Κοινοβουλευτικός έλεγχος: συνταγματικό πλαίσιο και όρια

Abstract

The thesis deals with matters referred to the institution of parliamentary control. In particular, it attempts to underline the aspect of parliamentary control as a cooperation institution between Parliament and the Government, to demonstrate the binding nature of the rules of this institution, and to define the conformity of the institution with the Constitution and the Rules of the House.The content of the study is divided in two pillars.Under the first pillar, it is attempted, on the one hand to highlight the diverse characteristics and institutional targeting of the parliamentary control function, on the other hand to present the broad constitutional foundation of the institution. In this context, it attempts to answer to the question if the Constitution also establishes (beyond the competence of Parliament to control the Government) the corresponding obligation of the Government to respond to the control exercised.Under the second pillar, the extent of the constitutional field of parliamentary control operation is in the first place sought. In particular, actors in parliamentary scrutiny are clarified, and criteria for the delimitation of the control scope are proposed. In addition, the limits in the exercise of parliamentary control are sought. Approached, in particular, is the question, under what circumstances and to what extent the Government’s answer obligation is limited when its exercising impinges constitutional rights. In this context, the study explores and evaluates the intersections of parliamentary control to the protection of those fundamental rights that may be compromised by the publicity arising from the exercise of parliamentary control. It also seeks the delimitation of the institution exercise by reference to the protection of the public interest as it specializes in safeguarding national sovereignty and maintaining public order. As a limit, moreover, the study proposes the principle of non-abusive exercise of tasks and powers of Parliament and the Government in the field of parliamentary scrutiny.Finally, parliamentary mechanisms are proposed in order to act as a counterweight to the lack of judicial control over parliamentary scrutiny exercise.

Η διδακτορική διατριβή πραγματεύεται ζητήματα που αναφέρονται στον θεσμό του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Ιδίως, επιχειρεί να αναδείξει τη διάστασή του ως θεσμού σύμπραξης Βουλής και Κυβέρνησης, να καταδείξει τον δεσμευτικό χαρακτήρα των κανόνων που τον διέπουν και, εν τέλει, να οριοθετήσει τη σύμφωνη με το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής λειτουργία του θεσμού.Το περιεχόμενο της μελέτης διαρθρώνεται σε δύο άξονες. Στον πρώτο άξονα επιχειρείται, αφ’ ενός, να αναδειχθούν τα ποικίλα χαρακτηριστικά και η θεσμική στόχευση της ελεγκτικής λειτουργίας της Βουλής, αφ’ ετέρου να παρουσιασθεί το ευρύ συνταγματικό θεμέλιο του θεσμού. Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρείται να δοθεί απάντηση και στο ερώτημα αν το Σύνταγμα θεμελιώνει, πέραν της αρμοδιότητας της Βουλής να ελέγχει την Κυβέρνηση, και αντίστοιχη υποχρέωση της Κυβέρνησης να απαντά στον ασκούμενο έλεγχο.Στον δεύτερο άξονα αναζητείται κατ’ αρχάς το εύρος του συνταγματικού πεδίου λειτουργίας του θεσμού. Ειδικότερα, αποσαφηνίζεται ποια είναι τα μέρη που συμπράττουν στην άσκηση του κοινοβουλευτικού ελέγχου και προτείνονται κριτήρια για την κατά το δυνατόν ακριβέστερη οριοθέτηση του αντικειμένου του θεσμού. Στη συνέχεια, αναζητούνται τα όρια του κοινοβουλευτικού ελέγχου κατά την άσκησή του. Προσεγγίζεται, ιδίως, το ερώτημα, σε ποιες περιπτώσεις και σε ποιο μέτρο περιορίζεται η υποχρέωση της Κυβέρνησης να συμπράττει στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, όταν η υποχρέωση αυτή προσκρούει στη διαφύλαξη άλλων συνταγματικών αγαθών. Στο πλαίσιο αυτό, ερευνώνται και αξιολογούνται τα σημεία διασταύρωσης του κοινοβουλευτικού ελέγχου με την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων που δύνανται να τρωθούν από τη δημοσιότητα την οποία συνεπάγεται η άσκηση κοινοβουλευτικού ελέγχου. Ερευνάται, επίσης, η οριοθέτηση της άσκησης του θεσμού κατ’ αναφορά προς την προστασία του δημόσιου συμφέροντος, όπως αυτό εξειδικεύεται στην προστασία της εθνικής κυριαρχίας και την τήρηση της δημόσιας τάξης. Ως όριο, εξ άλλου, του κοινοβουλευτικού ελέγχου προτείνεται και η αρχή της μη καταχρηστικής άσκησης των δικαιωμάτων (κατ’ ακριβολογία, αρμοδιοτήτων) Βουλής και Κυβέρνησης στο πεδίο του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Τέλος, προτείνονται κοινοβουλευτικοί μηχανισμοί που θα λειτουργούν ως αντίβαρο στην ευχέρεια των μελών της Κυβέρνησης να ερμηνεύουν δικαστικώς ανελέγκτως τους όρους και τα όρια της συμμόρφωσής τους προς τις επιταγές του θεσμού του κοινοβουλευτικού ελέγχου.Από την περίληψη θα ληφθούν υπ’ όψη μόνο οι πρώτοι 2500 χαρακτήρες μαζί με τα κενά (~450 λέξεις). Η περίληψη πρέπει να περιλαμβάνει τον στόχο, τη μεθοδολογία και τα αποτελέσματα - συμπεράσματα της διατριβής.