Από την ιστορία της ΔΕ επαγγελματικής τεχνικής εκπαίδευσης (Ε-ΤΕ) στην Ελλάδα στα σημερινά ταυτοτικά χαρακτηριστικά και στις απόψεις των μαθητών της: όψεις της Ε-ΤΕ στην Αττική

Abstract

This dissertation examines the secondary Technical and Vocational Education in Greece and approaches its development potential as well as the provision of professional rehabilitation through the opinion of the EPAL students in Attica. Initially, we go through a theoretical review of the TEE in Greece from 1830 until today, through legislative reforms and educational policies and practices, which were applied at those specific times. Interestingly, the evolutionary course of Technologicaland Vocational Education started in the late 19th century at a time when the need for the application of technological and vocational training was deemed necessary for the economic development of the state. It was, moreover, a targeting contemporary with similar movements of other European countries, especially Germany and England, which had already developed their industrial sector. However, unlike these states, the Greek state which was under construction didnot set as its first objective its economic development, initially trapped in the ideology of the Great Idea, and because of the established perceptions of the people of the time. Thus, there has been a delay in the development of the TEE and the orientation was towards the provision of classical education. Only in the 20th century, and in particular from 1959, they appeared the first serious efforts towards vocational training, which will mature from 1977 onwards during the Transition. We have thus presented the changes that have occurred in the education system of vocational education from the post-modernist period to the present day, giving weight to the way in which problems such as the institutional framework, the connection of Technical and Vocational Education with the labor market and the economy have been addressed. Emphasis was placed on the problems of infrastructure and the absence of suitable staff that could staff these educational units, as well as the possibility of linking the acquired knowledge with the professional rehabilitation of young people. Subsequently, the EPAL of the Athens area is used as a research field and we examine the options of the trainees regarding the benefits and the study in EPAL, as well as their future choices regarding their professional rehabilitation. In order to examine further the identity if the students via a social-economic spectrum, we examine sociological discussions that explore the nature of education. Firstly, we consult learning theories that assist us in examining the relation between student – teacher and environment. Then we proceed to explore four of the most indicative social theories that explore school environment, either as a place of coordinate action (Blumer), or as a state mechanism to reproduce class division (Althusser), or as part of the neomarxist discussion of the world system theory (Tsoukalas), or as a more complex correlation between class inequality and individual strategy (Bourdieu). This analysis will be the theoretical base for further analysis of the empirical data collected by the quantitative research. An analysis of the data collected with the SPSS program is presented to evaluate the data of the results in Technical and Vocational Education. The data are then interpreted in order to be to understand the reasons that have contributed to the formation of these results. From the empirical data it was found that most of the sample of 917 EPAL students are men. The majority do not have any additional degree, have not occupied before with the specialty they chose, they come from families with low income and with a secondary level of education. Most of the students have cultural interests, are knowledgeable about the political situation, but not politicized. The majority considerthat their education will contribute to their professional rehabilitation. The courses are adapted to the requirements of the time, there is a good organization of the workshops and they are satisfied with the infrastructure and the knowledge they receive, as well as with their teachers. However, it has not been clarified to what extent students associate their professional future with their satisfaction with the benefits of the school. Some, who have a lower degree of satisfaction, do not support the view that their EPAL training will help their career. Next stage was the qualitative interpretation of the data collected with the theoretical tools and methods suggested by the four sociologists, namely Bourdieu's theory of reproduction by school of the discrimination, social structures and inequalities, Blumer's theory about the dynamics of social interaction and how reflects on opinions, and Althusser's theory that claims that ideology is produced by the state apparatus of the school. Tsoukalas's theory despite the basis that education in Greece is oriented to classical studies, and despite the extend of changes in society and productivity in modern Greece, can assist us to interpret the historical and socialeconomic aspects of education that can be found well established to modern students.

