Κυτταρομετρικός προσδιορισμός της ανοσολογικής απόκρισης του ανθρώπινου οργανισμού σε ενθέματα σιλικόνης

Abstract

Introduction: Silicone biomaterials are used in breast surgery as permanent implants and in a variety of reconstruction operations as tissue expanders. Silicone implant as a foreign to the human body biomaterial is a potent immunogenic factor that can evocate either a local inflammatory reaction or a systemic immune response. The aim of our study is to quantify the specific immunologic profile and particularly the distribution of the lymphocyte phenotypes in the peripheral blood of patients with silicone implants. Material and methods: Our prospective and clinic-laboratory study included 25 patients (7 males, 18 females, average age, 28 years, range, 16-44 years) with placement of temporary (tissue expander) or permanent silicone implants, during the period between September 2006 and November 2009. Group A included 11 patients underwent placement of silastic shell tissue expanders. Group B included 14 female patients underwent breast augmentation with permanent silicone implants for aesthetic and reconstructive purposes. Peripheral blood samples were obtained before, three and twelve months after the operation. Flow cytometric analysis was carried out in order to assess the distribution of total leukocytes and particularly the expression of specific lymphocyte subsets, used the following antibody panel: anti-CD3, anti-CD19, anti-CD16/CD56, anti-CD4, anti-CD8, anti-CD25, anti-HLA-DR, anti-CD2, anti-CD56.Results: Flow cytometric immunophenotypic analysis showed no statistically significant differences of the white cell subsets and lymphocytic subpopulations, with normal temporal distribution for both group of patients. The only exception were presented in Group A (tissue expander patients), where there was an increased expression of HLA-DR by the CD3- cells, which were represented by the B-lymphocytes (CD3-/CD19+/HLA-DR+) (p=0.033).Conclusion: Based on our results silicone breast implants and tissue expanders are inert biomaterials that can be used with absolute safety for aesthetic and reconstructive purposes in Plastic Surgery. The increased expression of the immunophenotype CD3-/CD19+/HLA-DR+ at the peripheral blood in patients with tissue expanders is an indication of a non-specific and systematic differentiation of the immune system, which is attributed to several factors and studies with more patients and long-term follow-up is necessary in order to document this immunologic alteration.

Εισαγωγή: Τα ενθέματα σιλικόνης χρησιμοποιούνται τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες τόσο στην επανορθωτική όσο και στην αισθητική πλαστική χειρουργική. Η σιλικόνη αν και θεωρείται ανενεργό υλικό μπορεί να δράσει ως ειδικό αντιγόνο ευαισθητοποίησης in vivo του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω της κυτταρικής (cellular) ή μοριακής (humoral) αντίδρασης. Η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπου έπειτα από την τοποθέτηση ενός μη αυτόλογου βιοϋλικού, όπως είναι η σιλικόνη έχει μελετηθεί με την χρήση διαφόρων μεθόδων, μεταξύ των οποίων είναι και η κυτταρομετρία ροής. Η κυτταρομετρία ροής είναι ικανή να ανιχνεύσει με υψηλή ειδικότητα και ευαισθησία τον φαινότυπο των λεμφοκυττάρων που εκφράζονται σε ασθενείς που φέρουν ενθέματα σιλικόνης.Σκοπός: Κύριος σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εκτίμηση της ειδικής κυτταρικής αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος στο περιφερικό αίμα ασθενών που έχει τοποθετηθεί προσωρινό ή μόνιμο ένθεμα σιλικόνης με την χρήση κυτταρομετρίας ροής. Πιο συγκεκριμένα, η ανάλυση του ανοσοφαινοτύπου των περιφερικών λεμφοκυττάρων που εκφράζονται ως απόκριση στην τοποθέτηση ενθεμάτων σιλικόνης.Υλικό και Μέθοδος: Πρόκειται για μια προοπτική κλινικο-εργαστηριακή μελέτη στην οποία συμπεριελήφθησαν συνολικά 25 ασθενείς (7 άντρες, 18 γυναίκες, μέση ηλικία: 28 έτη, εύρος: 16-44 έτη) στους οποίους τοποθετήθηκαν προσωρινά (Ομάδα Α, 11 ασθενείς) και μόνιμα (Ομάδα Β, 14 ασθενείς) ενθέματα σιλικόνης κατά το χρονικό διάστημα Σεπτέμβριος 2006 έως Νοέμβριος 2009. Επιπλέον, στην Ομάδα Α έγινε λήψη δείγματος καψιδικού ιστού κατά τον χειρουργικό χρόνο αφαίρεσης του διατατήρα ιστού, το οποίο εστάλη για ιστολογική εξέταση. Κατά την περίοδο της μελέτης πραγματοποιήθηκε σειρά αιμοληψιών και πιο συγκεκριμένα προεγχειρητικά, 3 μήνες μετεγχειρητικά και 12 μήνες μετεγχειρητικά και στις δύο Ομάδες ασθενών. Το περιφερικό αίμα υποβλήθηκε εντός 24 ωρών σε ειδική επεξεργασία με την χρήση του κυτταρομετρητή ροής για την ανάλυση των λευκών αιμοσφαιρίων και του φαινοτύπου του λεμφοκυτταρικού πληθυσμού σε κάθε ασθενή με την χρήση των εξής αντισωμάτων: anti-CD3, anti-CD19, anti-CD16/CD56, anti-CD4, anti-CD8, anti-CD25, anti-HLA-DR, anti-CD2, anti-CD56.Αποτελέσματα: Ο ποσοτικός προσδιορισμός του υποπληθυσμού των λευκών αιμοσφαιρίων και των λεμφοκυττάρων δεν ανέδειξε στατιστικά σημαντική διαφορά στην χρονική κατανομή τους τόσο ξεχωριστά σε κάθε Ομάδα όσο και συγκριτικά μεταξύ των δύο Ομάδων. Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε η σχετικά αυξημένη έκφραση του HLA-DR στα CD3- κύτταρα, που αντιπροσωπεύονται από τα Β-λεμφοκύτταρα (CD3-/CD19+/HLA-DR+) (p=0.033).Συμπεράσματα: Πρόκειται για την πρώτη κλινική και προοπτική μελέτη που οι ίδιοι οι ασθενείς στους οποίους τοποθετήθηκε ένθεμα σιλικόνης αποτέλεσαν και την ομάδα ελέγχου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνάς μας τα ενθέματα σιλικόνης (προσωρινά και μόνιμα) είναι ανενεργά υλικά, επιβεβαιώνοντας τη βιολογική τους αδράνεια και επομένως την ασφαλή κλινική τους χρήση. Η αυξημένη έκφραση του φαινοτύπου CD3-/CD19+/HLA-DR+ στο περιφερικό αίμα των ασθενών με διατατήρα ιστού αποτελεί ένδειξη μη ειδικής και συστηματικής διαφοροποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος, η οποία όμως φαίνεται να είναι πολυπαραγοντική και περισσότερες μελέτες σε περισσότερους ασθενείς είναι απαραίτητες για την τεκμηρίωσή της.