Η αξιοποίηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας στη διδασκαλία της Νέας Ελληνικής ως ξένης γλώσσας

Abstract

Literature is one of the basic components of language study. Particularly upon learning a foreign language, it is regarded as the most basic form both of linguistic production and comprehension of the target language, since the literary texts carry a significant linguistic, historical and cultural burden. The extensive discussion in the international academic bibliography on the role of the literature in learning a foreign language demonstrates the great importance attributed by scholars to the use of literary texts in this particular learning context. The teaching use of literature is part of the broader process of literacy on the second / foreign language, perceived in this case as a chain of successive transitions from oral speech to written speech, from everyday speech to official speech, from non-standard speech to standard speech, from spontaneous speech to elaborate speech. The student comes in contact with different types and styles of language, in our case the demanding and complex Greek language, which may be abstaining from its everyday use. In this way, it is perceived the relation of the language code with the activities of the whole where the language is spoken, and far from the acquisition of the linguistic competence it is achieved the corresponding communicative competence, in this case the intercultural one as well. Then, through the literary texts, the scholar of the new language is given the opportunity to seek inner meanings, activating his/her own thought and imagination, contrasting them with elements of his/her own culture, finding similarities and differences. In this doctoral thesis, beyond the theoretical approaches with regard to the issue and the examination of the literature's position in the textbooks designed for learning Modern Greek as a second / foreign language, we will focus, through the use of specific examples, on how the rich literary production offers samples with great possibilities of utilization for language learning and in general contexts as well.

Η λογοτεχνία αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά μελέτης της γλώσσας. Ιδιαίτερα κατά την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας θεωρείται η πλέον δυνατή μορφή γλωσσικής παραγωγής αλλά και κατανόησης της γλώσσας - στόχου, καθότι τα λογοτεχνικά κείμενα μεταφέρουν ένα σημαντικό γλωσσικό, ιστορικό και πολιτισμικό φορτίο. Η εκτενής συζήτηση που γίνεται στη διεθνή βιβλιογραφία για τον ρόλο της λογοτεχνίας στην εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας αποδεικνύει τη μεγάλη σημασία που δίνουν οι μελετητές στη χρήση των λογοτεχνικών κειμένων στο ιδιαίτερο αυτό μαθησιακό πλαίσιο. Η διδακτική αξιοποίηση της λογοτεχνίας εντάσσεται στην ευρύτερη διαδικασία γραμματισμού στη δεύτερη/ξένη γλώσσα, που γίνεται αντιληπτή, στην περίπτωση αυτή, ως αλυσίδα διαδοχικών μεταβάσεων από τον προφορικό στον γραπτό λόγο, από τον καθημερινό στον επίσημο, από τον μη πρότυπο στον πρότυπο, από τον αυθόρμητο στον επιμελημένο. Ο σπουδαστής έρχεται σε επαφή με διάφορους τύπους και εκδοχές ύφους της γλώσσας, στην περίπτωση μας την απαιτητική και σύνθετη Ελληνική, που ίσως απέχουν από την καθημερινή της χρήση. Με τον τρόπο αυτό γίνεται αντιληπτή η σχέση του γλωσσικού κώδικα με τις δραστηριότητες του συνόλου όπου ομιλείται η γλώσσα και επιτυγχάνεται, πέρα από την απόκτηση γλωσσικής ικανότητας, και αντίστοιχη επικοινωνιακή, εν προκειμένω και διαπολιτισμική. Ακολούθως, μέσω των λογοτεχνικών κειμένων, δίνεται η ευκαιρία στον μελετητή της νέας γλώσσας να αναζητήσει εσωτερικά νοήματα, ενεργοποιώντας τη δική του σκέψη και φαντασία, να τα αντιπαραβάλλει με στοιχεία της δικής του κουλτούρας, να εντοπίσει ομοιότητες και διαφορές. Στη διατριβή αυτή, πέρα από τις θεωρητικές προσεγγίσεις για το ζήτημα και την εξέταση της μέχρι στιγμής θέσης της λογοτεχνίας στα εγχειρίδια για την εκμάθηση της νέας ελληνικής ως ξένης/δεύτερης γλώσσας, θα εστιάσουμε με συγκεκριμένα παραδείγματα και στο πώς η πλούσια νεοελληνική λογοτεχνική παραγωγή προσφέρει δείγματα με μεγάλες δυνατότητες αξιοποίησης για την εκμάθηση της γλώσσας και γενικότερα.