Ο «ψυχοσωματικός παράγων» στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση των ασθενειών στην ελληνική και ευρωπαϊκή ιατρική του 19ου και 20ου αιώνα

Abstract

“Psychosomatic Medicine” gives emphasis on the unity of the mental organ and thebody and their interaction. It deals with the relationship between psychological and physical factors, in the etiology and maintenance of the nosological condition.The aim of this thesis is to highlight the effect, the exploration and the definition ofthe term “Psychosomatic Factor” in appearance and in therapy of diseases of the digestivesystem as well as the historical development of the term “Psychosomatic” inmedical research and bibliography mainly in books in the 19th and 20th century on Medicine and Psychiatry.The first part includes clarification of the terms “Psychosomatic”, “Psychogenic Perception”,“Holistic Perception”, the historical development of the related perceptionsfor the “Soul-Body” connection, the consolidation of modern psychosomatic medicineand is completed with the psychosomatic diseases of the digestive system.The most prominent doctor who dealt with the term “Psychosomatic” is Franz Alexander(1891-1964), who was director of the Chicago Institute of Psychoanalysiswhere he expanded his research in connection with so-called diseases and at the sametime founded the journal “Psychomatic Medicine” which even today is developingresearch into psychosomatic medicine.The second part investigates the presence of “Psychosomatic Perception” which concernsgastrointestinal diseases in books of Internal Medicine and Neuropsychiatrywhich were released in Greece from 1900 to today. The role of mental factors in theeffect and in the genesis of diseases of the digestive system is important.This component of “Psychosomatic Factor” in diseases of the digestive system (e.g.gastric ulcers) should be taken into serious consideration in both the interpretation ofthe origin of these diseases and their therapy.

Η ψυχοσωματική ιατρική δίνει έμφαση στην ενότητα ψυχικού οργάνου και σώματοςκαι στη μεταξύ τους αλληλεπίδραση.Ασχολείται με τη σχέση ανάμεσα στους ψυχολογικούς και τους σωματικούςπαράγοντες, στην αιτιολογία και τη διατήρηση της νοσολογικής κατάστασης.Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η ανάδειξη της επίδρασης, η διερεύνηση και οκαθορισμός του όρου «Ψυχοσωματικός Παράγων» στην εμφάνιση και θεραπεία τωνασθενειών του πεπτικού συστήματος καθώς και η ιστορική εξέλιξη του όρου«Ψυχοσωματικός» στην ιατρική έρευνα και βιβλιογραφία κυρίως στο 19ο και 20όαιώνα σε βιβλία Παθολογίας και Ψυχιατρικής.Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει διευκρίνη των όρων: «Ψυχοσωματικός», «ΨυχογενήςΑντίληψη», «Ολιστική Αντίληψη», την ιστορική εξέλιξη των σχετικών αντιλήψεωνγια τη σχέση Ψυχής-Σώματος, την «εδραίωση» της σύγχρονης «ΨυχοσωματικήςΙατρικής» και ολοκληρώνεται με τις «ψυχοσωματικές» παθήσεις του πεπτικούσυστήματος.Εξέχουσα θέση ανάμεσα στους γιατρούς που ασχολήθηκαν με τον όρο«ψυχοσωματικός» κατέχει ο Franz Alexander (1891 -1964), ο οποίος διευθύνοντας τοΨυχαναλυτικό Ινστιτούτο του Σικάγο (Chicago Institute for Psychoanalysis) διεύρυνετην έρευνα σε σχέση με τα καλούμενα «ψυχοσωματικά» νοσήματα και παράλληλαίδρυσε το περιοδικό Psychosomatic Medicine, το οποίο ακόμα και σήμερα εξελίσσειτην έρευνα στην ψυχοσωματική ιατρική.Στο δεύτερο μέρος διερευνάται η παρουσία «Ψυχοσωματικών Αντιλήψεων» -πουαφορούν νοσήματα του γαστρεντερικού συστήματος- σε βιβλία Παθολογίας καιΝευροψυχιατρικής τα οποία κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα από το 1900 έως σήμερα.Ο ρόλος ψυχικών παραγόντων στην επίδραση και στη γένεση νοσημάτων τουπεπτικού συστήματος είναι σημαντικός.Η συνιστώσα του «Ψυχοσωματικού Παράγοντα» στα νοσήματα του πεπτικούσυστήματος (π.χ. έλκος στομάχου) πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν τόσο στηνερμηνεία της προέλευσης των νοσημάτων αυτών όσο και στην θεραπεία τους.