Τζάνι Ροντάρι-Ευγένιος Τριβιζάς: ανατρεπτικές πτυχές του έργου τους

Abstract

The purpose of the present thesis is to investigate and demonstrate the subversive morphological characteristics of postmodernism in selected texts of Gianni Rodari and Eugene Trivizas; at the same time this thesis investigates the existence of postmodern ideological records in the morphological characteristics of the texts.In the first part of this thesis we examine a number of theoretical issues such as the identity of children’s literature, the role of literature in the texts, postmodernism, the period and the circumstances related to postmodernism as well as the features of postmodern fiction. The method of qualitative content analysis, more specifically the method of context structure analysis, which was chosen as the most appropriate for our study, is presented after the theoretical part of the thesis. According to the method of context analysis the work of each writer is studied in relation to the period in which it was written. The analysis of the investigated material includes the finding and the analysis of the following features of postmodern fiction: magic realism, excess, intertextuality, parody, language play, mixing of genres, self-reflexivity. At the same time we examine such narrative aspects of the texts, as story, character and narrative perspective as well as the role of the implied and of the real reader, in relation to the social and cultural context of the texts. The study and analysis of the work of Rodari and Trivizas lead us to the conclusion that both writers are subversive, renewing the content as much as the form of children’s literature. Both Rodari and Trivizas, each of them in his own unique way, manage to combine the traditional form with innovative elements through a postmodern way of writing; thus, by using the methodological equipment of postmodernism they uncover the conventions of fiction. However, they remain at a distance from postmodern ideology since both writers remain faithful to the didactism of children’s literature. However their didactic interventions occur in totally innovative ways free from outdated forms of moralization. Eventually we draw the conclusion that Gianni Rodari and Eugene Trivizas are rightly considered to be two great writers of children’s literature, who fill their subversive works with a great amount of “post fictional mood”.

Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να διερευνήσει και να αναδείξει τα ανατρεπτικά μορφολογικά χαρακτηριστικά της μεταμοντέρνας γραφής σε επιλεγμένα κείμενα του Τζάνι Ροντάρι και του Ευγένιου Τριβιζά, και το κατά πόσο αυτά εκφράζουν και την ανάλογη μεταμοντέρνα ιδεολογία.Αρχικά, εξετάζονται θεωρητικά ζητήματα που συνδέονται με τη συγκεκριμένη έρευνα, όπως η ταυτότητα της Παιδικής Λογοτεχνίας, ο ρόλος της ιδεολογίας στα κείμενά της, το ρεύμα του μεταμοντερνισμού και το πλαίσιο της εποχής στο οποίο γεννήθηκε, η μεταμοντέρνα μυθοπλασία και τα χαρακτηριστικά της. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το μεθοδολογικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας. Ως καταλληλότερη μέθοδος κρίθηκε αυτή της ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου και ειδικότερα το παράδειγμα της δόμησης περιεχομένου. Σύμφωνα με τις αρχές του ερευνητικού εργαλείου το έργο του κάθε συγγραφέα εξετάζεται σε συνάρτηση με το πλαίσιο της εποχής στην οποία γράφτηκε. Η ανάλυση του ερευνώμενου υλικού περιλαμβάνει τον εντοπισμό και τον σχολιασμό των παρακάτω χαρακτηριστικών της μεταμοντέρνας μυθοπλασίας: του μαγικού ρεαλισμού, της υπερβολής, της διακειμενικότητας, της παρωδίας, των γλωσσικών παιχνιδιών, της μείξης ετερόκλητων ‘κειμένων’, της αυτοαναφορικότητας. Παράλληλα, εξετάζονται πτυχές της αφήγησης, όπως το θέμα και οι χαρακτήρες, η οπτική γωνία του αφηγητή, ο ρόλος του πραγματικού και του εννοούμενου αναγνώστη στην πράξη της ανάγνωσης σε συνάρτηση πάντα με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο κάθε εποχής και συγγραφέα. Η ανάλυση των έργων του Ροντάρι και του Τριβιζά μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για δύο ανατρεπτικούς συγγραφείς, οι οποίοι με τη γραφή τους ανανεώνουν τόσο το περιεχόμενο όσο και τη μορφή της μέχρι τότε παιδικής λογοτεχνίας. Οι δύο συγγραφείς, ο καθένας με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο, συνδυάζουν την παράδοση με τη νεοτερικότητα. Ακολουθούν τη μεταμοντέρνα γραφή στο βαθμό που χρησιμοποιούν τα μεθοδολογικά της εργαλεία και ξεσκεπάζουν τις συμβάσεις της μυθοπλασίας. Σε σχέση όμως με το ιδεολογικό περιεχόμενο των έργων τους, τόσο ο Ροντάρι όσο και ο Τριβιζάς, διαφοροποιούνται από την ιδεολογία του μεταμοντερνισμού μένοντας πιστοί στον «διδακτισμό» της παιδικής λογοτεχνίας. Πρωτοπορούν ωστόσο και στο σημείο αυτό καθώς δεν παραμένουν προσκολλημένοι σε παρωχημένες ιδεολογίες, αλλά προχωρούν στην ανατροπή και την ανανέωσή τους. Εν τέλει, πρόκειται για δύο συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας που διοχετεύουν στην ανατρεπτική γραφή τους «μεταμυθοπλαστικές διαθέσεις».