ηλικία ανάμεσα 30 έως 65 έτη καθώς και η απουσία τόσο συννοσηροτήτων από το καρδιαγγειακό σύστημα όσο και παραγόντων που αυξάνουν το οξειδωτικό στρες. Στους 18 από τους ασθενείς με σοβαρού βαθμού υπνική άπνοια και στις 13 από τις περιπτώσεις ελέγχου συλλέχτηκαν επίσης δείγματα αίματος και για την εκτίμηση του οξειδωτικού στρες. Μετρήθηκαν βιοδείκτες [πρωτεινικά καρβονύλια, ανηγμένη γλουταθειόνη (GSH), οξειδωμένη γλουταθειόνη (GSSG), 8-ισοπροστάνιο, ουσίες που αντιδρούν με το θειοβαρβιτουρικό οξύ (TBARS), η δραστηριότητα της καταλάσης, η Cu-Zn δισμουτάση του σουπεροξειδίου (SOD), η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα (TAC), πριν και μετά την εξέταση της πολυυπνογραφίας. Αποτελέσματα: Οι ασθενείς με σοβαρού βαθμού υπνική άπνοια παρουσίασαν πιο συχνά και μεγαλύτερο βαθμό διαστολικής δυσλειτουργίας (26/42;61.9%) συγκριτικά με τους υγιείς (7/25;28%) [p=0.007] . Επιπρόσθετα, ο AHI ≥ 55 χαρακτηρίστηκε από μεγαλύτερη συχνότητα και βαθμό διαστολικής δυσλειτoυργίας συγκριτικά με τουςασθενείς με 30<AHI<55 [p= 0.015]. Στην υποομάδα με σοβαρή υπνική άπνοια, η ηλικία > 45 έτη, το ύψος<1.745 m, ο δείκτης μάζας σώματος (body mass index, BMI)>27.76kgrm-2, ο AHI > 57. 35, το οξειδωτικό στρες (η μείωση κατά τη διάρκεια της νύχτας του λόγου της ανηγμένης προς την οξειδωμένη γλουταθειόνη< 18.44%), και ο λόγος BMI/ύψος >16.155 kg m-3 παρουσίασαν σημαντική διαγνωστική χρησιμότητα στην ανίχνευση διαστολικής δυσλειτουργίας στη καμπύλη ROC [0.697 ≥ AUC≥ 0.855, 0.001≤ p ≤0.018]. Στο μοντέλο δυαδικής λογιστικής παλινδρόμησης η προχωρημένη ηλικία [ΟER 1.23, 95%CI 1.025-1.477; p=0.026] και o AHI [ΟR 1.123, 95% CI 1.007-1.253; p=0.036] εμφάνισαν ανεξάρτητη συσχέτιση με την διαστολική δυσλειτουργία στους ασθενείς με σοβαρού βαθμού υπνική άπνοια. Η μεταβολή (%) κατά τη διάρκεια της νύχτας του λόγου της ανηγμένης γλουταθειόνης/οξειδωμένης γλουταθειόνης και της ανηγμένης γλουταθειόνης παρουσίασε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στους ασθενείς με υπνική άπνοια και στα υγιή άτομα (p=0.03 και p=0.048, αντίστοιχα). Τα πρωτεινικά καρβονύλια, το 8-ισοπροστάνιο, τα TBARS, η δραστηριότητα της καταλάσης, η δισμουτάση του σουπεροξειδίου και η αντιοξειδωτική ικανότητα δεν παρουσίασαν στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στους ασθενείς με υπνική άπνοια και στους υγιείς (p>0.05).Συμπέρασμα: Στην μελέτη φάνηκε ότι η σοβαρού βαθμού υπνική άπνοια σχετίζεται με διαστολική δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας. Επιπρόσθετα, οι ασθενείς που έπασχαν από OSA παρουσίασαν αυξημένο οξειδωτικό στρες σε σχέση με το δείγμα ελέγχου.