Μελέτη του καταθλιπτικού συνδρόμου της μεταψυχωτικής περιόδου στους υπότυπους της σχιζοφρένειας

Abstract

The purpose of the present study was the reliable and multidimensional investigation of postpsychotic depression in stable schizophrenics in the aspect of paranoid-non paranoid distinction. The GENERAL PART includes a review of diagnostic and taxonomic issues in schizophrenia and how they were formed by the prevailing hierarchical model in psychiatry leaving open the comorbidity issue. References were made considering all the theories and research data supporting the contention that paranoid schizophrenia is fundamentally different from the other subtypes of schizophrenia. The next chapters deal with the definition and prevalence rates of postpsychotic depression and differential diagnosis. Also we discuss the proposed ontogeny of postpsychotic depression, the need for correct diagnosis and treatment. The EXPERIMENTAL PART of the study first describes the methodology adopted in the selection of the subjects, the interview techniques and the tools(SCID for DSM IV, PANSS, CDSS, Amador Insight Scale, Simpson-Angus, PBIQ, EBS) used in the process of the investigation. The data acquired from the sample of 94 schizophrenics are then statistically analyzed and the results presented and discussed, in relation to both the total sample and subsamples, paranoids and nonparanoids. Of the sample of 94 subjects recruited into the study, the paranoid subsample was the 52.1%. Using DSM IV Criteria, the 21.3% of schizophrenics diagnosed suffering from Major Depression and the 30.9% from Minor Depression. The independent measures of depression, dimensionally measured by CDSS and categorically defined by DSM IV, have demonstrated high correspondence with each other. Concerning the major depression subgroup did not emerge statistically significant differences among the correlations with time from the last psychotic episode, questioning the validity of the time criterion described in ICD 10. Investigating the relationship of depression with the other psychotic symptom groups, we found that there were not statistically significant differences among the major depression group, the minor and the no depression group in total scores of PANSS. Concerning the relationship of extrapyramidal side effects and depression, we found only marginally significant differences among the depression subgroups, measuring less extrapyramidal symptoms in the Major Depression subgroup. For the psychological investigation of the postpsycotic depressive syndrome of the subjects we used questionnaires that evaluated the cognitive appraisal of their illness and their selves. The major depression patients reported greater insight into their illness, self blame, stigma and lower control over illness. The insight concerning the adverse effect of psychosis in their lives may be the substrate for the developing of a depressive realism. Regarding paranoid-nonparanoid dichotomy our results showed positive correlation of paranoid subtype with major depression. Also paranoids reported more negative personal evaluations, greater insight into their illness, more self blame, entrapment and social stigmatization than nonparanoid subgroup.

