Σχέση μεταξύ πολυμορφισμού της απτοσφαιρίνης, ενδοπλακικής αιμορραγίας και ασταθούς καρωτιδικής πλάκας

Abstract

Aim of the study: Intraplaque hemorrhage is a common finding in patients with carotid artery disease. Perhaps the genotype of haptoglobin is of great importance for the influence of intraplaque hemorrhage on the stability of carotid plaque. Methods: Consecutive patients (70) undergoing carotid endarterectomy were included in the study. The clinical characteristics, serum parameters, ultrasound findings and haptoglobin genotype were recorded. The presence of hemosiderin deposits in the plaques was identified using Perl’s stain on adjacent serial sections. Macrophage infiltration and smooth muscle cells (SMC) content were determined with immunohistochemical study using the anti-CD68 and anti-a-actin antibodies. Results: Perl’s iron stain was significantly higher in the Hp 2-2 group (1.29 ± 0.97) compared with that in the Hp 1-1 or 2-1 group (0.75 ± 0.87), (p=0.014). Four factors were independently associated with intraplaque iron deposition male gender, serum homocysteine, Hp 2-2 genotype and diabetes mellitus treatment. The macrophage content (CD68⁺) was significantly higher in the Hp 2-2 groups compared with that in the Hp 1-1 and 2-1 group (p<0.001). In plaques from patients with diabetes, the SMC content was significantly lower in the Hp 2-2 group (p=0.034). Conclusions: Male diabetic patients with increased plasma levels of homocysteine and the Hp 2-2 genotype had higher carotid plaque iron deposition. The macrophage content was significantly higher in the Hp 2-2 group. In plaques from patients with diabetes, the SMC content was significantly lower in the Hp 2-2 group. These findings are indicators of carotid plaque instability. The role of haptoglobin phenotype with the stability of carotid plaque should be addressed in future randomized trials.

Σκοπός της μελέτης: Η ενδοπλακική αιμορραγία ανευρίσκεται εξίσου συχνά σε συμπτωματικούς και ασυμπτωματικούς ασθενείς με καρωτιδική νόσο. Ίσως ο γονότυπος απτοσφαιρίνης (Hp) - καθορίζοντας την εναπόθεση του σιδήρου, τη φύση και την ένταση της απάντησης των μακροφάγων στην ενδοπλακική αιμορραγία και την απόπτωση των λείων μυϊκών κυττάρων - να έχει ιδιαίτερα σημασία για την επίπτωση της ενδοπλακικής αιμορραγίας στην σταθερότητα της αθηρωματικής πλάκας. Υλικό & Μέθοδοι: Προκειμένου να ελεγθεί η ορθότητα της υπόθεσης, μελετήθηκαν προοπτικά εβδομήντα (70) διαδοχικοί ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ενδαρτηρεκτομή καρωτίδας στην Αγγειοχειρουργική Κλινική του Νοσοκομείου Ερυθρός Σταυρός Αθηνών, το χρονικό διάστημα από το Φεβρουάριο έως το Δεκέμβριο του 2007. Όλοι οι ασθενείς είχαν υψηλού βαθμού στένωση (>70%). Καταγράφηκαν τα κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών, οι εργαστηριακές παράμετροι και καθορίστηκε ο γονότυπος της απτοσφαιρίνης. Η εναπόθεση σιδήρου καθορίστηκε με τη χρώση Perl's. Το περιεχόμενο σε μακροφάγα καθορίστηκε με το αντίσωμα CD68⁺ και το περιεχόμενο σε λεία μυϊκά κύτταρα προσδιορίστηκε με το αντίσωμα a-SMA⁺. Αποτελέσματα: Ο βαθμός της χρώσης Perl’s ήταν σημαντικά υψηλότερος στην ομάδα Hp 2-2 group (1.29 ± 0.97), σε σύγκριση με αυτόν στην ομάδα Hp 1-1 or 2-1 (0.75 ± 0.87), (p=0.014)). Σε πλάκες διαβητικών ασθενών η πυκνότητα της χρώσης Perl’s ήταν σημαντικά υψηλότερη στην ομάδα Hp 2-2 (p=0.008), ενώ η διαφορά ήταν στατιστικά μη σημαντική σε πλάκες μη διαβητικών (p=0.197). Οι παράμετροι που είχαν σημαντική συσχέτιση (p<0.05) με την εναπόθεση σιδήρου εισήχθεισαν σε ένα μοντέλο ιεραρχικής πολλαπλής παλινδρόμησης, που έδειξε ότι 4 παράγοντες σχετίζονται με την ενδοπλακική εναπόθεση σιδήρου: το άρρεν φύλο, η ομοκυστεῒνη του ορού, ο γονότυπος Hp 2-2 και ο σακχαρώδης διαβήτης. Το περιεχόμενο σε μακροφάγα ήταν σημαντικά υψηλότερο στην υποομάδα Hp 2-2, σε σύγκριση με την υποομάδα Ho 1-1 ή 2-1 (p<0.001). Το περιεχόμενο των ΛΜΚ δεν ήταν σημαντικά διαφορετικό στην ομάδα Hp 2-2 σε σύγκριση με την ομάδα Hp 1-1 και 1-2 (p=0.975)). Σε πλάκες διαβητικών ασθενών το περιεχόμενο των ΛΜΚ ήταν σημαντικά χαμηλότερο στην ομάδα Hp 2-2 σε σύγκριση με την ομάδα Hp 1-1 ή 1-2 (p=0.034). Σε πλάκες μη διαβητικών ασθενών το περιεχόμενο σε μακροφάγα δεν ήταν σημαντικά διαφορετικό ανάμεσα στις δύο ομάδες (p=0.287). Συμπεράσματα: Διαβητικοί ασθενείς με Hp 2-2 γονότυπο έχουν υψηλότερη εναπόθεση σιδήρου στις καρωτιδικές πλάκες. Με βάση τις σύγχρονες παθοφυσιολογικές θεωρήσεις, η ενδοπλακική εναπόθεση σιδήρου μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο οξειδωτικό stress, που επηρεάζει τη σταθερότητα της αθηρωματικής πλάκας. Η φλεγμονώδης διήθηση με μακροφάγα είναι σημαντικά υψηλότερη σε ασθενείς με Hp 2-2 γονότυπο. Επιπλέον, το περιεχόμενο των λείων μυϊκών κυττάρων σε διαβητικούς ασθενείς είναι σημαντικά χαμηλότερο στην υποομάδα Hp 2-2. Η φλεγμονώδης διήθηση της καρωτιδικής πλάκας και η απόπτωση των ΛΜΚ θεωρούνται σημαντικοί δείκτες αστάθειας. Ωστόσο, η απουσία συσχέτισης του γονότυπου της απτοσφαιρίνης με κλινικές εκδηλώσεις της καρωτιδικής νόσου και οι περιορισμοί της παρούσας μελέτης, επιβάλλουν τη διενέργεια περαιτέρω μελετών προκειμένου να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για τον ακριβή ρόλο του γονοτύπου της απτοσφαιρίνης στη σταθερότητα της καρωτιδικής πλάκας.