Η βασική παιδεία στην Κρήτη (1858-1869) κατά το αρχείο της Χριστιανικής Δημογεροντίας Ηρακλείου

Abstract

Objective: The study of the basic education of Christians in Crete, in the decade 1858-1869. Method: Archival research of primary sources, content analysis. In addition to the Christianic Dimogerontia’s Records of Eastern Crete (Heraklion and Lassithi), the Archives of Logios, in GAK, Athens, were researched with stuff from the period 1840-1870. Conclusions: The educational situation in Crete in 1844 was tragically recorded. Few schools functioned in the three major cities and monasteries only, according to the "Regulations of the Alumni and Hellenic Schools of ... in the Ecumenical Throne Subjected Provinces" of 1846. As a didactic method, Lancaster method (Allilodidaktiki) was applied, while stuff and teaching books were mainly provided by Greece. The three Dimogerontias, elected by the local Archbishop of Crete, founded in 1858, assumed the Social Administration of the Christians, the administration of the monastic property and the operation of the Municipalities of the City (Schools, Hospitals, Cemeteries, Orphanages). The attempted proselytism of the Cretans to the Papal Church of 1859, has sensitized Greeks scholars and homogeneous. He awakened the Gate and the Patriarchate to take care of the neglected basic education of the Christians of Crete, who prompted the establishment and operation of schools on the island. However, when the homogenous of the Greeks and wealthy Christians fell into disrepute, part of the monastic revenue was allocated this purpose. The founding of the 1860 Cretan Association of Cretans and the Athens Students' Club "Ai Muses" contributed to the revival of education in Crete. The Metropolitan of Crete, Dionysios, equipped the schools of the city of Heraklion, with the Metohi of Agia Paraskevi in Mesara, 1862. A rudimentary educational web, emerged according to the standards of the educational system of the Greek kingdom, using and appointing Greek teachers. In 1863, the "Regulations of the Herakleion of Crete Schools, namely the Girls' School, the School of Education and the Hellenic School" were drafted, while for high school studies the Cretans children had to be expatriated. The different understunding of the "General Regulations," on the monasteries and the founding of schools in Eastern Crete, divided the Christian Community (Monastic Question). It ended in the Cretan Revolution of 1866-69, as well as in paralyzing the operation of schools due to hostilities.Refugees of Crete in Greece were given shelter, warmth and education by the American philhellene Samuel Howe, in Athens. The recommendation from the “Organic Law”, of the General Assembly (Parliament) of Crete, deprived the authority, competence and omnipotence of the Metropolitan in education. When in 1868 the ecclesiastical leadership changed, the new metropolitan of Crete, Meletios II, successfully responded to his mission.He inspected and taxed the proceeds of the monastic property. He ensured the establishment of School boards, the election of Ephors, the re-opening of schools in the cities, the establishment and operation of new schools in the villages, the massive appointments of teachers and their supply with school books, printed material and stuff. He revised (updated) the School Regulations. He set up the "Monastery Organization" of 1871, which has since become the institutional framework for the management of the monastic property and the financing of the educational web of Crete, which has been operating systematically.

