Σύνδρομο υπνικής άπνοιας και πολιτικές πρόληψης ατυχημάτων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Abstract

Background: Although they constitute a largely predictable and preventable public health challenge, unintentional injuries have serious consequences on a personal and societal level. The current thesis aimed at 1) exploring differences of injury prevention policies on a European level and identifying factors that affect good practices effectiveness and implementability, 2) recognizing recently arisen injury risk factors, such as obstructive sleep apnea (OSA), in order to detect -through quantitative and qualitative research- policy gaps in assessing the extent of the problem in professional public transport drivers (taxi drivers), as well as factors that hinder or facilitate health services utilization to control the disorder and, finally, 3) reviewing systematically and meta-analyzing existing published literature regarding the eventual contribution of CPAP therapy in improving arterial stiffness in OSAS patients. Methodology: To assess the effectiveness of injury prevention good practices and the feasibility of policy transfer among EU countries, a prototype electronic questionnaire was developed and filled-in by public health experts. With regards to the study of OSA in professional taxi drivers, data were obtained through a modified Berlin scale. High-risk individuals for OSA were offered cost-free nocturnal pulse-oximeter and a sleep study, and among drivers who declined participation in the screening process, an effort was made to identify the factors that influenced their decision to do so, with a qualitative study that included one-to-one interviews. For the meta-analysis, a search algorithm was developed to identify and evaluate published studies of the effect of CPAP therapy on arterial stiffness in OSAS patients, according to the PRISMA criteria. Results: Availability of materials and public acceptability were found to be contributing factors to a successful policy transfer, as opposed to a lack of financial resources, recognised as a barrier. Prevention policies in the Construction and Manufacturing occupational areas that involved multiple component interventions were more likely to be implemented, rather than environmental modifications or law enforcement. In the taxi driver sample studied, approximately one out of four participants was identified as high-risk but only 22 drivers attended the Clinic process, 17 of whom were eventually diagnosed with OSA. Exposure to high stress levels in combination with their struggle for financial survival were highly prioritized as underlying causes for lack of participation, while suggestions for improved screening participation included workplace-based clinical assessment and use of financial incentives. Of a total of 15 studies (n=615 patients) selected for the meta-analysis, a focus was placed on those studying indices of arterial stiffness, who appear to improve significantly after CPAP treatment. Conclusions: Public health experts’ opinions on a EU level converge over the need to diffuse knowledge concerning available good practices for unintentional injury prevention, as those are defined in the European Code Against Injuries (ECAI). Public acceptance was recognized as a facilitating factor for a successful prevention practices transfer, whereas the lack of financial means for this often neglected public health area is widely recognized as a hindering factor. Injury prevention policies are more probable to be implemented in the Construction and Manufacturing occupational areas and if they include multiple component interventions. With regards to newly arisen risk factors, the prevalence of OSA in the taxi driver population studied was found to be particularly high. This professional group was found to be hard to reach, suggesting that an appropriate tailoring of the medical evaluation process is needed. From a biological point of view, the meta-analysis revealed an important improvement of all arterial stiffness indices after CPAP therapy in OSA patients.

