Εκτίμηση παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου σε παιδιά και εφήβους με δυσλιπιδαιμία

Abstract

Background: The pathophysiologic mechanisms which lead to cardiovascular (CV) events begin early in childhood. Atherosclerosis is recognized as a chronic and dynamic process induced primarily by vascular inflammation and endothelial dysfunction. Asymmetric dimethylarginine (ADMA) and lipoprotein associated phospholipase A2 (Lp-PLA2) are considered markers of early atherosclerosis and predictors of late complications in adulthood. Aim: To establish the relationship between ADMA, Lp-PLA2 and traditional cardiovascular risk biomarkers in children and adolescents with dyslipidemia or diabetes mellitus type 1. Material and Methods: The study population consisted of 123 chilren, 68 males / 55 females, with a median age of 9.9 years. 73 children suffered dyslipidemia (LDL-C levels ≥ 130 mg/dl), 19 children suffered diabetes mellitus type 1 and 31 were apparently healthy children. Blood samples were obtained after an overnight fasting. Lipid, lipoproteins, hsCRP, glucose, HbA1c, as well as ADMA and Lp-PLA2 levels were estimated. LDL-C concentration was directly measured. ADMA and Lp-PLA2 levels were assessed by enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA). Statistical analysis was performed using STATA for Windows v8.5. p < 0.05 was considered statistically signicant.Results: Children suffering dyslipidemia demonstrated higher ADMA and Lp-PLA2 levels. ADMA was significantly positively correlated with TC, LDL-C, non-HDL-C and TGs. Even small changes of the ADMA concentration in dyslipidemic children were found to be followed by corresponding alterations in lipid-lipoprotein levels. A significant positive correlation was observed between Lp-PLA2 and hsCRP as well as a positive correlation of borderline significance between Lp-PLA2 and LDL-C or non-HDL-C. In addition, ADMA and Lp-PLA2 were strongly correlated. In the group of diabetes mellitus, ADMA levels were significantly negatively correlated with age and Lp-PLA2 levels were marginaly correlated with TGs levels. Conclusions: A relationship of ADMA and Lp-PLA2 levels with biochemical markers associated with long-term risk of atherosclerosis in children and adolescents is supported. The assessment of these two biomarkers combined may improve CV risk prediction and future management strategies in the pediatric population.

Εισαγωγή: Η παιδική ηλικία αποτελεί την αφετηρία για τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς που οδηγούν σε καρδιαγγειακά συμβάματα αργότερα στην ενήλικο ζωή. Η εγκατάσταση αθηρωσκληρωτικών βλαβών θεωρείται μία χρόνια εξελικτική διαδικασία η οποία επάγεται κυρίως από τη φλεγμονή και την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία των αγγείων. Η ασύμμετρη διμεθυλαργινίνη (asymmetric dimethylarginine, ADMA) και η συνδεδεμένη με τις λιποπρωτεΐνες φωσφολιπάση Α2 (lipoprotein associated phospholipase A2, Lp-PLA2) αναγνωρίζονται ως δείκτες πρώιμης αθηρωσκλήρυνσης καθώς και πρόγνωσης των όψιμων επιπλοκών στην ενήλικο ζωή.Σκοπός: Η τεκμηρίωση συσχέτισης μεταξύ των μορίων ADMA, Lp-PLA2 και παραδοσιακών βιοχημικών δεικτών καρδιαγγειακού κινδύνου σε παιδιά και εφήβους με δυσλιπιδαιμία ή σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.Υλικό και μέθοδοι: Τον πληθυσμό της μελέτης αποτέλεσαν 123 παιδιά και έφηβοι, 68 αγόρια / 55 κορίτσια, με διάμεση ηλικία 9,9 έτη, 73 παιδιά με δυσλιπιδαιμία (επίπεδα LDL-C ≥ 130 mg/dl), 19 παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και 31 υγιή παιδιά. Ο εργαστηριακός έλεγχος ελήφθη μετά από ολονύκτια νηστεία και προσδιορίστηκαν τα λιπίδια, οι λιποπρωτεϊνες, η hsCRP, η γλυκόζη, η HbA1c καθώς επίσης τα επίπεδα των ADMA και Lp-PLA2 (ELISA, enzyme-linked immunosorbent assay). Τα επίπεδα της LDL-C προσδιορίστηκαν με άμεση μέτρηση. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη χρήση της εφαρμογής STATA (Windows v8.5) και η στατιστική σημαντικότητα ορίστηκε στο 5%.Αποτελέσματα: Τα παιδιά με δυσλιπιδαιμία είχαν υψηλότερα επίπεδα ADMA και Lp-PLA2. Τα επίπεδα της ADMA είχαν σηματική θετική συσχέτιση με τα επίπεδα ολικής, LDL και non-HDL χοληστερόλης, καθώς και TGs. Στα παιδιά με δυσλιπιδαιμία, ακόμα και μικρές αλλαγές των συγκεντρώσεων ADMA ακολουθούνται από διαφοροποιήσεις στα επίπεδα των λιποπρωτεϊνών. Όσον αφορά τα επίπεδα Lp-PLA2 παρατηρήθηκε ισχυρή θετική συσχέτιση με τα επίπεδα hsCRP και θετική συσχέτιση οριακής στατιστικής σημαντικότητας με τα επίπεδα LDL-C και non-HDL-C. Επίσης σημαντική συσχέτιση παρατηρήθηκε μεταξύ των επιπέδων ADMA και Lp-PLA2. Στην ομάδα των παιδιών με σακχαρώδη διαβήτη παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική αρνητική συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων ADMA και της ηλικίας και οριακά σημαντική θετική συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων LpPLA2 και των TGs. Συμπεράσματα: Από τη μελέτη υποστηρίζεται ότι στα παιδιά με δυσλιπιδαιμία οι ADMA και LpPLA2 έχουν θετική συσχέτιση τόσο μεταξύ τους όσο και με βιοχημικούς δείκτες που συνδέονται με το μακροχρόνιο κίνδυνο αθηρωμάτωσης. Η συναξιολόγηση των συγκεκριμένων βιοδεικτών πιθανόν να μπορεί να συμβάλει στην πρόγνωση του καρδιαγγειακού κινδύνου και αντίστοιχα στις στρατηγικές διαχείρισης στον παιδιατρικό πληθυσμό.