Η επίδραση ψηφιακών παιχνιδιών ελεύθερης διάδρασης στις αφηγηματικές δεξιότητες μαθητών δημοτικού σχολείου: μαθησιακά αποτελέσματα και διδακτική αξιοποίηση

Abstract

Beginning with the research hypothesis that players' experience depends on the degree of freedom of choice offered by digital games, this doctoral dissertation, through a series of experimental efforts, attempts (a) to examine and clarify the primary features of digital games which predetermine the concept of game structure in free-form and formally-structured digital games, (b) to study the role of these features in the production of fun and learning potential of digital games, (c) to examine the relationship between players' experience and different forms of digital games, (d) to formulate a model for the assessment of freedom of choice, so that different digital games to be placed at various points on an axis between free creativity and rule-bound complexity and (e) to examine the impact of free-form digital games on 5th grade primary school students’ narrative skills compared to formally-structured digital ones. The findings of these researches indicate that (a) free-form digital games create a more positive gaming experience compared to formally-structured ones, (b) the concept of freedom of choice in digital games can be measured quantitatively and qualitatively in order to arrive at typologies that will allow to place different digital games at various points on a continuum between free creativity and rule-bound complexity and (c) the use of free-form digital games has a positive effect on primary school students’ narrative skills, in terms of linguistic cohesion and semantic coherence, always combined with intervention programs for reading as well as teaching techniques for the production of narrative texts. The results of this doctoral dissertation enable future research efforts, which will aim to examine the effect of free-form digital games on the production of different textual genres, as well as the use of free-form digital games as a motivator for the production of greater paratext around their gaming experience, exploring whether this can lead to greater and higher quality of text production.

Με αφετηρία την ερευνητική υπόθεση ότι η παιγνιακή εμπειρία εξαρτάται από τον βαθμό της ελευθερίας επιλογής που προσφέρουν τα ψηφιακά παιχνίδια, η παρούσα διδακτορική διατριβή, μέσα από μια σειρά πειραματικών προσπαθειών, επιχειρεί (α) να διερευνήσει και να αποσαφηνίσει τα πρωτογενή χαρακτηριστικά των ψηφιακών παιχνιδιών από τα οποία προκύπτουν οι βαθμοί προκαθορισμένης ή όχι δομής και διάδρασης, (β) να μελετήσει τον ρόλο των χαρακτηριστικών αυτών στην παραγωγή διασκεδαστικού (fun) και μαθησιακού (learning) δυναμικού των ψηφιακών παιχνιδιών, (γ) να εξετάσει τη σχέση μεταξύ της παιγνιακής εμπειρίας και του είδους του ψηφιακού παιχνιδιού, αν δηλαδή το ψηφιακό παιχνίδι εστιάζει περισσότερο στη διάσταση του game (ψηφιακά παιχνίδια δομημένης διάδρασης) ή στη διάσταση του play (ψηφιακά παιχνίδια ελεύθερης διάδρασης), (δ) να διαμορφώσει ένα μοντέλο βαθμονόμησης της ελευθερίας επιλογής, ώστε τα ψηφιακά παιχνίδια να μπορούν να ταξινομηθούν με αντικειμενικό τρόπο σε διαβαθμίσεις ενός συνεχούς από παιχνίδια περισσότερο ελεύθερης σε παιχνίδια περισσότερο δομημένης πλοκής και διάδρασης, και (ε) να διερευνήσει την επίδραση των ψηφιακών παιχνιδιών ελεύθερης διάδρασης στις αφηγηματικές δεξιότητες μαθητών Ε΄ Δημοτικού σε σχέση με ψηφιακά παιχνίδια δομημένης διάδρασης. Τα ευρήματα των ερευνών, οι οποίες διεξήχθησαν για τις ανάγκες της διδακτορικής διατριβής, παρέχουν σημαντικές ενδείξεις που μας επιτρέπουν, επί της αρχής, να συμπεράνουμε ότι (α) τα ψηφιακά παιχνίδια ελεύθερης διάδρασης δημιουργούν θετικότερη παιγνιακή εμπειρία σε σύγκριση με τα ψηφιακά παιχνίδια προκαθορισμένης πλοκής και διάδρασης, (β) η έννοια της ελευθερίας επιλογής μπορεί να μετρηθεί ποσοτικά και ποιοτικά στα ψηφιακά παιχνίδια προκειμένου να αποτιμηθεί ο βαθμός ελευθερίας τους και μπορούν να ταξινομούνται σε διαβαθμίσεις ενός συνεχούς φάσματος από τις απόλυτα ελεύθερες δραστηριότητες έως τις απόλυτα δομημένες και με προσχεδιασμένους στόχους δραστηριότητες και (γ) η χρήση ψηφιακών παιχνιδιών ελεύθερης διάδρασης επιδρά θετικά ως προς τη γλωσσική συνοχή και τη νοηματική συνεκτικότητα των αφηγηματικών κειμένων που παράγονται από μαθητές σχολικής ηλικίας, πάντα σε συνδυασμό με παρεμβατικά προγράμματα φιλαναγνωσίας και διδασκαλίας τεχνικών παραγωγής αφηγηματικών κειμένων, με την οποία οι μαθητές εξοικειώνονται με τα δομικά χαρακτηριστικά των αφηγηματικών κείμενων.Τα αποτελέσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποτελούν το έναυσμα για μελλοντικές ερευνητικές προσπάθειες, που θα στοχεύσουν στη διερεύνηση της επίδρασης των ψηφιακών παιχνιδιών ελεύθερης διάδρασης στην παραγωγή διαφορετικών κειμενικών ειδών, π.χ. περιγραφικά, επιχειρηματολογικά, πραγματολογικά κείμενα, αλλά και την αξιοποίηση των ψηφιακών παιχνιδιών ελεύθερης διάδρασης ως μια ισχυρή αφόρμηση, για μεγαλύτερο παρακείμενο (paratext) ή παρακειμενικότητα, που παράγουν οι παίκτες γύρω από την εμπειρία τους με τα παιχνίδια, διερευνώντας εάν αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη και ποιοτικότερη παραγωγή λόγου.