Αφηγηματολογικές προσεγγίσεις στο έργο του Πολύβιου

Abstract

While Histories have been extensively used as source for valuable information about Rome’s rise to universal dominion and methodological considerations on historiographical theory and practice, its literary aspects have received only marginal scholarly attention. Polybius has ranked with Thucydides in so far as concerns his objectivity and reliability, but he has not been celebrated in an analogous manner for his narrative artistry. The present study provides a systematic narratological analysis of the Polybian text, in an attempt to detect its literariness in the compositional virtues of its writer and the techniques through which its basic ideas are thematized and communicated. Within this investigatory framework the use of narrative techniques correlates with the thematic concerns of the Polybian text and the ideological forces operating in it. The text’s displacements and juxtapositions, together with its variations of pace, frequency, order and focalization, and its masterly use of synchronicity, affect decisively its reception and interpretation.

Στην πάροδο του χρόνου οι Ιστορίες έχουν απασχολήσει την έρευνα ως απόθεμα ιστορικών πληροφοριών για το γεγονός που πραγματεύονται, τη στερέωση και εξάπλωση της κυριαρχίας της Ρώμης, και μεθοδολογικών παρατηρήσεων για τη θεωρία και πράξη της ιστοριογραφίας. Ο Πολύβιος ως ιστορικός θεωρήθηκε εφάμιλλος του Θουκυδίδη για την αξιοπιστία της περιγραφής του, δεν τιμήθηκε όμως με ισοδύναμο τρόπο ούτε με την ίδια προσοχή ως συγγραφέας. Η παρούσα μελέτη προσφέρει μια συστηματική αφηγηματολογική προσέγγιση του έργου, επιχειρώντας να εντοπίσει τη λογοτεχνικότητά του στις συνθετικές αρετές του δημιουργού του και στις τεχνικές με τις οποίες θεματοποιούνται και μεταδίδονται οι βασικές ιδέες του. Στο ερευνητικό αυτό πλαίσιο οι διάφορες τεχνικές της αφηγηματικής παρουσίασης υπηρετούν και σχετίζονται άμεσα με τις θεματικές ανάγκες και την ιδεολογία του συνθέματος. Οι αφηγηματικές μετατοπίσεις και αντιστίξεις, οι μεταβολές στη σειρά και την εστίαση, ο συγχρονισμός των παράλληλων δράσεων κι οι αυξομειώσεις στη διάρκεια και τη συχνότητα επηρεάζουν καθοριστικά την ερμηνεία των γεγονότων και ελέγχουν την πρόσληψη και την κατανόησή τους από τον αποδέκτη.