Οργανωτικά ζητήματα στην Εκκλησία της Κύπρου επί Αρχιεπισκόπου Κυρίλλου Γ΄ (1916-1933)

Abstract

This doctoral dissertation, entitled "Organizational Issues in the Church of Cyprus during Archbishop Cyril III (1916-1933)" highlights an unknown and very interesting topic, that of the extended legislative work carried out in the Church of Cyprus during the period of Cyril III (1916-1933) , which has not been systematically researched and studied so far. For the elaboration of the thesis, the author, among others, used primary sources which he retrieved through self-conducted multiyear research in the archives of the Archdiocese of Cyprus , as well as other archival sites dioceses and monasteries in Cyprus. A large number of unpublished documents, such as regulations, letters, reports, examinations, memorandum, circulars, minutes of the Holy Synod and other documents of the time of Cyril III, the contents of which are published for the first time. The presentation is given in five chapters. The first chapter, which carries a more historical character, examines the factors that contributed to the great religious growth observed during the period of Cyril III. The second chapter, examines the efforts of Cyril III to strengthen the ‘‘synodical’’ institution and the ‘‘autocephalous’’ Cypriot. These were focused on reestablishing the ‘‘Chorepiskopoi’’ positions, the character of which is examined through normal texts of the period. The third chapter is an attempt to describe the historical development of the election system of ‘‘prelates’’ in Cyprus dating from the Byzantine period until the time of Cyril III. The fourth chapter describes the basic aspects of the work of Cyril III in organizing the bishopric and parish administration. The fifth chapter deals with the restructuring work of Cyril III in monasticism Among other things, it describes the efforts of drafting and revising bylaws of abbey administration with emphasis on points, such as to guarantee the right of intellectual and supervision of the archbishop of Cyprus in self-governed monasteries and reorganization of monasticism in Cyprus standards of priory polity . Based on the survey findings, the author concludes that the huge reformational work done during the period of Cyril III, was largely an extension of what was happening in the second half of the 19th century at the Greek Church. During this period there was a gradual shift of interest of the Cypriots national, political and ecclesiastical level since ‘‘ethnarchyko’’ center of Istanbul to the national center of Athens, which is now the spiritual matrix of ideas which inspired all levels of action of the Cypriot people. This shift in ecclesiastical level reflects in the way the organization of the internal life of the Church of Cyprus, where a radical restructuring of the institutions, the standards of legislation and other related regulatory sources occurred, compiled and applied to the Church of Greece.

Η διδακτορική διατριβή υπό τον τίτλο «Οργανωτικά Ζητήματα στην Εκκλησία της Κύπρου επί Αρχιεπισκόπου Κυρίλλου Γ΄ (1916-1933)» αναδεικνύει ένα άγνωστο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον θέμα, εκείνο του διευρυμένου νομοθετικού έργου που συντελέστηκε στην Εκκλησία της Κύπρου κατά τη διάρκεια της αρχιεπισκοπείας του Κυρίλλου Γ΄ (1916-1933), το οποίο μέχρι σήμερα δεν έτυχε συστηματικής έρευνας και μελέτης. Για την εκπόνησή της διατριβής ο συγγραφέας χρησιμοποίησε, μεταξύ άλλων, πρωτογενείς πηγές τις οποίες εντόπισε κατόπιν προσωπικής πολυετούς έρευνας στο αρχείο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, καθώς και σε άλλους αρχειακούς χώρους μητροπόλεων και μονών της Κύπρου. Πρόκειται για μεγάλο αριθμό αδημοσίευτων εγγράφων, όπως κανονισμοί, επιστολές, εκθέσεις, γνωματεύσεις, υπομνήματα, εγκύκλιοι, πρακτικά της ιεράς συνόδου και άλλα έγγραφα της εποχής του Κυρίλλου Γ΄, το περιεχόμενο των οποίων βλέπει το φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά. Η παρουσίαση του θέματος γίνεται από τον συγγραφέα σε πέντε συνολικά κεφάλαια. Στο πρώτο, το οποίο φέρει περισσότερο χαρακτήρα ιστορικό, εξετάζονται οι παράγοντες, οι οποίοι συνέδραμαν στη μεγάλη θρησκευτική ανάπτυξη που παρατηρήθηκε επί αρχιεπισκοπείας Κυρίλλου Γ΄. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι προσπάθειες που καταβλήθηκαν από μέρους του Κυρίλλου Γ΄ για την ενίσχυση του συνοδικού θεσμού και του κυπριακού αυτοκεφάλου. Αυτές είχαν ως επίκεντρο την επαναλειτουργία του θεσμού των χωρεπισκόπων, ο χαρακτήρας του οποίου εξετάζεται μέσα από κανονικά κείμενα της περιόδου. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται προσπάθεια περιγραφής της ιστορικής εξέλιξης του συστήματος εκλογής αρχιερέων στην Κύπρο από τους βυζαντινούς χρόνους μέχρι και την περίοδο της αρχιεπισκοπείας του Κυρίλλου Γ΄. Στο τέταρτο κεφάλαιο περιγράφονται οι βασικές πτυχές του έργου του Κυρίλλου Γ΄ στον τομέα της οργάνωσης της επισκοπικής και της ενοριακής διοίκησης. Το πέμπτο κεφάλαιο αναφέρεται στο αναδιαρθρωτικό έργο του Κυρίλλου Γ΄ στον τομέα του μοναχισμού. Μεταξύ άλλων, περιγράφονται οι προσπάθειες σύνταξης και αναθεώρησης των εσωτερικών κανονισμών διοίκησης των μονών με έμφαση σε σημεία, όπως, η διασφάλιση του δικαιώματος άσκησης της κανονικής και πνευματικής εποπτείας του αρχιεπισκόπου Κύπρου στις αυτοδιοίκητες μονές και η αναδιοργάνωση του κυπριακού μοναχισμού στα πρότυπα του κοινοβιακού πολιτεύματος. Με βάση τα πορίσματα της έρευνάς του ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το τεράστιο μεταρρυθμιστικό έργο που έγινε κατά την περίοδο της αρχιεπισκοπείας του Κυρίλλου Γ΄, ήταν σε μεγάλο βαθμό προέκταση των όσων είχαν αρχίσει να συντελούνται από το δεύτερο μισό του 19ου αι. στο εσωτερικό της ελλαδικής Εκκλησίας. Την περίοδο αυτή παρατηρήθηκε μια σταδιακή μετατόπιση του ενδιαφέροντος των κυπρίων σε εθνικό, πολιτικό και εκκλησιαστικό επίπεδο από το εθναρχικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης προς το εθνικό κέντρο των Αθηνών, το οποίο αποτελεί πλέον την πνευματική μήτρα των ιδεών από την οποία εμπνέεται σε όλα τα επίπεδα της δράσης του ο κυπριακός λαός. Η στροφή αυτή σε εκκλησιαστικό επίπεδο φαίνεται στον τρόπο οργάνωσης της εσωτερικής ζωής της κυπριακής Εκκλησίας, όπου έγινε μια ριζική αναδιάρθρωση των θεσμών της στα πρότυπα των νομοθετημάτων και άλλων συναφών κανονιστικών πηγών, που συντάχθηκαν και ίσχυαν στην Εκκλησία της Ελλάδος.