Ασυμπτωματική βακτηριουρία των ηλικιωμένων και αντοχή στα αντιβιοτικά

Abstract

Introduction: Asymptomatic bacteriuria is very common in the elderly. The aim of our study was to determine the prevalence of asymptomatic bacteriuria in the elderly and characterize the isolated organisms. Methods: Urinary cultures were performed in asymptomatic adults older than 60 from October 2002 to July 2003. Specimens were collected from residents of nursing homes, from community residents and from patients of an Internal Medicine department. Whenever criteria for asymptomatic bacteriuria were fulfilled, isolates were subjected to susceptibility testing. Enterobacteriaceae were tested for extended-spectrum beta-lactamase (ESBL) and metallo-β-lactamase (MBL) production, as well as for the presence of integrons. Statistical analysis was carried out with SPSS 12 for Windows. Results: A total of 638 urine specimens were collected from an equal number of patients. Of those, 186 were nursing home residents, 323 resided in the community and 129 were hospitalized in an Internal Medicine department. Mean age was 71.08±9.19 years. The prevalence of asymptomatic bacteriuria was: 13.6% for the community, 30.6% for nursing home residents and 27.9% for hospitalized patients. The most common cause of asymptomatic bacteriuria was E. coli followed by Enterococci, P. mirabilis and K. pneumoniae. ESBL production was detected in 21.1% among nursing home Enterobacteriacae, in 25.8% among nosocomial isolates while no ESBL-producing organisms were found in the community isolates. None of the examined organisms produced MBL. Integrons were present in 22.3% of Enterobacteriaceae; 11.1% in community isolates, 23.5% in nursing-home isolates and 36% in nosocomial isolates. Integron-containing Enterobacteriaceae were more often resistant to antimicrobial agents. Multidrug resistant phenotype (70.8% vs 8.9%; p<0.001; ΟR, 24.99; 95% CI, 7.73-80.76) and ESBL production (50% vs 6.3%; p<0.001; OR, 14.8; 95% CI, 4.42-49.56) were more common in integron-carrying isolates. Conclusion: The prevalence of asymptomatic bacteriuria in nursing-home residents was similar with that of hospitalized patients. More than 1/5 of Enterobacteriacae of nursing home residents and hospitalized patients produced ESBL whereas none of the community isolates produced these enzymes. Integrons were detected in all examined bacterial populations with the highest rate observed in hospital isolates. Presence of integrons was associated with multidrug resistance. Bacterial isolates originating from a nursing-home environment had similar characteristics with those of nosocomial isolates

Σκοπός: Η ασυμπτωματική βακτηριουρία είναι ιδιαίτερα συχνή κατάσταση στην τρίτη ηλικία. Σκοπός της μελέτης μας ήταν να καταγραφεί η επίπτωση της ασυμπτωματικής βακτηριουρίας σε τρεις πληθυσμούς ασθενών, της κοινότητας, του γηροκομείου και του νοσοκομείου και να περιγραφούν η έκταση της μικροβιακής αντοχής και οι μηχανισμοί που την προκαλούν. Μέθοδος: Κατά το χρονικό διάστημα από Οκτώβριο 2002 έως Ιούλιο 2003 συνελέχθησαν ούρα από ασυμπτωματικά άτομα άνω των 60 ετών. Τα δείγματα ελήφθησαν από άτομα που διέμεναν σε γηροκομείο, από άτομα που διέμεναν στην κοινότητα και από νοσηλευόμενους ασθενείς σε Παθολογική κλινική. Από όσους ασθενείς πληρούσαν τα κριτήρια διάγνωσης ασυμπτωματικής βακτηριουρίας, έγινε συλλογή των στελεχών και προσδιορισμός της ευαισθησίας. Στα Εντεροβακτηριακά στελέχη έγινε δοκιμασία παραγωγής ευρέος φάσματος β-λακταμάσης και αλυσσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) για την παρουσία integrons. Η στατιστική ανάλυση έγινε με το πρόγραμμα SPSS 12 για Windows. Αποτελέσματα: Κατά τη διάρκεια της μελέτης ελήφθησαν δείγματα ούρων για καλλιέργεια από 638 άτομα. Από τα άτομα αυτά, 186 διέμεναν σε γηροκομείο, 323 διέμεναν στην κοινότητα και 129 άτομα νοσηλεύονταν σε Παθολογική κλινική. Η μέση ηλικία ήταν 71,08±9,19 έτη. Τα ποσοστά θετικών ουροκαλλιεργειών ήταν: 13,6% για την κοινότητα, 30,6% για το γηροκομείο και 27,9% για νοσηλευόμενους ασθενείς. Τα μικροβιακά αίτια ασυμπτωματικής βακτηριουρίας κατά σειρά συχνότητας ήταν το E. coli, οι Εντερόκοκκοι, ο P. mirabilis και η K. pneumoniae. Από τα στελέχη του γηροκομείου ανιχνεύθηκε παραγωγή ευρέος φάσματος β-λακταμάσης στο 21,1%, από τα στελέχη της κλινικής στο 25,8% ενώ δεν κανένα στέλεχος της κοινότητας δεν παρήγαγε ESBL. Από τα Εντεροβακτηριακά στελέχη, το 22,3% περιείχε integrons, 11,1% των στελεχών της κοινότητας, 23,5% του γηροκομείου και 36% του νοσοκομείου. Τα στελέχη που περιείχαν integrons εμφάνιζαν συχνότερα αντοχή στις περισσότερες ομάδες αντιμικροβιακών. Επιπλέον, η παρουσία πολυαντοχής (70,8% έναντι 8,9%, p<0,001, ΟR 24,99 95% CI 7,73-80,76) και ESBL (50% έναντι 6,3%, p<0,001, OR 14,8, 95% CI 4,42-49,56) ήταν συχνότερη σε στελέχη που περιείχαν integrons. Συμπέρασμα: Η συχνότητα της ασυμπτωματικής βακτηριουρίας σε τρόφιμους γηροκομείου είναι παρόμοια με αυτήν των νοσηλευόμενων σε νοσοκομείο ασθενών. Η παραγωγή ευρέος φάσματος β-λακταμάσης και η παρουσία integrons είναι ιδιαίτερα συχνές σε Εντεροβακτηριακά στελέχη από γηροκομεία, ενώ υπάρχει δεξαμενή integrons και στην κοινότητα. Η παρουσία integrons σχετίστηκε με πολυαντοχή. Οι ασθενείς που προέρχονται από γηροκομείο θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως νοσοκομειακοί.