Εισαγωγή: Οι ακούσιες σωματικές κακώσεις έχουν σοβαρές συνέπειες σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, παρότι στη μεγάλη τους πλειοψηφία αποτελούν προβλέψιμο και προλήψιμο πρόβλημα Δημόσιας Υγείας. Στόχοι της παρούσας διατριβής ήταν: 1) η αναζήτηση διαφοροποιήσεων των πολιτικών πρόληψης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και η ανάδειξη των στοιχείων που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα και την εφαρμοσιμότητα καλών πρακτικών, 2) η επισήμανση καινοφανών παραγόντων κινδύνου για πρόκληση ακούσιων σωματικών κακώσεων και συνακόλουθων σωματικών κακώσεων, όπως η Αποφρακτική Υπνική Άπνοια (ΑΥΑ) με στόχο να διερευνηθούν με προσεγγίσεις ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας νομοθετικά κενά στην εκτίμηση του μεγέθους του προβλήματος στους οδηγούς αγοραίων μέσων μεταφοράς (ταξί), καθώς και εμπόδια ή διευκολυντικοί παράγοντες στην αναζήτηση και χρήση υπηρεσιών ελέγχου του νοσήματος και 3) η συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και μετα-ανάλυση των δημοσιευμένων στοιχείων σχετικών με την πιθανή συμβολή της CPAP στη βελτίωση της αρτηριακής δυσκαμψίας σε ασθενείς με ΑΥΑ.Μεθοδολογία: Αναπτύχθηκε πρότυπο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας καλών πρακτικών από πραγματογνώμονες της Δημόσιας Υγείας σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και βαθμολόγηση της δυνατότητας μεταφοράς στις χώρες τους. Αναφορικά με τη μελέτη του ΣΑΥ, συλλέχθησαν δεδομένα από οδηγούς ταξί σύμφωνα με την τροποποιημένη κλίμακα του Βερολίνου. Στους υψηλού κινδύνου για ΣΑΥΑ οδηγούς μετά τη δοκιμασία, προσφέρθηκε δυνατότητα δωρεάν νυκτερινής οξυμετρίας και πολυυπνογραφίας ενώ ανάμεσα στους οδηγούς που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν, έγινε προσπάθεια να εκτιμηθούν μέσω ποιοτικής μελέτης και συνεντεύξεων, παράγοντες που επηρέασαν την απόφασή τους. Για τη μετα-ανάλυση, αναπτύχθηκε αλγόριθμος αναζήτησης και αξιολόγησης της δημοσιευμένης βιβλιογραφίας σχετική με την επίδραση της CPAP στην αρτηριακή δυσκαμψία σε ασθενείς με ΑΥΑ, σύμφωνα με τα κριτήρια PRISMA. Αποτελέσματα: Διαπιστώθηκε ότι η διαθεσιμότητα υλικού και η δεκτικότητα του κοινού συμβάλλουν στην επιτυχία της μεταφοράς πολιτικών, αντίθετα με την έλλειψη οικονομικών πόρων, που αναγνωρίστηκε ως ανασταλτικός παράγοντας. Oι πολιτικές πρόληψης είναι πιο πιθανό να εφαρμοστούν σε επαγγελματικούς χώρους που έχουν σχέση με την κατασκευή και τη βιομηχανία και αφορούν πολυδιάστατες παρεμβάσεις, σε σχέση με περιβαλλοντικές αλλαγές ή διαδικασίες επιβολής νόμων. Στην ομάδα οδηγών ταξί που μελετήθηκε, περίπου ένας στους 4 εκτιμήθηκε ως υψηλού κινδύνου, αλλά μόνον 22 προσήλθαν για περαιτέρω εξέταση, δεκαεπτά από τους οποίους διαγνώστηκαν με ΣΑΥΑ. Η έκθεση σε υψηλά επίπεδα άγχους σε συνδυασμό με την προσπάθεια για οικονομική επιβίωση εκτιμήθηκε ως βασική αιτία μη συμμετοχής, ενώ οι προτάσεις για τρόπους καλύτερης προσέγγισης των οδηγών περιελάμβανε ιατρική εκτίμηση στο χώρο εργασίας και οικονομικά κίνητρα. Από τα δεκαπέντε άρθρα (n=615 ασθενείς) που κρίθηκαν επιλεξιμα για τη μετα-ανάλυση απομονώθηκαν όσα μελετούσαν δείκτες αρτηριακής δυσκαμψίας, οι οποίοι φαίνεται ότι βελτιώνονται σημαντικά με χρήση CPAP. Συμπεράσματα: Οι απόψεις λειτουργών Δημόσιας Υγείας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης συγκλίνουν στην ανάγκη διάχυσης της πληροφορίας για τις διαθέσιμες καλές πρακτικές μείωσης των ακούσιων σωματικών κακώσεων όπως συνοψίζονται στον Ευρωπαϊκό Κώδικα κατά των Ατυχημάτων, τα οποία πρέπει όμως να συνδυάζονται με έλεγχο της δεκτικότητας του κοινού για την επιτυχή μεταφοράς τους, ενώ η έλλειψη οικονομικών πόρων για τον παραγκωνιζόμενο αυτό τομέα, είναι κοινά αναγνωρίσιμος ανασταλτικός παράγοντας. Oι πολιτικές πρόληψης είναι πιο πιθανό να εφαρμοστούν σε κατασκευαστικούς και βιομηχανικούς χώρους και πολυδιάστατες παρεμβάσεις. Οσον αφορά κενφοανείς παράγοντες κινδύνου, ιδιαίτερα υψηλή βρέθηκε στη χώρα μας η συχνότητα των οδηγών ταξί σε κίνδυνο για ΣΑΥΑ. Η επαγγελματική αυτή ομάδα φαίνεται ότι είναι δύσκολα προσεγγίσιμη αναδεικνύοντας την ανάγκη για προσαρμογή της ιατρικής εκτίμησης. Από βιολογικής πλευράς, η μετα-ανάλυση έδειξε σημαντική βελτίωση όλων των δεικτών αρτηριακής δυσκαμψίας μετά από θεραπεία με CPAP σε ασθενείς με ΑΥΑ.