Αυτοάνοση περιφερική νευροπάθεια και σύνδρομο sjögren: κλινικά και ανοσολογικά δεδομένα

Abstract

The prevalence of peripheral neuropathy in patients with Sjogren’s syndrome remains unclear due to conflicting results in the published series, with numbers ranging from 2 to over 60% of Sjogren’s syndrome patients. Whether peripheral neuropathy is a feature of the systemic or glandular disease or if it is related to a circulating anti--‐neural antibody, remains also uncertain. Records of patients with primary Sjogren’s syndrome (pSS), fulfilling the Revised European --‐ American Classification Criteria, seen in our department from 1992 to 2009 were reviewed. The patients with previously recorded neuropathic features were re--‐examined clinically and electrophysiologically. Patients fulfilling the clinical criteria for small fiber neuropathy, underwent skin biopsy and intraepidermal nerve fiber density quantification. Other causes of polyneuropathy were excluded. We also searched for circulating anti--‐neural antibodies using immunofluorescence and Western Blot and for antibodies against muscarinic and nicotinic acetylcholine receptors, as well as TAG--‐1, as potential biomarkers. 509 cases met the diagnostic criteria for pSS. Among them, 44 patients were recorded as having neuropathic symptoms. After completing our evaluation however, only 15 (3%) had peripheral neuropathy. 6 patients had small fiber neuropathy, 5 patients sensory axonal polyneuropathy and 4 sensorimotor axonal polyneuropathy. Contrary to patients with small fiber neuropathy, patients with axonal polyneuropathy had prominent extraglandular manifestations such as palpable purpura and vasculitis. No evidence of anti--‐neural autoimmunity was found and no candidate biomarkers were identified. Peripheral neuropathy is a rare manifestation of pSS occurring in 3% of patients. The most frequently encountered type of peripheral neuropathy among pSS patients is small fiber neuropathy. Patients with small fiber neuropathy usually suffer from glandular disease, while patients with axonal polyneuropathy have prominent extraglandular manifestations and risk factors for lymphoma development.

Η συχνότητα της περιφερικής νευροπάθειας σε ασθενείς με σύνδρομο Sjogren ποικίλλει ευρέως ανάμεσα στις διάφορες δημοσιευμένες μελέτες και έχει βρεθεί από 2% μέχρι και σε περισσότερους από το 60% των ασθενών. Παραμένει άγνωστο, κατά πόσον η περιφερική νευροπάθεια εμφανίζεται σε ασθενείς με αδενική ή συστηματική νόσο, και κατά πόσον σχετίζεται με αντισώματα έναντι νευρικού ιστού. Στην παρούσα μελέτη έγινε ανασκόπηση του αρχείου των ασθενών που πληρούσαν τα Ευρωπαϊκά – Αμερικανικά κριτήρια ταξινόμησης του συνδρόμου Sjogren, που παρακολουθούντο στα Εξωτερικά Ρευματολογικά Ιατρεία της Κλινικής Παθολογικής Φυσιολογίας του νοσοκομείου ≪Λαϊκό≫. Ασθενείς με καταγεγραμμένα νευρολογικά συμπτώματα υπεβλήθησαν σε κλινική νευρολογική εκτίμηση και ηλεκτροφυσιολογικό έλεγχο. Ασθενείς που πληρούσαν τα κλινικά κριτήρια νευροπάθειας λεπτών ινών, υπεβλήθησαν σε διαγνωστική βιοψία δέρματος και ποσοτικοποίηση ενδοεπιδερμιδικών νευρικών ινών. Ασθενείς με παρόντα άλλα αίτια νευροπάθειας, αποκλείστηκαν της μελέτης. Επίσης, πραγματοποιήθηκε έλεγχος για την ύπαρξη αντισωμάτων έναντι νευρικού ιστού, με τεχνικές ανοσοαποτύπωσης και ανοσοφθορισμού, έλεγχος για αντισώματα έναντι μουσκαρινικών και νικοτινικών υποδοχέων ακετυλοχολίνης, καθώς και για την ύπαρξη αντισωμάτων έναντι της πρωτεΐνης TAG--‐1, ως πιθανά αυτοαντιγόνα – βιολογικούς δείκτες. Οι πεντακόσιοι εννέα (509) ασθενείς πληρούσαν τα διαγνωστικά κριτήρια του συνδρόμου Sjogren. Οι σαραντατέσσερις (44) από αυτούς παρουσίαζαν νευρολογικά συμπτώματα. Ύστερα από κλινική και ηλεκτροφυσιολογική εκτίμηση, μόνο οι δεκαπέντε (15) (3%) διαγνώστηκαν με περιφερική νευροπάθεια. Έξι (6) ασθενείς είχαν νευροπάθεια λεπτών ινών, πέντε (5) αισθητική αξονική πολυνευροπάθεια και τέσσερις (4) αισθητικοκινητική πολυνευροπάθεια. Αντίθετα με τους ασθενείς με νευροπάθεια λεπτών ινών, οι ασθενείς με αξονική πολυνευροπάθεια είχαν προεξάρχουσες εξωαδενικές εκδηλώσεις, όπως ψηλαφητή πορφύρα, και αγγειίτιδα. Δεν προέκυψαν αποτελέσματα ενδεικτικά ύπαρξης ανοσολογικής αντίδρασης έναντι νευρικού ιστού, ή έναντι των πιθανών αυτοαντιγόνων που εξετάστηκαν. 16 Η περιφερική νευροπάθεια είναι σπάνια επιπλοκή του συνδρόμου Sjogren και εμφανίζεται στο 3% των ασθενών. Ο συχνότερος τύπος νευροπάθειας είναι η νευροπάθεια λεπτών ινών. Ασθενείς με νευροπάθεια λεπτών ινών πάσχουν συνήθως από αδενική νόσο, ενώ ασθενείς με αξονική πολυνευροπάθεια πάσχουν από συστηματική νόσο και έχουν προεξάρχουσες εξωαδενικές εκδηλώσεις και παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη λεμφώματος