Διαδικτυακές εφαρμογές των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας στην εκπαίδευση: η περίπτωση της λογοκλοπής

Abstract

This doctoral thesis deals with the issue of plagiarism, which is defined as the pure copy of a text of someone else without reference to the original author. It is a widespread phenomenon within the university, as it is a common practice, on part of students, resorting to plagiarism in order to write an essay. For this reason, the research presented, focuses on comprehensive and thorough study of the phenomenon in relation to the academic community. Specifically, in the first part are presented through literature review, the definition of plagiarism, the most common categories, the phenomenon of self - plagiarism, the technique of paraphrasing, possible causes that lead to plagiarism, the policy of foreign universities in order to detect cases of plagiarism and the possible consequences for those who resort to it. Furthermore, the most widespread plagiarism detection software are compared, in terms of their operation and technical characteristics and it is also presented the policy of universities (AEI) of our country, if it exists and it is officially recorded in their Regulation. The second part presents the research conducted to students and teachers of the Democritus University of Thrace in order to investigate this phenomenon. Specifically, the first study aims to examine whether the students knew in advance and could use properly in their blogs ways to avoid accidental plagiarism, without some relevant information from the competent professor, and in the second phase, whether students realized the need to apply the rules for republishing text of someone else and use reports and literature, all of which were taught in the context of relevant lecture and asked to practice in their second essay. The aim of the second subsequent investigation was to determine, through a questionnaire in the form of quiz, whether students are aware of the rules concerning the reproduction of electronic text, of the correct techniques to avoid plagiarism and of the proper way of recording bibliographic references when writing an essay. Moreover, the professors of this university were invited to submit their personal point of view, through an online questionnaire about what constitutes proper use of citations and their reactions to the misuse of sources when writing projects by students. Finally, we suggest ways and methods/ approaches to avoid plagiarism and reduce this phenomenon in the university community. In this direction the professors have the potential to contribute in practical ways, apart from the universities, which require a clear and well defined policy about this issue.

Η παρούσα διδακτορική εργασία πραγματεύεται το θέμα της λογοκλοπής, που ορίζεται ως η αυτούσια αντιγραφή κειμένου ενός τρίτου χωρίς αναφορά στον αρχικό συγγραφέα. Πρόκειται για ένα φαινόμενο πολύ διαδεδομένο στους πανεπιστημιακούς κόλπους, αφού αποτελεί συνήθη πρακτική, από πλευράς φοιτητών, η καταφυγή στη λογοκλοπή για τη συγγραφή των εργασιών τους. Για το λόγο αυτό, οι έρευνες που παρουσιάζονται επικεντρώνονται στη σφαιρική και διεξοδική μελέτη του φαινομένου σε συνάρτηση με την ακαδημαϊκή κοινότητα. Συγκεκριμένα, στο 1ο μέρος παρουσιάζονται, μέσω βιβλιογραφικής ανασκόπησης, ο ορισμός της λογοκλοπής, τα πιο συνηθισμένα είδη της, το φαινόμενο της αυτολογοκλοπής (self - plagiarism), η τεχνική της παράφρασης (paraphrasing), τα πιθανά αίτια που οδηγούν στη λογοκλοπή, η πολιτική που ακολουθούν πανεπιστήμια του εξωτερικού σε περίπτωση ανίχνευσης κρουσμάτων λογοκλοπής και οι πιθανές συνέπειες για όσους καταφεύγουν σε αυτή. Επιπλέον, μελετώνται συγκριτικά τα πιο διαδεδομένα λογισμικά ανίχνευσης λογοκλοπής όσον αφορά στον τρόπο λειτουργίας τους και στα τεχνικά χαρακτηριστικά τους και παρουσιάζεται η πολιτική των πανεπιστημίων της χώρας μας, εάν αυτή υπάρχει και καταγράφεται επίσημα στον κανονισμό λειτουργίας τους. Στο 2ο μέρος παρουσιάζονται οι έρευνες που έγιναν σε φοιτητές και καθηγητές του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης για τη μελέτη του φαινομένου. Συγκεκριμένα, η πρώτη έρευνα έχει στόχο να μελετήσει εάν οι φοιτητές γνώριζαν εκ των προτέρων και μπορούσαν να εφαρμόσουν σωστά στα ιστολόγια τους τρόπους για την αποφυγή της ακούσιας λογοκλοπής, χωρίς κάποια σχετική ενημέρωση από τον αρμόδιο καθηγητή, και στη δεύτερη φάση, κατά πόσο οι φοιτητές αντιλήφθηκαν την ανάγκη εφαρμογής των κανόνων που ισχύουν για την αναδημοσίευση κειμένου ενός τρίτου και τη χρήση αναφορών και βιβλιογραφίας, στοιχεία τα οποία διδάχθηκαν στα πλαίσια σχετικής διάλεξης και κλήθηκαν να εφαρμόσουν σε δεύτερη εργασία. Στόχος της δεύτερης έρευνας που ακολούθησε ήταν να διαπιστωθεί, μέσω ερωτηματολογίου που είχε τη μορφή κουίζ, εάν είναι ενήμεροι για τους κανόνες που διέπουν την αναπαραγωγή κειμένου από το διαδίκτυο, για τις σωστές τεχνικές για την αποφυγή της λογοκλοπής και για τη σωστή καταγραφή των βιβλιογραφικών αναφορών κατά τη σύνταξη των εργασιών τους. Επιπλέον, οι καθηγητές του συγκεκριμένου πανεπιστημίου κλήθηκαν να καταθέσουν την προσωπική τους άποψη, μέσω ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου, σχετικά με το τι συνιστά ορθή χρήση βιβλιογραφικών αναφορών και τις αντιδράσεις τους στην κακή χρήση των πηγών κατά τη σύνταξη εργασιών από φοιτητές/τριες. Τέλος, προτείνονται τρόποι αποφυγής της λογοκλοπής και μείωσης των κρουσμάτων στην πανεπιστημιακή κοινότητα. Στην κατεύθυνση αυτή έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν τόσο τα ίδια τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, μέσω μιας ξεκάθαρης και σαφώς καθορισμένης πολιτικής γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα όσο και οι ίδιοι οι καθηγητές με διάφορους πρακτικούς τρόπους.