Υποστήριξη των ψυχολογικών αναγκών και ενίσχυση των κινήτρων για συμμετοχή στη φυσική αγωγή στο πλαίσιο εκμάθησης αθλητικών δεξιοτήτων στην 5η και 6η τάξη του δημοτικού σχολείου

Abstract

In the present doctoral dissertation, two studies were carried out. The first study provided a test of the validity of the motivation mediation model embedded in self-determination theory in the context of elementary school physical education (PE). The direct effects of the fulfillment of the needs for autonomy, competence, and relatedness were examined on levels of students’ enjoyment, fear of failure, self-reported effort, boredom, and teacher-rated student performance and the extent to which these effects may be mediated by self-determined types of motivation. Data were collected from 213 5th and 6th grade students from three primary schools. Perceived need support was found to positively and significantly predict all three psychological needs. The need for autonomy positively predicted enjoyment, effort and teacher-rated student performance and negatively predicted boredom. The needs for competence and relatedness were found to negatively predict fear of failure and positively predict effort. In terms of mediation effects, the levels of self-determination did not mediate the links of need fulfillment with enjoyment and fear of failure but did so with effort and boredom. Based on the findings of the previous study a second study followed which was designed to examine the efficacy of autonomy-supportive teaching during elementary school PE in influencing pupils’ enjoyment, fear of failure, boredom, and effort. A sample of 54 pupils attending fifth and sixth grades comprised the control group (typical instruction; n= 27) and the experimental group (autonomy-supportive instruction; n = 27). Pupils ’responses were provided four times during a school trimester on perceived autonomy-support provided by the PE teacher, fulfilment of psychological needs for autonomy, competence and relatedness, behavioral regulations for PE participation, enjoyment, fear of failure, boredom, and effort. In the autonomy-support condition, levels of the positive motivational indexes remained relatively stable during the trimester. Motivational deterioration was evident in the control group, and especially from the middle to the end of the trimester. Autonomy-supportive teaching leads to enhanced levels of motivation compared to non-autonomy supportive teaching for PE participation along within creased levels of enjoyment and effort, and decreased levels of fear of failure and boredom during PE.

Στην παρούσα διατριβή εκπονήθηκαν δύο μελέτες. Η πρώτη μελέτη εξέτασε τις άμεσες επιπτώσεις της ικανοποίησης των τριών βασικών ψυχολογικών αναγκών στην ευχαρίστηση, στο φόβο της αποτυχίας, στην προσπάθεια, στην ανία και στην υποκειμενική αξιολόγηση της απόδοσης των μαθητών από τον εκπαιδευτικό ΦΑ καθώς και στο βαθμό στον οποίο οι συνέπειες αυτές μπορεί να μεσολαβούνται από αυτoκαθοριζόμενους τύπους κινήτρων. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από 213 μαθητές της 5ης και 6ης τάξης δημοτικών σχολείων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η αντιλαμβανόμενη υποστήριξη της ανάγκης για αυτονομία προέβλεψε θετικά όλες τις ανάγκες. Η ικανοποίηση της ανάγκης για αυτονομία προέβλεψε θετικά την ευχαρίστηση, την προσπάθεια και την υποκειμενική απόδοση των μαθητών και αρνητικά την ανία στο μάθημα. Η ικανοποίηση της ανάγκης για ικανότητα και κοινωνικές σχέσεις προέβλεψαν αρνητικά το φόβο της αποτυχίας και θετικά την προσπάθεια. Τα επίπεδα του αυτοκαθορισμού δεν φάνηκε να μεσολαβούν στις σχέσεις της ικανοποίησης των αναγκών με την ευχαρίστηση και το φόβο της αποτυχίας αλλά μεσολάβησαν στη σχέση με την προσπάθεια και την ανία. Με βάση τα συμπεράσματα της προηγούμενης μελέτης ακολούθησε μία δεύτερη μελέτη με σκοπό να εξεταστεί η αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας που υποστηρίζει την αυτονομία των μαθητών στο μάθημα, στην επίδρασή της στην ευχαρίστηση, στο φόβο της αποτυχίας, στην ανία και στην προσπάθεια των μαθητών. Συμμετείχαν 54 μαθητές της 5ης και 6ης τάξης από τους οποίους οι 27 αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου, στην οποία ακολουθήθηκε η τυπική διδασκαλία και οι 27 την ομάδα παρέμβασης, στην οποία χρησιμοποιήθηκε στυλ διδασκαλίας υποστηρικτικό της αυτονομίας. Οι μεταβλητές της μελέτης μετρήθηκαν τέσσερις φορές κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου. Στην ομάδα παρέμβασης τα επίπεδα των θετικών συνεπειών των κινήτρων παρέμειναν σχετικά σταθερά κατά τη διάρκεια του τριμήνου σε αντίθεση με την ομάδα ελέγχου όπου η επιδείνωσή τους ήταν εμφανής και ειδικά στα μέσα και στο τέλος του τριμήνου. Η διδασκαλία που υποστηρίζει την αυτονομία των μαθητών οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα αυτό-καθοριζόμενων κινήτρων για συμμετοχή στο μάθημα της φυσικής αγωγής και θετικών εκπαιδευτικών επιπτώσεων για τους μαθητές, όπως αυξημένη ευχαρίστηση και προσπάθεια και μειωμένα επίπεδα φόβου της αποτυχίας και ανίας στο μάθημα.