Η ανθρώπινη ασφάλεια στο πλαίσιο της συλλογικής ασφάλειας

Abstract

The theme of the thesis is human security and more specifically, the way it is incorporated within the collective security system, as an inherent part of the latter. Through this approach to the relationship between human and collective security are interpreted forms of use of force, interventionist and intervening policies in furtherance of the collective security system goals. The main argument is that a legally accurate and a practically effective implementation of the collective security system, in terms of its capacity to tackle a variety of threats and challenges which occur within the international community, human and state- centered security must be comprehended as equally important pillars of the collective security system. The legal part of the argument is derived from the foundation of human security on the UN Charter and more specifically its preamble, principles as well as article 55. Concerning the effectiveness of the collective security system, the argument is based on the impact of the entrance of the “human paragon” both at the individual and at the collective level at the international forefront, not only through statehood but also directly; a condition which has formulated a situation of multiple actors, state and non- state alike, bearing as a consequence the subsequent multiplicity and diversity of challenges to collective security, which are derived not only from the international but also at the sub- national and national level.The structure of the thesis is comprised from a theoretical first part and from a second part focusing on the examination of the implementation of the theoretical part, in the framework of collective security. The first chapter refers to the legal categorization and the definition of human security, the second chapter to the relationship between human security, human rights, right to self- determination and human development and the third chapter places human security within the necessities of the international community, supranational statehood and eventually collective security.In the second part are examined the specific policies which bear directly or indirectly the spirit of human security, attempting to implement it. In the fourth chapter the focus is on responsibility to protect and more specifically its responsibility to prevent and to rebuild aspects. In the fifth chapter the use of force is examined, from humanitarian intervention to responsibility to react. In the sixth chapter are analyzed matters of regime change, given that it constitutes the most intervening policy within the state authority. In the conclusions, the position about the impact of the human paragon, as a catalyst for the development of international law is formulated.

Το θέμα της εργασίας είναι η ανθρώπινη ασφάλεια και ειδικότερα ο τρόπος που αυτή τίθεται μέσα στο σύστημα συλλογικής ασφάλειας ως συστατικό στοιχείο του τελευταίου. Δια της εν λόγω ένθεσης και συσχέτισης της ανθρώπινης ασφάλειας με τη συλλογική ασφάλεια, ερμηνεύονται μορφές χρήσης βίας, παρεμβατικές και επεμβατικές πολιτικές, στο πλαίσιο της τελευταίας. Το κεντρικό επιχείρημα είναι ότι προκειμένου περί της προσέγγισης του συστήματος συλλογικής ασφάλειας με όρους θεωρητικής και δικαιικής ορθότητας αλλά και αποτελεσματικότητας στο επίπεδο των εφαρμογών του, απέναντι στις πολυσχιδείς απειλές που αναφύονται στο πλαίσιο της διεθνούς κοινότητας, θα πρέπει η ανθρώπινη και η κρατικό- κεντρική ασφάλεια να γίνουν αντιληπτές ως ισότιμης σημασίας συστατικά στοιχεία και πυλώνες της συλλογικής ασφάλειας. Σε ό,τι έχει να κάνει με το δικαιικό σκέλος του επιχειρήματος, εδράζεται στην πρόταση περί θεμελίωσης της ανθρώπινης ασφάλειας και ειδικότερα όσων στοιχείων τη συνθέτουν και τη συναποτελούν, στο χάρτη του ΟΗΕ και ειδικότερα στο προοίμιο, στις αρχές, όπως και στο άρθρο 55. Σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα των εφαρμογών του συστήματος συλλογικής ασφάλειας προκύπτει από την ανάλυση που διατείνεται ότι η είσοδος του ανθρώπινου παράγοντα, τόσο στην ατομικότητά του, όσο και στις συλλογικές του εκφάνσεις, στο διεθνές δικαιικό και πολιτικό προσκήνιο, όχι μόνο δια της κρατικής διαμεσολάβησης αλλά και άμεσα, έχει διαμορφώσει συνθήκες πολλαπλών δρώντων, κρατικών και μη, εντός της διεθνούς κοινότητας, με αποτέλεσμα οι προκλήσεις σε σχέση με τη διατήρηση της διεθνούς ασφάλειας και ειρήνης να διέπονται από μια αντίστοιχη ποικιλία, διατρέχοντας όχι μόνο το διεθνές και διακρατικό αλλά και το εθνικό και υποεθνικό, όπως και το υπερεθνικό επίπεδο. H εργασία διαρθρώνεται ως εξής: Το πρώτο μέρος είναι αφιερωμένο στη θεωρητική κατασκευή της ανθρώπινης ασφάλειας, με το πρώτο κεφάλαιο να αναφέρεται στη νομική θεμελίωση και κατηγοριοποίηση, όπως και στον ορισμό της έννοιας της ανθρώπινης ασφάλειας, το δεύτερο κεφάλαιο στην αποσαφήνιση της σχέσης της ανθρώπινης ασφάλειας με τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δικαίωμα αυτοδιάθεσης και τη ανθρώπινη ανάπτυξη και με το τρίτο κεφάλαιο να (εν)θέτει την ανθρώπινη ασφάλεια στα επίπεδα της διεθνούς κοινότητας, της υπερεθνικής κρατικότητας και εν τέλει του συστήματος συλλογικής ασφάλειας. Το θεωρητικό μέρος ακολουθείται από εκείνο των εφαρμογών της ανθρώπινης ασφάλειας, δηλαδή των επεμβατικών, παρεμβατικών πολιτικών και των μορφών χρήσης βίας που εμφορούνται, από τα προτάγματα της ανθρώπινης ασφάλειας, προκειμένου να την εφαρμόσουν. Έτσι, στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην ευθύνη για πρόληψη και για ανοικοδόμηση, στο πέμπτο κεφάλαιο στις μορφές χρήσης βίας που αποπειρώνται- τουλάχιστον επί της αρχής- να υλοποιήσουν την ανθρώπινη ασφάλεια, ανιχνεύοντας τη διαδρομή από την ανθρωπιστική επέμβαση έως την ευθύνη για αντίδραση και στο έκτο κεφάλαιο στην αλλαγή καθεστώτος, δεδομένου ότι αποτελεί το απώτατο σημείο κάμψης της κρατικής κυριαρχίας. Στα συμπεράσματα διατυπώνεται συνοπτικά η θέση για το ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα ως καταλύτη εξελίξεων στο διεθνές δίκαιο και στη διεθνή κοινότητα.