Η παρούσα διατριβή εξετάζει τη Δευτεροβάθμια Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση (Ε-ΤΕ) στην Ελλάδα και διερευνά τη δυνατότητα ανάπτυξής της και την επαγγελματική αποκατάσταση των μαθητών των ΕΠΑΛ. Η εξέταση αυτή συντελείται στα πλαίσια της σκιαγράφησης μιας ιστορικής διαδρομής, της κοινωνιολογικής θεωρίας, καταλήγοντας σε μια σύμπραξη θεωρίας και έρευνας μέσα από τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των μαθητών του ΕΠΑΛ και τη διερεύνηση των σημερινών ταυτοτικών χαρακτηριστικών στις απόψεις τους. Αρχικά παρουσιάζεται η ιστορική ανασκόπηση της ΤΕΕ στην Ελλάδα από το 1830 έως τις τελευταίες μεταρρυθμίσεις της διετίας 2018-2020, εστιάζοντας σε νομοθετικές μεταρρυθμίσεις και εκπαιδευτικές πολιτικές και πρακτικές που εφαρμόστηκαν κατά περιόδους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η εξέλιξη της Τεχνολογικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα, σε περίοδο που η ανάγκη για την εφαρμογή τεχνολογικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης κρινόταν αναγκαία για την οικονομική ανάπτυξη του κράτους. Ήταν, εξάλλου, μια στόχευση σύγχρονη με παρόμοιες κινήσεις των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, κυρίως της Γερμανίας και της Αγγλίας, οι οποίες είχαν ήδη αναπτύξει τονβιομηχανικό τους τομέα. Όμως, σε αντίθεση με τα κράτη αυτά, το υπό διαμόρφωση ελληνικό κράτος δεν έθεσε ως πρώτο στόχο την οικονομική του ανάπτυξη, εγκλωβισμένο αρχικά στηνιδεολογία της Μεγάλης Ιδέας και λόγω παγιωμένων αντιλήψεων των ανθρώπων της εποχής. Έτσι, υπήρξε μάλλον μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ΤΕΕ και προσανατολισμός στην παροχή κλασικής εκπαίδευσης. Μόνο κατά τον 20ό αιώνα, και συγκεκριμένα από το 1959, θα γίνουν οι πρώτες σοβαρές προσπάθειες προς την κατεύθυνση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, οι οποίες θα ωριμάσουν από το 1977 και έπειτα κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Παρουσιάσαμε, έτσι, τις αλλαγές που επήλθαν στο εκπαιδευτικό σύστημα της επαγγελματικής εκπαίδευσης από τη Μεταπολίτευση έως τις μέρες μας, δίνοντας βάρος στον τρόπο που αντιμετωπίστηκαν προβλήματα όπως το θεσμικό πλαίσιο, η σύνδεση της Τεχνικής-Επαγγελματικής Εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την οικονομία. Έμφαση δόθηκε στα προβλήματα υποδομών και απουσίας κατάλληλουπροσωπικού που θα μπορούσε να στελεχώσει τις εκπαιδευτικές αυτές μονάδες, καθώς και στη δυνατότητα να υπάρξει σύνδεση των αποκτούμενων γνώσεων με την επαγγελματική αποκατάσταση των νέων. Στη συνέχεια, ως ερευνητικό πεδίο χρησιμοποιούνται τα ΕΠΑΛ της περιοχής της Αθήνας και κατηγοριοποιούνται οι επιλογές των εκπαιδευομένων αναφορικά με τις παροχές και τη φοίτηση στο ΕΠΑΛ, καθώς και την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Παρουσιάζεται η ανάλυση των δεδομένων, τα οποία συλλέχθηκαν με το πρόγραμμα SPSS, και στη συνέχεια η ερμηνεία τους.Από τα εμπειρικά δεδομένα διαπιστώθηκε ότι, από το δείγμα των 917 μαθητών των ΕΠΑΛ, οι περισσότεροι είναι άνδρες. Η πλειονότητα δεν είναι κάτοχοι κάποιου επιπλέον πτυχίου, δεν έχουν ασχοληθεί με την ειδικότητα που επέλεξαν, προέρχονται από οικογένειες με χαμηλό εισόδημα και με μορφωτικό επίπεδο των γονέων τους είναι Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι περισσότεροι έχουν πολιτιστικά ενδιαφέροντα, είναι γνώστες της πολιτικής κατάστασης, αλλά δεν είναι πολιτικοποιημένοι. Η πλειονότητα θεωρούν πως η εκπαίδευση που λαμβάνουν θα συμβάλει στην επαγγελματική τους αποκατάσταση. Τα μαθήματα είναι προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις της εποχής,υπάρχει καλή οργάνωση των εργαστηρίων και οι μαθητές δηλώνουν ικανοποιημένοι τόσο από τις υποδομές και τις γνώσεις που λαμβάνουν, όσο και από τους εκπαιδευτικούς τους. Ωστόσο, δεν διευκρινίστηκε σε ποιο βαθμό οι σπουδαστές συσχετίζουν το επαγγελματικό τους μέλλον με την ικανοποίησή τους από τις παροχές του σχολείου. Κάποιοι, με μικρότερο βαθμό ικανοποίησης, δεν δέχονται την άποψη ότι η φοίτησή τους στα ΕΠΑΛ θα βοηθήσει την επαγγελματική τους πορεία. Τέλος, από τις απόψεις των κοινωνιολόγων, επαληθεύτηκε σε μεγαλύτερο ποσοστό η θεωρία τουο Bourdieu για την αναπαραγωγή από το σχολείο των διακρίσεων, των κοινωνικών δομών και των ανισοτήτων. Σε μικρότερο ποσοστό επαληθεύεται η θεωρία του Blumer, η οποία σημαίνει ότι υπάρχει κοινωνική διάδραση, που αποδίδει νόημα στα πράγματα, όπως και η θεωρία του Althusser, ότι η ιδεολογία αναπαράγεται από το σχολείο ως κρατικός μηχανισμός. Σε μικρότερο ποσοστό επαληθεύτηκε η θεωρία του Τσουκαλά για τις αλλαγές στην εκπαίδευση λόγω των αλλαγών στην κοινωνία και παραγωγικότητα και για το «δημοκρατικό» χαρακτήρα της εκπαίδευσης, επειδή,μάλλον η έρευνά μας αφορά μονάχα τη σύγχρονη περίοδο.