Πρότυπα προληπτικής αντεγκληματικής πολιτικής: η συμμετοχική αντεγκληματική πολιτική

Abstract

The dissertation has the title “Preventive Criminal Policy Models: The Community Crime Prevention Policy” and sets its focal point to the policy for the prevention of minor criminality. The aims of the dissertation were (a) the definition of the aim of the criminal policy, (b) the presentation of the framework for the participation of local community in crime prevention actions, and (c) the mark and formulation of a set of ideas and proposals in order to form an effective and rational criminal policy. The dissertation combines the theoretical exploration with the empirical research which took place in order to achieve an analysis and valuation of the preventive action by the Local Crime Prevention Councils of Thessaloniki. In order to achieve the first aim of the dissertation we concluded that the criminal policy is gradually turns into a plain policy of security. According to our conclusion the aim of the criminal policy should be functionary and should aim at the prevention and repression of the criminal phenomenon. The criminal policy finally should be formed and materialized through the use of strictly scientific measures. In order to achieve the second aim of the dissertation we, firstly, analyze and present the three models of crime prevention and secondly, we elaborate a framework for the participation of the local community to actions for the prevention of crime. More specifically there is an examination of (a) the target hardening model (b) the order maintenance – restoration model, and (c) the community centered crime prevention model. The critical examination and evaluation of the models lead us to the adoption of the community centered crime prevention model. The right and intrinsic function of this model will give to the local community the opportunity to determine its own aims of the local crime prevention plan, to set up priorities and to filter national strategies of crime prevention. In order to achieve the third aim of the dissertation we formulate and present a set of ideas for the formulation and elaboration of an effective and rational criminal policy. The crime prevention policy should have a prominent social character and function aiming at the decentralization and the strengthening of local authorities. The formation and function of sufficient sociopolitical frameworks for the protection and establishment of social cohesion can lead us to the formation of a crime prevention program with a great breadth. The criminal policy should be seen as a part of a broader rational and effective social policy aiming at the probing deeply the principles of democracy to local communities.

Η διατριβή έχει τίτλο «Πρότυπα Προληπτικής Αντεγκληματικής Πολιτικής: Η Συμμετοχική Αντεγκληματική Πολιτική» και επικεντρώνεται στην πολιτική πρόληψης της μικρής και μεσαίας βαρύτητας εγκληματικότητας. Στόχοι της εργασίας υπήρξαν: (α) ο προσδιορισμός του στόχου της αντεγκληματικής πολιτικής, (β) η παρουσίαση του πλαισίου της εμπλοκής της τοπικής κοινωνίας σε δράσεις πρόληψης του εγκλήματος μέσα από την ανάλυση των προτύπων αντεγκληματικής πολιτικής, και, (γ) η ανάδειξη και η διατύπωση ιδεών και προτάσεων με στόχο την χάραξη και υλοποίηση μιας ορθολογικής και αποτελεσματικής αντεγκληματικής πολιτικής. Η εργασία συνδυάζει την θεωρητική διερεύνηση με την εμπειρική έρευνα, με την οποία επιχειρείται η ανάλυση και η αξιολόγηση της δράσης των Τοπικών Συμβουλίων Πρόληψης της Εγκληματικότητας που έχουν συσταθεί και λειτουργούν στον Νομό Θεσσαλονίκης. Ως προς τον πρώτο στόχο της διατριβής διαπιστώνεται ότι η αντεγκληματική πολιτική μεταβάλλεται σταδιακά σε «καθαρή πολιτική ασφάλειας». Ο στόχος της αντεγκληματικής πολιτικής όμως οφείλει να είναι λειτουργικός, να κατατείνει στην πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος και να χαράσσεται και να υλοποιείται με αυστηρά επιστημονικά μέσα. Για την επίτευξη του δεύτερου στόχου της διατριβής, λαμβάνει χώρα η ανάπτυξη και παρουσίαση των διαμορφωθέντων προτύπων αντεγκληματικής πολιτικής και η δημιουργία ενός πλαισίου για την κατανόηση της εμπλοκής της τοπικής κοινωνίας σε δράσεις πρόληψης του εγκλήματος. Ειδικότερα εξετάζονται (α) το πρότυπο της μείωσης των ευκαιριών διάπραξης του εγκλήματος, (β) το πρότυπο της «διατήρησης της τάξης και της νομιμότητας», και, τέλος, (γ) το πρότυπο της συμμετοχικής αντεγκληματικής πολιτικής. Από την κριτική επισκόπηση της εξέτασης των προτύπων αντεγκληματικής πολιτικής καταληκτικά προκρίνεται η υιοθέτηση του συμμετοχικού προτύπου αντεγκληματικής πολιτικής το οποίο έχει ως επίκεντρο του την ίδια την τοπική κοινωνία και την ανάπτυξή της. Η ορθή και ουσιαστική λειτουργία του προτύπου αυτού δίδει την δυνατότητα στους πολίτες της τοπικής κοινωνίας να καθορίσουν οι ίδιοι τους στόχους του τοπικού σχεδίου αντεγκληματικής πολιτικής, να θέσουν προτεραιότητες και στόχους τοπικής ιδιαιτερότητας και να φιλτράρουν σε τοπικό επίπεδο εθνικές στρατηγικές αντεγκληματικής πολιτικής. Για τον τρίτο στόχο καταθέτουμε τις προτάσεις και θέσεις μας για μια ορθολογική και αποτελεσματική αντεγκληματική πολιτική. Η πολιτική κατά του εγκλήματος οφείλει να έχει προεξέχοντα κοινωνικό χαρακτήρα, με κεντρικό άξονα την αποκέντρωση και την ενίσχυση των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η συγκρότηση και λειτουργία επαρκών πολιτικών και κοινωνικών δομών προστασίας και διατήρησης της κοινωνικής ειρήνης και της κοινωνικής συνοχής, από κοινού με τα συμβατικά μέσα καταπολέμησης της εγκληματικότητας, είναι δυνατόν να οδηγήσουν στην διαμόρφωση ενός ευρύτερου προγράμματος πρόληψης του εγκλήματος. Συμπερασματικά διατυπώνουμε την θέση ότι η αντεγκληματική πολιτική θα πρέπει να αποτελέσει τμήμα-μέρος μίας ευρύτερης ορθολογικής κοινωνικο-οικονομικής πολιτικής, που μεταξύ άλλων θα τολμήσει και την εμβάθυνση της δημοκρατίας και των αρχών της σε τοπικό επίπεδο.