Περίληψη
Σκοπός της διατριβής αυτής είναι η πραγμάτευση του δικαιώματος ζωής κατά το άρθρο 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), σε συγκριτική επισκόπηση με τις αντίστοιχες συνταγματικές διατάξεις της Κύπρου και της Ελλάδας και με αναφορά στη σχετική νομοθεσία και νομολογία. Όπως είναι γνωστό, η Κύπρος και η Ελλάδα ανήκουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Έχουν κυρώσει την ΕΣΔΑ και συνδέονται μεταξύ τους με κοινές ιστορικές καταβολές, κοινή γλώσσα, κοινή θρησκεία, κοινά ήθη και έθιμα - των οποίων, όμως, η εξέλιξη του δικαίου δεν ήταν πάντα η ίδια. Οι συνταγματικές διατάξεις που εξαγγέλλουν την προστασία του δικαιώματος ζωής στην Κύπρο και στην Ελλάδα είναι αντίστοιχα το άρθρο 7 και το άρθρο 5(2). Ειδικά το άρθρο 7 του Κυπριακού Συντάγματος έχει ως πρότυπό του το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ. Από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) έχει αναγνωριστεί μια νέα έννομη τάξη, η «ευρωπαϊκή δημόσια τάξη». Οι δύο συγκρινόμενες εθνικές έννομες τάξεις υπόκεινται στη ...
Σκοπός της διατριβής αυτής είναι η πραγμάτευση του δικαιώματος ζωής κατά το άρθρο 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), σε συγκριτική επισκόπηση με τις αντίστοιχες συνταγματικές διατάξεις της Κύπρου και της Ελλάδας και με αναφορά στη σχετική νομοθεσία και νομολογία. Όπως είναι γνωστό, η Κύπρος και η Ελλάδα ανήκουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Έχουν κυρώσει την ΕΣΔΑ και συνδέονται μεταξύ τους με κοινές ιστορικές καταβολές, κοινή γλώσσα, κοινή θρησκεία, κοινά ήθη και έθιμα - των οποίων, όμως, η εξέλιξη του δικαίου δεν ήταν πάντα η ίδια. Οι συνταγματικές διατάξεις που εξαγγέλλουν την προστασία του δικαιώματος ζωής στην Κύπρο και στην Ελλάδα είναι αντίστοιχα το άρθρο 7 και το άρθρο 5(2). Ειδικά το άρθρο 7 του Κυπριακού Συντάγματος έχει ως πρότυπό του το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ. Από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) έχει αναγνωριστεί μια νέα έννομη τάξη, η «ευρωπαϊκή δημόσια τάξη». Οι δύο συγκρινόμενες εθνικές έννομες τάξεις υπόκεινται στη «δημιουργική ώσμωση» με τη νέα έννομη τάξη και ευρίσκονται υπό τον διαρκή αυστηρό έλεγχο και την επιρροή που ασκεί επ’ αυτών η τελευταία. Η εναρμόνιση των εθνικών δικαίων και της αντίστοιχης νομολογίας με τη νομολογία του ΕΔΑΔ, συνδράμει όχι μόνο στην καλλιέργεια αλλά και στην εναρμόνιση και ομοιομορφία των εθνικών δικαίων μεταξύ τους. Αναμφίβολα, με την όσο το δυνατό ενιαία αντιμετώπιση του χειρισμού της ζωής και του δικαιώματος που απορρέει από αυτή, θωρακίζεται η ασφάλεια του δικαίου. Από την άλλη, καθίσταται όλο και περισσότερο συχνό φαινόμενο, το ΕΔΑΔ να κάνει αναφορά στο δίκαιο διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών, αντλώντας καθοδήγηση από το συγκριτικό δίκαιο, πράγμα καθόλου παράδοξο, εφόσον η Ευρώπη αποτέλεσε το λίκνο ενός κοινού συνταγματικού πολιτισμού που οδήγησε στην ευρωπαϊκή συνύπαρξη και συνοδοιπορία. