Επιχειρησιακή στρατηγική και ερευνητικές συνεργασίες

Abstract

The thesis aims to contribute to our understanding of the phenomenon of research joint ventures, examining the co-funded partnerships formed in the context of European Framework programmes, and the role they have played for Greek companies. Specifically the thesis aims to explore: (a) the pattern of collaborations of Greek firms in these partnerships, and the typology of projects that they have been created, b) the objectives, benefits and problems that emerged from such collaborations c) the relation with other firms’ functions and operations, their business and technological strategies and their business environment.On a theoretical level, we adopt the resource-based view of the firm as a main conceptual approach of the thesis. This approach seems to offer more reliable conceptual tools in order to analyze the participation of Greek businesses in these collaborations. The thesis is part of a broader research effort to interpret these phenomena by combining various theoretical streams, stemming both from neoclassical and evolutionary economics. The empirical analysis takes into account and examines the objectives and benefits of firms, by comparing these different approaches, in order to consider their suitability in explaining such research collaborations. Methodologically, the analysis has two dimensions:(a) the development of a database that includes all research joint ventures formulated from the beginning of the 1st Framework Programme (1984), up to the end of the 4th FW in 1998, and include a firm participant. This resulted in 9335 research partnerships with some 65434 participating entities. b) a field research on a firm and on a project level in order to analyze their patterns and characteristics, but also the impact of these partnerships. A total of 135 responses from 189 research partnerships were collected (population of 325 Greek firms). An important advantage of this thesis is the fact that we used econometric and statistical techniques to compare results with their European partners and projects and identify similarities / differences.The basic conclusion of this thesis (position) is the following: Greek firms involved in research joint ventures in the context of European Framework programmes, are mainly seeking those resources and skills that will help them improve their production processes, upgrade their technological profile and change the basic technologies that they use. These partnerships represent a crucial alternative solution against the absence of such knowledge in the Greek research environment. Hence, the benefit of reducing the cost is of rather secondary importance compared to finding the appropriate skills and knowledge necessary for conducting research. For Greek firms therefore their participation is a way of strategic positioning in a rapidly changing technological environment, with better technological processes, in order to be more competitive with advanced technological products/services in a globalized environment.

Σκοπός της διατριβής είναι να συμβάλει στην προσπάθεια κατανόησης του φαινομένου των ερευνητικών συνεργασιών, εξετάζοντας τις συγχρηματοδοτούμενες συνεργασίες στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Πλαίσιο (Framework Programmes), και τον ρόλο που έχουν διαδραματίσει για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα εξετάζονται: α) τα χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν τη συμμετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων σε αυτές τις συνεργασίες, και την τυπολογία των έργων που έχουν δημιουργήσει, β) οι στόχοι, τα οφέλη και τα προβλήματά τους κατά τη συμμετοχή τους σε αυτές γ) η σύνδεση της συμμετοχής τους με τις υπόλοιπες δραστηριότητές τους, τις στρατηγικές τους, καθώς και το επιχειρηματικό τους περιβάλλον. Σε θεωρητικό επίπεδο, η υιοθέτηση μιας προσέγγισης της επιχείρησης ως ένα σύνολο από πόρους και ικανότητες αποτελεί βασική θέση της διατριβής. Η προσέγγιση αυτή προσφέρει ικανοποιητικότερα ερμηνευτικά εργαλεία με τα οποία μπορούμε να αναλύσουμε τη συμμετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων σε αυτές τις συνεργασίες. Όμως η διατριβή εντάσσεται σε μία γενικότερη ερευνητική προσπάθεια να ερμηνευτούν τα φαινόμενα αυτά συνδυάζοντας διάφορα θεωρητικά ρεύματα που πηγάζουν τόσο από νεοκλασικές, όσο και εξελικτικές προσεγγίσεις. Έτσι η εμπειρική ανάλυση λαμβάνει υπόψη της και ελέγχει στατιστικά τους στόχους συμμετοχής και τα οφέλη των επιχειρήσεων με βάση και αυτές τις προσεγγίσεις, ώστε να εξετάσει την εφαρμογή τους στην περίπτωση αυτών των συνεργασιών.Μεθοδολογικά, η ανάλυση κινείται σε δύο διαστάσεις: α) στην ανάπτυξη βάσης δεδομένων που περιλαμβάνει όλες τις ερευνητικές συνεργασίες που πραγματοποιήθηκαν από την έναρξη του 1ου Προγράμματος Πλαισίου το 1984, έως και τη λήξη του 4ου Π.Π., το 1998 όπου διαπιστώνεται συμμετοχή μιας επιχείρησης. Η τελική επιλογή αφορά σε 9335 ερευνητικές συνεργασίες με συνολικά 65434 συμμετοχές από διάφορους φορείς. β) στη διεξαγωγή έρευνας πεδίου στο επίπεδο της επιχείρησης και του ερευνητικού έργου ώστε να αναλύσουμε τα χαρακτηριστικά τους, αλλά και την επίδραση των συνεργασιών σε αυτές. Συγκεντρώθηκαν ερωτηματολόγια από 135 επιχειρήσεις για 189 ερευνητικές συνεργασίες (325 επιχειρήσεις ο πληθυσμός). Μέσα από οικονομετρικές και στατιστικές τεχνικές γίνεται σύγκριση με τους ευρωπαίους συνεργάτες και αντίστοιχα έργα, γεγονός που αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα αυτής της διατριβής.Βασικό συμπέρασμα της διατριβής (θέση) είναι ότι: Οι ελληνικές επιχειρήσεις συμμετέχουν στις συνεργασίες των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, αναζητώντας κυρίως εκείνους τους πόρους και ικανότητες που θα τις βοηθήσουν να βελτιώσουν τις παραγωγικές τους διεργασίες, αναβαθμίζοντας το τεχνολογικό τους προφίλ και αλλάζοντας τη βασική τεχνολογία που χρησιμοποιούν. Οι συνεργασίες αυτές αποτελούν μία διέξοδο από την ερευνητική ένδεια του ελληνικού περιβάλλοντος, οπότε το ζήτημα της μείωσης του κόστους είναι δευτερεύουσας σημασίας σε σχέση π.χ. με την εύρεση των κατάλληλων ικανοτήτων και της απαραίτητης γνώσης για τη διεξαγωγή έρευνας. Για τις ελληνικές επιχειρήσεις μπορεί επομένως να είναι ένας τρόπος στρατηγικής τοποθέτησης σε ένα ραγδαία αναπτυσσόμενο τεχνολογικό περιβάλλον, με καλύτερες τεχνολογίες διεργασιών, ώστε να είναι σε θέση στη συνέχεια να σταθούν ανταγωνιστικά με άρτια και προηγμένα τεχνολογικά προϊόντα/υπηρεσίες σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον.