Μελέτη του μοντέλου μερικής αυτοχρηματοδότησης των κέντρων υγείας στην Ελλάδα ως μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στα πλαίσια λειτουργίας του Ε.Σ.Υ.

Abstract

Cost-sharing in health centers was introduced in order to mitigate state expenditures, to supplement health system’s resources and make patients cost-conscious.The aim of this research is to investigate the aspects of users and professionals of health centers as far as cost sharing is concerned. This will result to the evaluation of the measure and the expression of proposals for improvement.For this reason three different questionnaires were developed and distributed to administrative personnel, to managers and to users of health centers. 193 administrative employees (response rate 96%) and 188 managers (response rate 93%) were participated, out of 202 health centers in Greece. Moreover, 626 users from 18 health centers of 6 Health Districts of Greece, sampling participated.The questionnaires were completed by telephone, by fax, via email, or through live interview. The collection of questionnaires from health professionals was accomplished during June 2011 to May 2012 and the questionnaires from users were accomplished during May 2012 to April 2013.Statistical analysis was performed by statistical package SPSS using the Pearson x2 test, the Kolmogorov-Smirnov test, the t-test and the Mann-Whitney test at p<0.05 level of significance.According to 92% of administrative personnel, patients complied with the payment of fees and according to 41.5% their visits to health centers have been reduced.Moreover, 64% of health centers do not employ only administrative personnel for the collection of medical fees but also nurses, physicians and technicians. At 85% of health centers information technology systems are not used for the collection of medical fees.According to 73% of the managers the introduction of cost-sharing had a positive impact on patients’ compliance and according to 66% the financing mechanism has contributed to cost consciousness from both patients and personnel. Although, 81.5% said that the revenues from medical fees do not cover the running costs of health centers and 80% said that they do not promote a more effective delivery of services. In addition, 61% of managers characterise cost-sharing as a positive step and 80% of them support the economic autonomy of health centers.According to users’ results 54% expressed much and too much satisfaction from health centers, 59% from whom do not pay fees. Moreover, 75% of participants do not agree with cost sharing as a way to improve the quality of health services, 53% from whom expressed from moderate to no satisfaction from health centers. Although, 98% of respondents said that they will visit again health centers if there is a reason.In conclusion, cost sharing has contributed to the rational use of health centers’ services, due to cost-consciousness from patients and professionals, as well as in the financing of the primary health care. However, it does not sufficiently correspond to the expectations for effective provision of health care services, in order to increase the agreement of the patients. Finally, the improvement in quality of health services and the accomplishment of systematic control are necessary for the success of cost sharing.

Η συμμετοχή στο κόστος για τις υπηρεσίες των κέντρων υγείας καθιερώθηκε ώστε να περιορισθούν οι δημόσιες δαπάνες, να αυξηθεί η εισροή πόρων στο σύστημα υγείας καθώς και για τη συνειδητοποίηση του κόστους από την πλευρά των χρηστών.Η παρούσα μελέτη επιδιώκει τη διερεύνηση της άποψης των χρηστών και των επαγγελματιών των κέντρων υγείας όσον αφορά στο μέτρο της συμμετοχής στο κόστος, μέσα από την οποία θα προκύψει η αξιολόγηση του καθώς και η διατύπωση βελτιωτικών προτάσεων.Για το λόγο αυτό, διαμορφώθηκαν τρία διαφορετικά ερωτηματολόγια τα οποία διανεμήθηκαν στους διοικητικούς υπαλλήλους, στους διευθυντές και στους χρήστες των κέντρων υγείας. Έλαβαν μέρος 193 διοικητικοί υπάλληλοι (96% ποσοστό ανταπόκρισης) και 188 διευθυντές (93% ποσοστό ανταπόκρισης) από το σύνολο των 202 κέντρων υγείας της Ελλάδας. Επίσης, συμμετείχαν 626 χρήστες, οι οποίοι προέκυψαν δειγματοληπτικά από 18 κέντρα υγείας σε 6 Υγειονομικές Περιφέρειες της Ελλάδας.Η λήψη των ερωτηματολογίων πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας, μέσω τηλεομοιότυπου, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου καθώς και με τη μορφή προσωπικών συνεντεύξεων σε απευθείας επικοινωνία. Η συλλογή των ερωτηματολογίων από τους επαγγελματίες υγείας διήρκησε από τον Ιούνιο 2011 έως το Μάιο 2012, ενώ για τους χρήστες από τον Μάιο 2012 έως τον Απρίλιο 2013.Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS, ενώ χρησιμοποιήθηκαν τα εργαλεία Pearson x2 test, Kolmogorov-Smirnov test, t-test, Mann-Whitney test, με επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας p<0,05.Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων των διοικητικών υπαλλήλων το 92% αναφέρει ότι η πλειοψηφία των ασθενών συμμορφώνονται με την πληρωμή των εξετάστρων, ενώ το 41,5% διαπιστώνει τη μείωση της επισκεψιμότητας στο κέντρο υγείας. Επίσης, το 64% των κέντρων υγείας δεν απασχολεί αποκλειστικά διοικητικό προσωπικό για την είσπραξη των εξετάστρων, αλλά απασχολεί επιπλέον νοσηλευτές, γιατρούς και τεχνικούς. Παράλληλα, στο 85% των κέντρων υγείας δεν χρησιμοποιούνται πληροφοριακά συστήματα υποστήριξης της είσπραξης των εξετάστρων.Όσον αφορά στα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων των διευθυντών, σύμφωνα με το 73% η εισαγωγή του εισπρακτικού μηχανισμού στα κέντρα υγείας είχε θετικό αντίκτυπο στη συμμόρφωση των ασθενών, ενώ το 66% σημείωσε ότι συνέβαλε στη συνειδητοποίηση του κόστους από τους χρήστες και τους υπαλλήλους. Από την άλλη μεριά, όμως, το 81,5% δήλωσε ότι τα έσοδα αυτά δεν καλύπτουν τα τρέχοντα έξοδα των κέντρων υγείας και σύμφωνα με το 80% δεν συμβάλλουν στην παροχή αποτελεσματικότερων υπηρεσιών υγείας. Επιπλέον, το 61% των διευθυντών χαρακτήρισε θετική εξέλιξη τη συμμετοχή στο κόστος και το 80% υποστήριξε την ανάγκη για οικονομική αυτονόμηση των κέντρων υγείας.Όσον αφορά στα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων των χρηστών, το 54% εξέφρασε πολύ και πάρα πολύ ικανοποίηση από τις υπηρεσίες των κέντρων υγείας, ενώ από αυτούς το 59% δεν κατέβαλλε το εξέταστρο. Το 75% δεν συμφωνεί με την πληρωμή εξετάστρων ως έναν τρόπο αναβάθμισης των υπηρεσιών των κέντρων υγείας, ενώ από αυτούς το 53% εξέφρασε μέτρια έως καθόλου ικανοποίηση από τα κέντρα υγείας. Παράλληλα, το 98% δήλωσε ότι θα επισκεφθεί ξανά το κέντρο υγείας αν χρειαστεί.Συμπερασματικά, η συμμετοχή στο κόστος έχει συμβάλλει στην ορθολογική χρήση των υπηρεσιών των κέντρων υγείας, μέσω της συνειδητοποίησης του κόστους από ασθενείς και υπαλλήλους, καθώς επίσης έχει συμβάλλει στην εισροή πόρων στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Όμως, δεν έχει ανταποκριθεί στις προσδοκίες για αποτελεσματικότερη παροχή υπηρεσιών υγείας, ώστε να αυξηθεί η συναίνεση των χρηστών για το νέο μέτρο. Τέλος, κρίνεται αναγκαία η αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών και η πραγματοποίηση συστηματικού ελέγχου για την ομαλή λειτουργία της είσπραξης των εξετάστρων.