Ο βίος και το έργο του Κωνσταντίνου Ασάνη βάσει του ανέκδοτου βατοπαιδινού κώδικα 32

Abstract

The doctoral dissertation entitled as “The life and work of Konstantinos Asanis on the basis of the unpublished Vatopedian cod. 32” examines the theological treatise of Konstantinos Asanis, titled «Ἀκριβὴς Πίστις» (phonetic transcription: Αkribēs Pistis), which means “Exact [exposition of] Faith”. The treatise is included in a single handwritten manuscript, which covers all the aspects of vatopedian code 32. According to this, until recently unpublished handscript, the dissertation uncovers unknown elements of the author's life and challenges the dominant opinion that Konstantinos Asanis was an antipalamist. The dissertation consists of three main chapters, which are preceded by an Introduction, with methodological references and extensive coverage of the research conducted and its results. The first chapter establishes the historical and literal foundations of the research by listing the sources, touching on Konstantinos Asanis' s genealogical tree and presenting historical elements which are related to the topic. The chapter also presents the main subject of the research, which is the vatopedian code 32. In the second chapter, all the existing written sources which contain facts about Konstantinos Asanis's life and personality are extensively examined: a Patriarchical Script from 1382, Konstantinos Asanis's "Confession of Faith", the correspondence between people close to Konstantinos Asanis (Demetrios Kydonis, Manuel II Palaiologos and Manuel Kalekas), the satirical Dialogue of the Dead, titled “Mazaris' Journey to Hades”. The last unit of the chapter exposes all the facts, hints and elements which are derived from the texts of «Ἀκριβὴς Πίστις» and shed light on aspects of Asanis's life and character.In the third chapter, specific questions around the theological writing of Konstantinos Asanis are imposed. There's also an exposure of Asanis's Theological teaching material and lectures from «Ἀκριβὴς Πίστις» which is essentially his only extant work. Apart from a multitude of unique findings from the research around the life and work of Konstantinos Asanis, the general conclusion of the dissertation is that he did not ideologically belong to the "antipalamists" even though he was a personal friend of Demetrios Kidonis and Manuel Kalekas. Konstantinos Asanis was a devoted and close advisor of the Byzantine Emperor Ioannis the Fifth and his son Manuel II Palaiologos. The theological content from his only extant work «Ἀκριβὴς Πίστις» confesses that he was devoted to the official orthodox dogma of the Empire.

Η διατριβή με θέμα «Ο Βίος και το Έργο του Κωνσταντίνου Ασάνη βάσει του ανεκδότου βατοπαιδινού κώδ. 32» ερευνά το θεολογικό έργο «Ακριβής Πίστις» του Κωνσταντίνου Ασάνη, το οποίο περιέχεται σε ένα και μοναδικό χειρόγραφο που καλύπτει όλη την έκταση του βατοπαιδινού κώδικα 32. Επί τη βάσει αυτού του μέχρι σήμερα ανέκδοτου έργου, η διατριβή φωτίζει άγνωστα στοιχεία του βίου του συγγραφέα και ανατρέπει την κρατούσα άποψη ότι ο Κωνσταντίνος Ασάνης ήταν αντιπαλαμιστής. Η διατριβή διαρθρώνεται σε τρία εκτενή κύρια κεφάλαια, των οποίων προηγείται Εισαγωγή, με μεθοδολογικές αναφορές και εκτενή αναδρομή στη μέχρι σήμερα έρευνα και τα αποτελέσματά της. Στο πρώτο κεφάλαιο αφενός τίθενται τα ιστορικοφιλολογικά θεμέλια της έρευνας, δια της κατάταξης των πηγών, του σχολιασμού του γενεαλογικού δένδρου του Κωνσταντίνου Ασάνη, της ανάδειξης των ιστορικών στοιχείων που άπτονται του θέματος, και αφετέρου παρουσιάζεται το κύριο υλικό αντικείμενο της έρευνας, ο βατοπαιδινός κώδικας 32. Στο δεύτερο κεφάλαιο ερευνώνται αναλυτικά και σε βάθος όλες οι υπάρχουσες γραπτές πηγές που παρέχουν στοιχεία για το βίο και την προσωπικότητα του Κωνσταντίνου Ασάνη. Εξετάζεται ένα Πατριαρχικό Έγγραφο του 1382, η «Ομολογία Πίστης» του Κ.Α., η επιστολογραφία ανθρώπων του στενού περιβάλλοντός του, ήτοι του Δημητρίου Κυδώνη, του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου, και του Μανουήλ Καλέκα, ο «Νεκρικός Διάλογος» του Μάζαρη, και εντοπίζονται όλα τα στοιχεία που απαντούν στο έργο του «Ακριβής Πίστις» και φωτίζουν πλευρές του βίου και του χαρακτήρα του. Στο τρίτο κεφάλαιο, τίθενται συγκεκριμένα ερωτήματα γύρω από την θεολογική γραφίδα του Κωνσταντίνου Ασάνη, γίνεται έκθεση των θεολογικών διδασκαλιών και θέσεων που περιέχονται στο μοναδικό σωζόμενο έργο του «Ακριβής Πίστις». Πέραν μιας πλειάδας επιμέρους πρωτότυπων ευρημάτων από την έρευνα που αφορούν στο βίο και το έργο του Κωνσταντίνου Ασάνη, το γενικό συμπέρασμα της διατριβής είναι ότι ο Κ.Α. δεν ανήκε ιδεολογικά στη μερίδα των αντιπαλαμιστών, παρά την προσωπική φιλία του με τον Δημήτριο Κυδώνη και τον Μανουήλ Καλέκα. Υπήρξε έμπιστος και στενός συνεργάτης των Αυτοκράτορα Ιωάννη του Ε΄ και του υιού του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου και το θεολογικό περιεχόμενο του μοναδικού σωζόμενου έργου του «Ακριβής Πίστις» ομολογεί την προσήλωσή του στα επίσημα ορθόδοξα δόγματα της Αυτοκρατορίας.