Essays in fiscal policy and public finance

Abstract

This thesis is about fiscal policy and public finance in dynamic general equilibrium models. The aim is to study how reforms in the fiscal policy mix chosen (spending-tax), affect macroeconomic outcomes (like per capita output, savings etc) and distribution among various economic groups. Given that taxes are always distorting and/or that public spending is not always beneficial for every income group, the key issue of this thesis is to look for the least distorting tax mix and/or Pareto improving spending reforms. In this context, the thesis deals with three debated topics of the policy and academic agenda.First, the thesis deals with the implications of introducing user (tuition) fees for excludable public goods such as public education. This is a classic debate in the public finance literature. On the one hand user fees act as a mechanism of revealing preferences for a particular public good (for instance public education) and as an additional public revenue tool.On the other hand user fees are often considered as ”unjust” since they raise equity concerns. But, is it really the case? Given the scarce government resources that many countries face, especially in the aftermath of the economic crisis, the study of user fees an additional revenue instrument is of high priority in policy and academic circles.The second topic this thesis deals with is the effects of public education spending among different income groups. Obviously the latter requires the use of heterogeneous agents (e.g capitalists-workers, low income-high income, skilled-unskilled agents). Thus, as it will be explained in detail, we distinguish on skilled versus unskilled agents. Taking into account the returns from higher education as those are depicted in the skill premium and the total earnings premium, significant differences in the distribution of wealth among skilled and unskilled agents are found. Furhermore, it is known that the efficiency and the redistributive impact of in-kind public services such as public education differs a lot among income groups(see e.g. OECD, 2009).Third, the thesis investigates the efficiency implications of public spending in a more detailed manner. Policymakers have repeatedly stressed the need to reconsider the composition of public spending and taxes so as to move the economy to more efficient outcomes in the medium- and long-term. But it should be noticed that usually there is an asymmetry between modeling public spending and modeling taxes. While taxes are decomposed by their function (e.g. taxes on labor income, taxes on capital income and taxes on consumption), different categories of public spending are usually modelled according to their economic transaction (e.g. transfer payments, public consumption, public investment) rather than according to their function (e.g. spending on social protection, health, education, defense and public order,etc). But, as is widely recognized, it is not clear what we mean, for instance, by publicconsumption or transfer payments. This asymmetry leaves scope for improvement since the behavioural channel - through which changes in the mix of public spending a↵ect private incentives and the macro economy - is not well specified.

