Δημόσια κατανόηση περιβαλλοντικών ζητημάτων στην Ελλάδα: ο ρόλος των ΜΜΕ και η διαμόρφωση της δημόσιας συμπεριφοράς των πολιτών

Abstract

Media have access to most parts of the population and can be seen as an important source of information, particularly for environmental issues. Focusing on Public Understanding of Science and more specifically on Public Understanding of Environmental Issues, this research examines the relationship between popular scientific knowledge of environmental issues and pubic behaviour, the decade 2008-2017. Following stratified sampling, 532 newspaper articles were collected and content analyzed according to the following categories: knowledge-information, media agenda, source of news and environmental awareness. Furthermore, for the determination of public behaviour data collected from Special Eurobarometer regarding the attitudes towards the environment from the years, 2008, 2011, 2014 & 2017. The data were secondary analyzed and categorized according to knowledge-information, values-beliefs, attitudes and pro-environmental behaviour. The synthesis and analysis of the data indicated that people find it difficult to connect the causes and effects of the environmental problems from the information provided in the articles. Citizens trust scientists as a valid source of information and for solving environmental problems. They seem to be concerned, especially about the problems that know little about. In contrast, when well informed about an issue they seem to adopt certain environmental actions towards it. To sum up, by providing citizens with valid and scientific information, public understanding of environmental issues could be enhanced and result in raising public behaviour.

Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας (ΜΜΕ), εξαιτίας της πρόσβασης στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, αποτελούν κυρίαρχη πηγή ενημέρωσης για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Εστιάζοντας στην Δημόσια Κατανόηση της Επιστήμης και πιο συγκεκριμένα στη Δημόσια Κατανόηση των Περιβαλλοντικών Ζητημάτων, η παρούσα διατριβή εξετάζει την σχέση της εκλαϊκευμένης επιστημονικής γνώσης που αφορά σε περιβαλλοντικά ζητήματα από τον έντυπο Τύπο, με την δημόσια συμπεριφορά των πολιτών, την δεκαετία 2008-2017. Συλλέχθηκαν σύμφωνα με την κατά στρώματα δειγματοληψία 532 δημοσιεύματα, τα οποία αναλύθηκαν ως προς την γνώση-πληροφορία, την θεματολογία, την αναφορά της είδησης και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. Ενώ, για την αποτύπωση της δημόσιας συμπεριφοράς συλλέχθηκαν τα δεδομένα από το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο που αφορούν στις στάσεις των πολιτών για το περιβάλλον, τα έτη, 2008, 2011, 2014 & 2017. Τα δεδομένα αναλύθηκαν δευτερογενώς και κατηγοριοποιήθηκαν σύμφωνα με τους άξονες γνώση-πληροφορία, αξίες-πιστεύω, στάσεις-αντιλήψεις και φίλο-περιβαλλοντική συμπεριφορά. Από την σύνθεση και ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ότι οι πληροφορίες οι οποίες παρέχονται από τις εφημερίδες δεν συνδέουν το περιβαλλοντικό πρόβλημα με τις αιτίες και τις συνέπειες. Οι πολίτες υποστηρίζουν τους επιστήμονες ως την έγκυρη πηγή πληροφόρησης και επίλυσης των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Φαίνεται ότι ανησυχούν, ειδικότερα για τα θέματα για τα οποία στερούνται πληροφόρησης. Σε θέματα που αισθάνονται καλά ενημερωμένοι, φαίνεται να υιοθετούν περιβαλλοντικές δράσεις. Τέλος, μέσω της παροχής περισσότερης ποιοτικής πληροφόρησης φαίνεται να ενισχύεται η κατανόηση των περιβαλλοντικών ζητημάτων και συνεπώς η δημόσια συμπεριφορά των πολιτών.