Οι επιπτώσεις της δημοσιονομικής πολιτικής και ο ρόλος της περιβαλλοντικής πολιτικής

Abstract

This thesis explores the relationship between fiscal policy and environmental quality. Despite the immense importance of government expenditure and government revenues in many economies worldwide, little effort has been so far devoted to the study of the impact of such policies on environmental quality. Therefore, the aim of this study is to provide an analysis of the effect of fiscal policy on several aspects of environmental degradation, by considering four different indicators of air pollution, namely SO2, N2O, CO2 and NOx emissions. In doing so, it aims to examine dimensions of this relationship that have not been sufficiently considered in previous studies. First, it estimates both the direct and indirect effects and reports the total effect of government expenditure on environmental degradation. In particular, the indirect effect operates through the impact of government spending on income and the subsequent effect of the income level on pollution. Second, it explicitly examines how the direct effect of government expenditure on environmental quality may differ conditional on the level of economic development and the quality of institutions in a country. Third, by analyzing pollutants with different characteristics, such as whether they are production- or consumption-generated and whether they are characterized by local or global externalities, it provides estimates of the effect of fiscal policy between the different indicators of environmental pollution, which can be directly compared. In addition, Vector Autoregression methods, which are solely based on minimal hypotheses about the signs of the impacts of macroeconomic shocks are used and offer insights concerning the short-term interrelationships between government expenditure and government revenues with air pollution. Finally, the importance of employing appropriate dynamic econometric techniques in this framework is emphasized throughout the empirical analysis and the dynamic nature of the examined relationships is explicitly taken into consideration.The study provides evidence that government expenditure has a negative or non-positive direct effect on the different indicators of environmental degradation, while this alleviating direct effect is significantly reinforced in developed countries and democratic jurisdictions. In addition, the estimated direct effect is greater in significance and in magnitude for pollutants that are characterized by shorter atmospheric life time, local geographical range and therefore more immediate impact on human health, compared to pollutants with externalities that are more global and their impact occurs mostly in the future. Moreover, the analysis shows that the estimated direct effect is greater in significance and magnitude on production-generated pollution, compared to consumption-related pollution. The estimated total effect of government expenditure on environmental degradation is negative for low levels of income, though decreasing in absolute value, and becomes positive in more developed countries. Regarding the composition of government expenditure, the results confirm the hypothesis that the alleviating direct effect of government spending on environmental degradation can be considerably enhanced by spending targeted on specific functional categories, such as spending on public goods and on environmental protection. Finally, an attempt to stimulate the economy through tax-cuts is associated with an increase in consumption-related CO2 emissions in the short-run, while there is little evidence of an effect on production-generated CO2 emissions.The final chapter of this thesis summarizes the research findings, as well as the conclusions and policy implications drawn from these findings.