Η παρούσα διατριβή αφορά στήν δημοσιονομική πολιτική και στα δημόσια οικονομικά σε δυναμικα μοντέλα γενικής ισορροπίας.Ο στόχος είναι να μελετήσει πώς οι μεταρρυθμίσεις στο μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής που επιλέγεται (δαπάνες φόρων), επηρεάζουν ταμακροοικονομικά μεγέθη (όπως το κατά κεφαλήν εισόδημα, την εξοικονόμηση παραγωγής κλπ) και η κατανομή μεταξύ των διαφόρωνοικονομικές ομάδων. Δεδομένου ότι οι φόροι είναι πάντα στρεβλώτικοί ή / και ότι οι δημόσιες δαπάνεςδεν είναι πάντα ευεργετικές για κάθε εισοδηματική ομάδα, το βασικό θέμα αυτής της διατριβής είναι να κοιτάξουμε γιατις λιγότερο στρεβλωτικές φορολογικές πολιτικές και / ή Pareto βελτιώσεις και μεταρρυθμίσεις στην μεριά των δαπανών. Στο πλαίσιο αυτό, ηδιατριβή ασχολείται με τρία πολυσυζητημένα θέματα της πολιτικής και ακαδημαϊκής ατζέντας.Πρώτον, η διατριβή ασχολείται με τις συνέπειες της εισαγωγής τελών χρήσης (δίδακτρα) γιαδημόσια αγαθά όπως η δημόσια εκπαίδευση. Αυτό είναι ένα κλασικό ζήτημα στα δημόσια οικονομικά. Από τη μία πλευρά τα τέλη χρήσης λειτουργούν ως μηχανισμός που αποκαλύπτει τις προτιμήσεις για ένα συγκεκριμένοαγαθό (για παράδειγμα στη δημόσια εκπαίδευση) και ως ένα επιπλέον εργαλείο δημοσίων εσόδων.Από την άλλη τα τέλη χρήσης συχνά θεωρεούντε ως "άδικα".Όμως, ισχύει πραγματικά αυτή η περίπτωση; Το δεύτερο θέμα με το οποίο η παρούσα διατριβή ασχολείται με είναι οι επιπτώσηεις των δαπανών δημόσιας εκπαίδευσης μεταξύδιαφορετκών εισοδηματικών ομάδων. Προφανώς η τελευταία απαιτεί τη χρήση ετερογενών μονάδων στην οικονομία (π.χ.καπιταλιστές-εργαζομένους, χαμηλό εισόδημα, υψηλό εισόδημα, ειδικευμένους-ανειδίκευτους). Έτσι, όπως θα εξήγησουμε λεπτομερώς, διακρίνουμε σε ειδικευμένους σε σχέση με τους ανειδίκευτους παράγοντες. Λαμβάνοντας υπ'όψιντα οφέλη από την τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως αυτές απεικονίζονται στις μισθολογικές διαφορές, σημαντική διαφορές στην κατανομή του πλούτου μεταξύ των ειδικευμένων και ανειδίκευτων εργαζομένων είναι πιθανόν να βρεθούν. Επιπροσθέτως, είναι γνωστό ότι η αποτελεσματικότητα και η αναδιανεμητικήεπίδρασης των δημοσίων αγαθών και υπηρεσιών, όπως η δημόσια εκπαίδευση διαφέρουν μεταξύ των εισοδήματικών στρωμάτων(Βλέπε π.χ. ΟΟΣΑ, 2009).Τρίτον, η διατριβή διερευνά τις επιπτώσεις της αποτελεσματικότητας των δημοσίων δαπανών με μια πιο λεπτομερήπροσέγγιση. Οι φορείς χάραξης πολιτικής έχουν επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη να επανεξετασθεί η σύνθεσητων δημόσιων δαπανών και των φόρων, ώστε να επιτευχθεί μια πιο αποδοτική και αποτελεσματικότερη κατανομή των πόρων μεσο-μακροπρόθεσμα. Αλλά θα πρέπει να σημειωθεί ότι συνήθως υπάρχει μια ασυμμετρία στηνμοντελοποίηση των δημόσιων δαπανών και μοντελοποίηση των φόρων. Ενώ οι φόροι περιγράφονται από τη λειτουργία τους(π.χ. φόροι επί του εισοδήματος εργασίας, φόροι επί των εισοδημάτων κεφαλαίου και των φόρων κατανάλωσης), οι κατηγορίες των δημοσίων δαπανών συνήθως περιγράφονται ανάλογα με τις οικονομικές τους συναλλαγές(π.χ. των μεταβιβαστικές πληρωμές, δημόσια κατανάλωση, δημόσιες επενδύσεις) και όχι σύμφωνα μετη λειτουργία τους (π.χ. οι δαπάνες για την κοινωνική προστασία, την υγεία, την εκπαίδευση, την άμυνα και τη δημόσια τάξη,και τα λοιπά). Αλλά, όπως αναγνωρίζεται ευρέως, δεν είναι σαφές τι εννοούμε, για παράδειγμα, με τους όρους δημόσιακατανάλωση ή μεταβιβαστικές πληρωμές. Αυτή η ασυμμετρία αφήνει περιθώρια βελτίωσης, δεδομένου ότι ητο κανάλι - μέσω του οποίου οι αλλαγές στο μείγμα των δημόσιων δαπανών επηρεάζουν τα ιδιωτικά κίνητρα και τα μακροικονομικά μεγέθη - δεν είναι επαρκώς καθορισμένα.