Ο σκοπός της εργασίας ήταν η αξιόπιστη και πολυδιάστατη διερεύνηση της μεταψυχωτικής κατάθλιψης σε σταθεροποιημένους σχιζοφρενικούς ασθενείς υπό το πρίσμα της διάκρισης τους σε δύο ευρείες υποομάδες, τους παρανοϊκούς και τους μη παρανοϊκούς. Στο ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ έγινε ανασκόπηση των βιβλιογραφικών δεδομένων σχετικά με τα διαγνωστικά και ταξινομικά ζητήματα στη σχιζοφρένεια και του τρόπου με τον οποίο διαμορφώθηκαν από την επικρατούσα ιεραρχική προσέγγιση στη ψυχιατρική, αφήνοντας ακόμα και σήμερα «ανοικτό» το ζήτημα της συννοσηρότητας. Επίσης καταγράψαμε όλα τα βιβλιογραφικά δεδομένα και τις υποθέσεις που υποστηρίζουν ότι η παρανοϊκή σχιζοφρένεια διαφέρει σημαντικά από τους άλλους υποτύπους της και χαρακτηρίζεται από διαφορετική υποκείμενη ψυχοπαθολογική διαδικασία. Στα επόμενα κεφάλαια αναφερθήκαμε στα τρέχοντα δεδομένα σχετικά με τον ορισμό και τη συχνότητα της μεταψυχωτικής κατάθλιψης καθώς και στα διαφοροδιαγνωστικά ζητήματα που προκύπτουν. Τέλος, αναφέραμε τις υποθέσεις σχετικά με την οντογένεση του καταθλιπτικού συνδρόμου στη σχιζοφρένεια και την ανάγκη για διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση του. Στο ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ έγινε αρχικά αναφορά στο σχιζοφρενικό πληθυσμό που μελετήσαμε, στα κριτήρια επιλογής του υλικού μας και στα μέσα που χρησιμοποιήσαμε (SCID για το DSM IV, PANSS, CDSS,Simpson-Angus, Amador Insight Scale, PBIQ, EBS) για την ερευνητική μας προσπάθεια. Τα στοιχεία που συλλέξαμε, από ένα σύνολο 94 σταθεροποιημένων ασθενών, παρουσιάσθηκαν και συζητήθηκαν για το σύνολο του δείγματος και για τις δύο υποομάδες των παρανοϊκών και των μη παρανοϊκών. Από το δείγμα των 94 σχιζοφρενικών ασθενών οι ασθενείς παρανοϊκού τύπου αποτελούσαν το 52,1%. Με τη χρήση των κριτηρίων του DSM IV βρέθηκε ότι το 21,3% των σχιζοφρενικών παρουσίαζε μείζονα κατάθλιψη και το 30,9% ελάσσονα. Οι ανεξάρτητες μετρήσεις της κατάθλιψης που χρησιμοποιήσαμε στην έρευνα μας, η CDSS και κατηγορική διάκριση κατά DSM IV εμφάνισαν υψηλή ανταπόκριση η μια προς την άλλη. Για τους σχιζοφρενικούς με μείζονα κατάθλιψη, δεν προέκυψαν στατιστικά σημαντικές συνδέσεις με τον χρόνο από το τελευταίο ψυχωτικό επεισόδιο αμφισβητώντας έτσι το χρονικό κριτήριο του ICD 10. Διερευνώντας τη σχέση της κατάθλιψης με τις άλλες ομάδες ψυχωτικών συμπτωμάτων φάνηκε ότι δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των ασθενών με μείζονα κατάθλιψη, με ελάσσονα και χωρίς κατάθλιψη στις συνολικές βαθμολογίες στη PANSS. Διερευνώντας τη σχέση των εξωπυραμιδικών και κατάθλιψης βρέθηκαν οριακά στατιστικώς σημαντικές διαφορές μεταξύ των σχιζοφρενικών με μείζονα, με ελάσσονα και χωρίς κατάθλιψη με τους ασθενείς με μείζονα κατάθλιψη να εμφανίζουν λιγότερα εξωπυραμιδικά. Με τη χρήση των ερωτηματολογίων που αφορούσαν τις πεποιθήσεις των ασθενών σχετικά με τη νόσο τους και την κλίμακα αξιολογητικών πεποιθήσεων διερευνήσαμε τις ψυχολογικές συνιστώσες του καταθλιπτικού συνδρόμου. Οι σχιζοφρενικοί με μείζονα κατάθλιψη πίστευαν ότι η ασθένεια τους οφείλεται στην προσωπικότητα τους, είχαν χειρότερη αίσθηση ελέγχου της ασθένειας τους, ένιωθαν ότι στιγματίζονται από αυτή και είχαν σημαντικά καλύτερη εναισθησία. Η εναισθησία για τη ψύχωση τους ίσως να αποτελεί και το υπόστρωμα για την ανάπτυξη ενός ρεαλισμού καταθλιπτικής χροιάς σχετικά με την επίδραση που έχει η νόσος στις ζωές τους. Υπό το πρίσμα της παρανοϊκής-μη παρανοϊκής διχοτόμησης καταδείξαμε τη θετική σύνδεση του παρανοϊκού υποτύπου της σχιζοφρένειας με τη μείζονα κατάθλιψη. Οι παρανοϊκοί είχαν τις αρνητικότερες αξιολογήσεις για τον εαυτό, καλύτερη επίγνωση της νόσου, ενοχοποιούσαν την προσωπικότητα τους για την εκδήλωση αυτής, πίστευαν ότι δεν την ελέγχουν και ένιωθαν στιγματισμένοι κοινωνικά.