Στόχος : Η μελέτη της βασικής παιδείας των Χριστιανών στην Κρήτη, την δεκαετία 1858-1869. Μέθοδος : Αρχειακή έρευνα πρωτογενών πηγών, ανάλυση περιεχομένου. Εκτός από τα αρχεία των Χριστιανικών Δημογεροντιών Ανατολικής Κρήτης, (Ηρακλείου και Λασιθίου), ερευνήθηκε το Αρχείο Λόγιου, στα Γ. Α. Κ., Αθηνών, με υλικό της περιόδου 1840 -1870. Συμπεράσματα : Η κατάσταση παιδείας στην Κρήτη στα 1844, είχε καταγραφεί τραγική. Ελάχιστα σχολεία λειτουργούσαν στις τρεις μεγάλες πόλεις και σε μοναστήρια μόνο, σύμφωνα με τον «Κανονισμό των Αλληλοδιδακτικών και Ελληνικών σχολείων των… εν απάσαις ταις τω Οικουμενικώ θρόνω υποκειμέναις επαρχίαις» του 1846.Ως διδακτική μέθοδος, εφαρμοζόταν η αλληλοδιδακτική, ενώ υλικό και διδακτικά βιβλία εξασφαλίζονταν κυρίως από την Ελλάδα. Οι τρεις Δημογεροντίες, (αιρετής σύνθεσης συμβούλια με πρόεδρο τον τοπικό Αρχιερέα) που ιδρύθηκαν στην Κρήτη 1858, ανέλαβαν την Κοινωνική Διοίκηση των Χριστιανών, τη διαχείριση της μοναστηριακής περιουσίας και τη λειτουργία των Κοινών της Πόλεως Καταστημάτων (Σχολείων, Νοσοκομείων, Νεκροταφείων, Ορφανοτροφείων). Η απόπειρα προσηλυτισμού των Κρητών στην παπική Εκκλησία 1859, συνήγειρε Έλληνες λόγιους και ομογενείς. Αφύπνισε Πύλη και Πατριαρχείο για τη φροντίδα της παραμελημένης βασικής εκπαίδευσης των Χριστιανών της Κρήτης, που προχώρησαν σε προτροπές σύστασης και λειτουργίας σχολείων στο νησί. Όταν αδράνησαν όμως οι ομογενείς και εύποροι Χριστιανοί, διατέθηκε μέρος των μοναστηριακών εσόδων για το σκοπό αυτό. Η ίδρυση των Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Κρητών Σύρου 1860 και του Φοιτητικού συλλόγου Κρητών Αθηνών «Αι Μούσαι» συνέβαλε στην ανόρθωση της παιδείας στην Κρήτη. Ο Μητροπολίτης Κρήτης Διονύσιος, προίκισε τα σχολεία της πόλεως Ηρακλείου με το Μετόχι της Αγίας Παρασκευής στη Μεσαρά, 1862. Υποτυπώδης εκπαιδευτικός ιστός πρόβαλλε, στα πρότυπα του εκπαιδευτικού συστήματος του ελληνικού βασιλείου, αξιοποιώντας παράλληλα, και διορίζοντας Έλληνες εκπαιδευτικούς. Στα 1863 συντάσσονται οι «Κανονισμοί των εν Ηρακλείω της Κρήτης Σχολείων ήτοι Παρθεναγωγείου, Αλληλοδιδακτικού και Ελληνικού», ενώ για γυμνασιακές σπουδές, τα Κρητικόπουλα έπρεπε να εκπατριστούν. Η διαφορετική ανάγνωση των «Γενικών Κανονισμών», πάνω στα μοναστηριακά και στην ίδρυση σχολείων στην Ανατολική Κρήτη, δίχασε τη Χριστιανική Κοινότητα (Μοναστηριακό Ζήτημα). Κατέληξε στην Κρητική Επανάσταση του 1866-69, καθώς και στην παράλυση της λειτουργίας των σχολείων από τις εχθροπραξίες. Προσφυγόπουλα της Κρήτης στην Ελλάδα βρήκαν καταφύγιο, θαλπωρή και εκπαίδευση, από τον Αμερικανό φιλέλληνα Σαμουήλ Χάου, στην Αθήνα. Η σύσταση από τον Οργανικό Νόμο, Γενικής Συνέλευσης (Βουλής) Κρήτης, στέρησε την αυθεντία, αρμοδιότητα και παντοδυναμία του Μητροπολίτη στην εκπαίδευση. Όταν 1868 άλλαξε η εκκλησιαστική ηγεσία. Ο νέος μητροπολίτης Κρήτης Μελέτιος Β΄, ανταποκρίθηκε επιτυχώς στην αποστολή του. Έλεγξε και νοικοκύρεψε τα έσοδα της μοναστηριακής περιουσίας. Φρόντισε τη σύσταση Εφορειών, εκλογή Εφόρων, επαναλειτουργία σχολείων στις πόλεις, ίδρυση και λειτουργία νέων σχολείων στα χωριά, μαζικούς διορισμούς διδασκάλων και τον εφοδιασμό τους με σχολικά βιβλία, έντυπα και υλικό. Ανασύνταξε (επικαιροποίησε) τους Σχολικούς Κανονισμούς. Συνέταξε τον «Μοναστηριακό Διοργανισμό» 1871 που αποτέλεσε έκτοτε το θεσμικό πλαίσιο, διαχείρισης της μοναστηριακής περιουσίας και χρηματοδότησης του εκπαιδευτικού ιστού της Κρήτης, που λειτουργούσε πλέον συστηματικά.