Η επίδραση της από του στόματος και της μακράς δράσης ενέσιμης αντιψυχωτικής αγωγής στη σεξουαλική δραστηριότητα και σεξουαλική ικανοποίηση ασθενών με σχιζοφρένεια και με διπολική διαταραχή

Abstract

Introduction: Patients with psychosis can develop sexual dysfunction, which may be related to the disease itself, psychosocial factors, comorbid somatic health, and the use of psychotropic medication. Aim: Investigating the type and frequency of sexual dysfunction in patients diagnosed with schizophrenia or bipolar disorder in order to clarify the side effects of antipsychotics in sexual function. Methods: This is a multicenter, cross-sectional study, involving patients diagnosed with schizophrenia (79.3%) or bipolar disorder (20.7%) who treated in the Department of Psychiatry and Community Mental Health Centers from November 2018 to December 2019. Patients were enrolled in the study after signed informed consent. Demographic and clinical data were collected from patients through a semi-structured interview. The Antipsychotics and Sexual Functioning Questionnaire (ASFQ) was used to assess sexual function. Data were analyzed with IBM SPSS 21.0 (Statistical Package for Social Sciences) and the level of statistical significance was set 0.05. Results: A total of 87 outpatients who were treated with antipsychotics were recruited in the study. The mean age was 43.6 years (SD 10.4), with a range of 19 to 65 years, while the mean duration of the disease was 16.9 years (SD 8.9). Overall, only 9.1% of patients spontaneously reported sexual dysfunction. Specifically, 52.6% of patients had decreased sexual desire and 46.6% experienced orgasm dysfunction. 10.5% of patients had galactorrhoea and 17.1% reported gynecomastia. In men, 37.2% had decreased erection, while 56.2% had decreased ejaculation. In women, 48.3% experienced decreased vaginal lubrication and 40% had no menstruation during the last four to six weeks. Patients treated with oral first-generation antipsychotics had more difficulty in achieving orgasm (p=0.05) and decreased erection capacity (p=0.016). In contrast, patients treated with oral second-generation antipsychotics had decreased ejaculation capacity (p=0.017). Patients on combination therapy were associated with higher rates of sexual anhedonia (p=0.019). A positive correlation between the number of antipsychotics' side effects and the sexual anhedonia (p<0.001), and specifically the decreased ejaculation (p=0.006), was found. The association between sexual dysfunction and the different variables analyzed using multivariant linear regression, shows that age, occupation, and educational status, correlate significantly to sexual dysfunction. Conclusions: Sexual dysfunction is one of the side effects of antipsychotic treatment, which could have a significant impact on patients' adherence to prescription antipsychotic drugs and quality of life.

Εισαγωγή: Η σεξουαλική δυσλειτουργία σε ασθενείς με διάγνωση σχιζοφρένειας ή διπολικής διαταραχής μπορεί να σχετίζεται με την ίδια τη νόσο, τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, τη σωματική υγεία και την αντιψυχωτική αγωγή. Σκοπός: Η διερεύνηση του τύπου και της συχνότητας της σεξουαλικής δυσλειτουργίας ασθενών με διάγνωση σχιζοφρένειας ή διπολικής διαταραχής που υποβάλλονται σε αντιψυχωτική αγωγή. Μέθοδος: Πρόκειται για πολυκεντρική ,μη παρεμβατική μελέτη συσχέτισης, στην οποία συμμετείχαν ασθενείς με σχιζοφρένεια και διπολική διαταραχή που παρακολουθούνταν στην Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική και στα Κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας και Υγιεινής από το Δεκέμβριο 2018 έως το Δεκέμβριο 2019. Οι ασθενείς συμμετείχαν στη μελέτη μετά από ενυπόγραφη πληροφορημένη συναίνεση. Τα δημογραφικά και κλινικά δεδομένα συλλέχθηκαν από τους ασθενείς μέσω ημιδομημένης συνέντευξης. Για την εκτίμηση της σεξουαλικής λειτουργίας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο «Antipsychotics and Sexual Functioning Questionnaire (ASFQ)», μετά τη λήψη της σχετικής άδειας. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το IBM SPSS 21.0 (Statistical Package for Social Sciences) και το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε το p≤0,05. Αποτελέσματα: Στη μελέτη συμμετείχαν 87 ασθενείς που λάμβαναν αντιψυχωτικά. Η μέση ηλικία των ασθενών που συμμετείχαν στη μελέτη ήταν 43,6 έτη, ενώ η μέση διάρκεια της νόσου ήταν 16,9 έτη. Συνολικά παρατηρήθηκε σε όλους τους ασθενείς επιδείνωση της σεξουαλικής λειτουργίας. Συγκεκριμένα, το 52,6 % των ασθενών είχαν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία και το 46,6% είχαν μειωμένο οργασμό. Το 10,5% είχαν γαλακτόρροια και το 17,1% είχαν αύξηση του μεγέθους των μαστικών αδένων Στους άνδρες, το 37,2% είχαν μειωμένη στύση, ενώ το 56,2% είχαν μειωμένη εκσπερμάτιση. Στις γυναίκες, το 48,3% είχαν μειωμένη κολπική λίπανση και το 40% δεν είχαν έμμηνο ρύση κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων έως έξι εβδομάδων. Οι ασθενείς που λάμβαναν τυπικά αντιψυχωτικά pos είχαν μεγαλύτερη δυσκολία επίτευξης οργασμού (p=0,05) και μειωμένη ικανότητα στύσης (p=0,016). Αντιθέτως, οι ασθενείς που λάμβαναν άτυπα αντιψυχωτικά pos είχαν μειωμένη ικανότητα εκσπερμάτισης (p=0,017). Οι ασθενείς που λάμβαναν πολυφαρμακεία ανέφεραν υψηλότερη βαθμολογία σεξουαλικής ανηδονίας (p = 0,019). Βρέθηκε μια θετική συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των ανεπιθύμητων ενεργειών των αντιψυχωτικών και της σεξουαλικής ανηδονίας (p <0,001), και συγκεκριμένα της μειωμένης εκσπερμάτωσης (p = 0,006). Τέλος, συσχετίστηκαν σημαντικά η ηλικία, η επαγγελματική αποκατάσταση και το μορφωτικό επίπεδο με τη σεξουαλική δυσλειτουργία. Συμπεράσματα: Η σεξουαλική δυσλειτουργία είναι μία από τις ανεπιθύμητες ενέργειες της αντιψυχωτικής αγωγής, η οποία θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη συμμόρφωση των ασθενών στα συνταγογραφούμενα αντιψυχωτικά φάρμακα με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους αλλά και στην ποιότητα ζωής τους.