Υπερηχοτομογραφική μελέτη των αλλοιώσεων του αχιλλείου τένοντα σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου που υποβάλλονται σε υποκατάσταση αυτής με την μέθοδο της κλασσικής αιμοκάθαρσης

Abstract

Bone alterations and soft-tissue calcifications are often encountered in patients with end-stage renal disease and have been comprehensively investigated. Less common musculoskeletal manifestations, such as spontaneous tendon ruptures, have been sporadically reported and their etiology and predisposing factors remain unknown. We therefore underwent a systematic, high-resolution, ultrasonographic evaluation of 118 Achilles tendons in 59 hemodialysis patients and 42 Achilles tendons in 21 age and sex matched healthy controls. All ultrasonographic features were evaluated and compared. Clinical (duration of hemodialysis) and biochemical (serum intact parathormone levels) predictors were correlated to detected tendon abnormalities of the patient cohort. We elected to use ultrasonography to assess the Achilles tendon disease, because of its high accuracy in the diagnosis of various tendon disorders. The anteroposterior diameter of the Achilles tendon exceeded 6 mm at the distal and middle third in 30.5% and 32.2% of patients, respectively. Distorted tendon echostructure was found in 44.1% and calcific foci in 23.7%, while altered peritenon and pain during probe palpation were identified in 35.6% and 11.9% of patients, respectively. In the cohort of healthy controls, no defects were found. Abnormal tendon thickness was significantly more frequent in patients with parathormone levels >300 pg/ml and <150 pg/ml. Mean duration of hemodialysis of more than 6 years was significantly correlated to tendon abnormalities. In our study we have shown that ultrasonographic Achilles tendon structural abnormalities can be found in more than 30% of patients with end-stage renal disease, especially after a mean duration of hemodialysis of 6 years. Increased tendon thickness (>6 mm) characterizes patients with parathormone levels outside the recommended range of 150-300 pg/ml.

Οι οστικές αλλοιώσεις και οι αποτιτανώσεις των μαλακών μορίων απαντώνται συχνά σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Υπάρχουν εκτενείς βιβλιογραφικές αναφορές που αφορούν στις κυριότερες εκδηλώσεις της νεφρικής οστεοδυστροφίας ενώ για τις σπανιότερα εμφανιζόμενες, όπως οι αυτόματες ρήξεις τενόντων ανευρίσκονται μόνο μεμονωμένες δημοσιεύσεις, τις περισσότερες φορές δε χωρίς σαφή αιτιολογικό προσδιορισμό. Για το λόγο αυτό μελετήσαμε με την χρήση υπερηχοτομογράφων υψηλής διακριτικής ικανότητας, 118 Αχίλλειους τένοντες 59 αιμοκαθαιρόμενων σασθενών και τα αποτελέσματα τα συγκρίναμε με τα αντίστοιχα που προέκυψαν από την εξέταση, για τα ίδια απεικονιστικά χαρακτηριστικά, 42 Αχιλλείων τενόντων 21ος ατόμων, αντιστοίχου φύλου και ηλικίας που αποτέλεσαν την ομάδα έλεγχου. Αναζητήσαμε κλινικά (έτη αιμοκάθαρσης) και βιοχημικά (επίπεδα ακέραιου μορίου παραθορμόνης ορού) στοιχεία, τα οποία και συσχετίσαμε με τις τενοντιαίες αλλοιώσεις που προέκυψαν στην ομάδα των ασθενών. Επιλέξαμε την χρήση της μεθόδου της υπερηχοτομογραφίας για την υψηλή ακρίβεια που διαθέτει στην ανάδειξη ποικίλων τενοντιαίων αλλοιώσεων. Αύξηση της προσθιοπίσθιας διαμέτρου, μεγαλύτερης των 6mm, στο άπω και μέσο τμήμα του τένοντα ανευρέθηκε αντίστοιχα στο 30,5% και 32,2% των ασθενών. Διαταραχή της ηχοδομής παρουσίασε το 44,1% και αποτιτανώσεις το 23,7%. Αλλοιώσεις του στρώματος πυκνού συνδετικού ιστού που περιβάλει τον τένοντα βρέθηκε στο 35,6% των ασθενών ενώ στην ίδια ομάδα το 11,9% αισθάνθηκε άλγος κατά την δοκιμασία πρόκλησης άλγους. Ουδείς από την ομάδα ελέγχου παρουσίασε υπερηχοτομογραφικά διαπιστούμενες αλλοιώσεις της τενοντιαίας αρχιτεκτονικής. Η ύπαρξη παθολογικής πάχυνσης, πέραν των 6mm, ανευρίσκεται συχνότερα μεταξύ των ασθενών των οποίων τα επίπεδα παραθορμόνης ήταν υψηλότερα των 300 pg/ml ή χαμηλότερα των 150 pg/ml. Διαπιστώσαμε επίσης πως μια μέση διάρκεια αιμοκάθαρσης μεγαλύτερης των 6 ετών σχετίζεται αμεσότερα με την ύπαρξη εκφυλιστικών αλλοιώσεων. Στην μελέτη μας καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως υπερηχογραφικά διαπιστούμενες δομικές ανωμαλίες της τενοντιαίας αρχιτεκτονικής παρουσιάζει ποσοστό μεγαλύτερο του 30% των ασθενών με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, ειδικά δε όταν αυτή συνδυάζεται με μέσο διάστημα παραμονής στην αιμοκάθαρση τα 6 έτη. Παθολογική πάχυνση του τένοντα (>6mm) εμφανίζουν οι τένοντες των ασθενών εκείνων των οποίων τα επίπεδα παραθορμόνης ορού βρίσκονται εκτός του προτεινόμενου ορίου των 150-300 pg/ml.