Ανθρώπινες στάσεις και κινήσεις: συμβολή στην ερμηνευτική των μορφών της φαραωνικής Αιγύπτου

Abstract

The representation of the human body in general occupies an important position in Pharaonic iconography. As we know the Egyptian civilization respects the body as a whole and shows that by many ways. One of them is the artistic way. Artists were interested to give a meaning to the body and pass messages through the illusionistic symbolizations, conventions, traditional and non-traditional poses, gestures and exceptional movement all based on the visual art. Conventional human movements and performances such as during the mourning/grief, public and private magic, working or entertaining are among the issues that some researchers pay close attention. Unfortunately the rest of the bodily movements related to the unusual poses such as those that expresses/depict emotions or turn the parts of the body into the tool are not well, intensively and thoroughly documented. The thesis aims at creating an archaeological-iconographic short catalogue of the Pharaonic bodily traditional and non-traditional movements and gestures using all the well-known available material, at analysing all the related elements and mainly investigating the emotions through the bodily movements/poses and the body converting into the tool, two issues so attractive and so little documented, and finally at understanding and grasping the essence of the bodily movement during the Pharaonic period as a whole all based in a changed social and environmental context.

Θεμελιώδες θέμα για την ιχνηλάτηση και κατανόηση πτυχών της συμπεριφοράς και νόησης των Αιγυπτίων κατά τη φαραωνική περίοδο αποτελεί η κινησιολογία των αιγυπτιακών σωμάτων. Το ανθρώπινο σώμα υπό το πρίσμα της σωματοκινησιολογίας μπορεί να αποτελέσει μια εστιακή περιοχή κρίσιμων αιγυπτιολογικών-αρχαιοανθρωπολογικών συζητήσεων, ένα ευρύ πεδίο αναζήτησης και τεκμηρίωσης, μια περιοχή που να έλξει ποικίλες επιστημονικές προσεγγιστικές διερμηνεύσεις και να κεντρίσει το γόνιμο προβληματισμό˙ εν ολίγοις, μπορεί να αποτελέσει μια ανοιχτή πρόκληση. Διαβάζοντας το υλικό οστεϊκό σώμα εν είδει αρχαιολογικών λειψάνων μπορούμε να σκεφτούμε αρχαιολογικά. Το ίδιο όμως, ενδεχομένως, μπορεί να συμβεί και με την ανάγνωση του απεικονιστικού σώματος. Η μοναδικότητα του αιγυπτιακού πολιτισμού έγκειται μεταξύ άλλων και στο μεγάλο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται από νωρίς για την απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος, της ανθρώπινης μορφής. Η απόδοση της σωματοκινησιολογίας, η οποία χαρακτηρίζεται από εκφραστική δύναμη και στην οποία ενσταλάσσεται εξειδικευμένη νοηματοδότηση, επιτυγχάνεται πρώτα από τους αρχαίους Αιγύπτιους. Οι σωματοκινησιολογικές συμπεριφορές στη Φαραωνική Αίγυπτο είναι φόρμες επικοινωνίας κληροδοτημένες από το απώτατο παρελθόν ως πρωταρχικές φυσικές συμπλεγματικές δράσεις συμβολικής συναναστροφής και κατανόησης εγκόσμιων ή και υπερκόσμιων νοήσεων. Η αιγυπτιακή σωματοκινησιολογία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις καταστατικές έννοιες όπως αυτή του αθανάτου και του θείου, την τελετουργία, την αιγυπτιακή συναισθηματική παλέτα, αλλά και τον εκφαντικά πολυσχιδή επίγειο βίο. Η αιγυπτιακή σωματοκινησιολογία μέσω της απεικόνισης αποσυνδέεται και απεγκλωβίζεται κατά πολύ από την πεισματικά άκαμπτη και στατική εικόνα που έχουμε σχηματίσει ή θεληματικά σχηματίζουμε για τα αιγυπτιακά απεικονιζόμενα σώματα, τις αιγυπτιακές μορφές.