Το κόμμα ως επαγγελματικός εκλογικός μηχανισμός: η περίπτωση του ΠΑΣΟΚ 2004-2009

Abstract

The thesis undertakes a thorough empirical exploration of the transformation of PASOK by analyzing a combination of organizational changes, internal distribution and redistribution of roles and incentives, ideological pursuits and radical changes in the way the party reaches the electorate. After a five-year process of internal revaluations and redefinitions the party will come to power in 2009. But it will not come to power according to Papandreou’s intentions and declarations: an open, participatory, decentralized party. PASOK will rise to power by bringing the features of a professional electoral party, as Panebianco described it: leader-centered with a new dominant coalition directly linked to the leadership, with weak vertical organizational ties, "new style" intermediaries and the professional bureaucracy replacing the party bureaucracy in all tasks (both political and specialized).

Η διατριβή επιχειρεί να προσεγγίσει και να ερμηνεύσει τη διαδικασία του μετασχηματισμού ενός πολιτικού κόμματος, αναλύοντας τον μέσα από ένα σύνθετο πλέγμα οργανωτικών αλλαγών, εσωτερικών αναδιανομών ρόλων και κινήτρων, ιδεολογικών αναζητήσεων και επικοινωνιακών μεταμορφώσεων. Tο ΠΑΣΟΚ θα κερδίσει τις εκλογές του 2009, αλλά όχι με τη μορφή που επεδίωκε (αρχικά) ο Γ. Παπανδρέου: ένα ανοιχτό, συμμετοχικό, αποκεντρωμένο κόμμα. Θα ανέλθει στην εξουσία φέροντας τα χαρακτηριστικά ενός κόμματος επαγγελματικού εκλογικού μηχανισμού όπως έχει περιγράψει ο Panebianco: επικεντρωμένου στον ανεξάρτητο ηγέτη και στην προσδεμένη σε αυτόν (νέα) κυρίαρχη συμμαχία, με αδύναμους κάθετους οργανωτικούς δεσμούς, με «νέου τύπου» διαμεσολαβητές που λειτουργούν ανεξάρτητα από το κόμμα αλλά σε απόλυτη ταύτιση με τον αρχηγό και με την επαγγελματική γραφειοκρατία να αντικαθιστά εξ ολοκλήρου την κομματική γραφειοκρατία.