Η παρούσα διατριβή μελετά τη σχέση μεταξύ της δημοσιονομικής πολιτικής και της ποιότητας του περιβάλλοντος. Παρά τη μεγάλη σπουδαιότητα των δημοσίων δαπανών και των δημοσίων εσόδων στις διάφορες οικονομίες παγκοσμίως, οι επιπτώσεις της δημοσιονομικής πολιτικής στην ποιότητα του περιβάλλοντος δεν έχουν μέχρι σήμερα μελετηθεί εκτενώς στη βιβλιογραφία. Συνεπώς, σκοπός αυτής της μελέτης είναι να παρουσιάσει μια ανάλυση των επιπτώσεων της δημοσιονομικής πολιτικής στις διάφορες διαστάσεις της περιβαλλοντικής ποιότητας, εξετάζοντας τέσσερις δείκτες ρύπανσης της ατμόσφαιρας, ήτοι τους ρύπους SO2, N2O, CO2 και NOx.Για το σκοπό αυτό η διδακτορική διατριβή εξετάζει οπτικές αυτής της σχέσης που δεν έχουν αναλυθεί επαρκώς σε προγενέστερες εργασίες. Πρώτον, εκτιμά τόσο την άμεση όσο και την έμμεση επίδραση των δημοσίων δαπανών στην ποιότητα του περιβάλλοντος και παρουσιάζει τη συνολική επίδραση. Συγκεκριμένα, η έμμεση επίδραση σχετίζεται με τις επιπτώσεις των δημοσίων δαπανών στο εισόδημα και την επακόλουθη επίδραση του επιπέδου του εισοδήματος στη ρύπανση του περιβάλλοντος. Δεύτερον, εξετάζει λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο η άμεση επίδραση των δημοσίων δαπανών μεταβάλλεται για διάφορα επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης και ποιότητας των θεσμών σε μια χώρα. Τρίτον, μελετώντας ρυπαντές με διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως αν προέρχονται από την παραγωγική διαδικασία ή την κατανάλωση καθώς και αν οι επιπτώσεις (αρνητικές εξωτερικότητες) τους εντοπίζονται κυρίως σε τοπικό ή διεθνές επίπεδο, παρέχει άμεσα συγκρίσιμες εκτιμήσεις της επίδρασης των δημοσίων δαπανών σε διάφορους δείκτες περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Επιπρόσθετα, η χρήση μεθόδων Διανυσματικών Αυτοπαλινδρομήσεων, που βασίζονται αποκλειστικά σε ελάχιστες υποθέσεις αναφορικά με τα πρόσημα των επιπτώσεων των μακροοικονομικών αιφνίδιων διαταραχών, προσφέρει ενδείξεις αναφορικά με την βραχυπρόθεσμη αλληλεπίδραση μεταξύ της δημοσιονομικής πολιτικής και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Τέλος, η αναγκαιότητα και σπουδαιότητα χρήσης δυναμικών οικονομετρικών μεθόδων σε αυτό το πλαίσιο τονίζεται στα εμπειρικά τμήματα της διατριβής και η δυναμική φύση των εξεταζόμενων σχέσεων λαμβάνεται υπόψη.Η μελέτη αυτή παρέχει ενδείξεις ότι η άμεση επίδραση των δημοσίων δαπανών είναι η μείωση, ή τουλάχιστον η μη αύξηση, των διαφόρων δεικτών περιβαλλοντικής ρύπανσης, ενώ αυτό το αποτέλεσμα είναι ακόμα ισχυρότερο σε ανεπτυγμένες χώρες και σε δημοκρατικά καθεστώτα. Επιπλέον, αυτή η άμεση επίδραση είναι μεγαλύτερη σε απόλυτες τιμές και στατιστική σημαντικότητα για ρυπαντές που χαρακτηρίζονται από μικρότερη ατμοσφαιρική διάρκεια ζωής, τοπικές συνέπειες και συνεπώς πιο άμεσες επιβλαβείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, σε αντίθεση με ρυπαντές με διεθνές αντίκτυπο και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Επιπρόσθετα, η ανάλυση δείχνει ότι η ανωτέρω άμεση επίδραση των κυβερνητικών δαπανών είναι σπουδαιότερη σε στατιστική σημαντικότητα και σε απόλυτη τιμή στους ρύπους που σχετίζονται με την παραγωγική διαδικασία, σε αντίθεση με τους ρύπους που προέρχονται κατά κύριο λόγο από την κατανάλωση. Η εκτιμώμενη συνολική επίδραση των δημοσίων δαπανών στην περιβαλλοντική ρύπανση είναι αρνητική σε χαμηλά επίπεδα εισοδήματος, αν και βαίνει μειούμενη, ενώ γίνεται θετική στις ανεπτυγμένες χώρες. Αναφορικά με τη σύνθεση των δημοσίων δαπανών, τα αποτελέσματα της ανάλυσης επιβεβαιώνουν την υπόθεση ότι η μειωτική άμεση επίδραση των κυβερνητικών δαπανών στη περιβαλλοντική ρύπανση μπορεί να ενισχυθεί σημαντικά αν αυξηθούν συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών, όπως οι δαπάνες που σχετίζονται με την παροχή δημοσίων αγαθών και οι δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος. Τέλος, η χρήση επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής στηριζόμενη σε μία μείωση των κυβερνητικών εσόδων σχετίζεται με αύξηση των ρύπων CO2 που προέρχονται από την κατανάλωση, ενώ δεν φαίνεται να επιδρά σημαντικά στους ρύπους που εκπέμπονται κατά την παραγωγική διαδικασία. Το τελευταίο κεφάλαιο της διατριβής συνοψίζει τα αποτελέσματα της εμπειρικής ανάλυσης και προσφέρει συμπεράσματα και προτάσεις πολιτικής που απορρέουν από την ανάλυση.