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το ότι το ΕΔΑΔ υιοθετεί τη θεωρία του «ζωντανού δικαίου», θεωρώντας ότι η Σύμβαση θα πρέπει να ερμηνεύεται υπό 24 το φως των σημερινών συνθηκών και της σημερινής ηθικής τάξης. Η εξελικτική αυτή προσέγγιση δεν μετατρέπει τη Σύμβαση από ένα βασικό σύστημα προστασίας δικαιωμάτων σε ένα σύστημα ενοποίησης δικαίων. Αντίθετα, η προσαρμοστικότητα της ΕΣΔΑ τονίζει τον πρακτικό και ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της και δείχνει ότι αυτή δεν είναι ένα θεωρητικό σύστημα εξαγγελίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή ένα διεθνές ευχολόγιο τήρησης των δικαιωμάτων αυτών. Το δικαίωμα ζωής υπέστη κατάφωρη παραβίαση στο παρελθόν και στις δύο χώρες, στην Κύπρο και στην Ελλάδα, από τους εκάστοτε κατακτητές. Στις μέρες μας, η προστασία του δικαιώματος ζωής έχει περισσότερη παρά ποτέ σημασία για τους Κυπρίους, λόγω της Τουρκικής εισβολής που έγινε το 1974, της έκτοτε συνεχιζόμενης παράνομης Τουρκικής κατοχής μεγάλου μέρους της Κύπρου, και λόγω της αβεβαιότητας και ανασφάλειας που υπάρχει, ενόσω παραμένει άλυτο το Κυπριακό πρόβλημα. Η προστασία του δικαιώματος της ζωής στην Κύπρο και στην Ελλάδα είναι απαραίτητη και για τη βιωσιμότητα του Ελληνικού έθνους. Κεντρικός στόχος της μελέτης είναι να καταδείξει πως, ενώ η έννοια της ζωής ως απόλυτης αξίας, παραμένει η ίδια, ωστόσο, η προστασία του δικαιώματος ζωής νομολογιακά ολοένα διευρύνεται. Συγκεκριμένα, εμφανίζει εξελικτικά στοιχεία, λόγω της μεγάλης σημασίας που προσδίδει το ΕΔΑΔ και οι συγκρινόμενες εθνικές έννομες τάξεις στη ζωή, τόσο ως βιολογική λειτουργία του ανθρώπινου σώματος, όσο και ως ανθρώπινη αξία, αλλά και λόγω των συνεχών νέων κινδύνων και απειλών που δημιουργούνται κατά της ζωής. Λόγω ανυπαρξίας εθνικής νομολογίας επί του θέματος στις περισσότερές του πτυχές, αναπόφευκτα, η έμφαση θα δοθεί στην κριτική ανάλυση της νομολογίας του ΕΔΑΔ επί του άρθρου 2, η οποία είναι δεσμευτική στις δύο χώρες. Όμως, όσον αφορά τα εθνικά δίκαια, εκτός από τις σχετικές συνταγματικές διατάξεις, θα εξεταστούν και άλλες νομοθετικές διατάξεις για να διαπιστωθεί αν αυτές κατοχυρώνουν αποτελεσματικά το δικαίωμα ζωής, όπως διασφαλίζεται στην ΕΣΔΑ και στα δύο Συντάγματα. Το θέμα της διατριβής παρά τη γνωσιολογική και μεθοδολογική του αυτοτέλεια, έχει έντονο «πολυκλαδικό» και «διακλαδικό» χαρακτήρα. Παρόλο που το θέμα της διατριβής εντάσσεται στον κλάδο του διεθνούς δικαίου και στον κλάδο του συγκριτικού συνταγματικού δικαίου, ωστόσο έχει προσβάσεις και σε άλλους κλάδους του δικαίου: του διοικητικού, ποινικού, αστικού, εκκλησιαστικού και δικονομικού. […]
περισσότερα
