Ταυτότητες και πρακτικές λόγου στη Φλώρινα στην περίοδο του Μεσοπολέμου (1922-1940): η κατασκευή της εθνικής κοινότητας

Abstract

The present thesis investigates the issue of the construction of the national community in the Province of Florina, in the inter-war period. Our aim is to study how the elites try to shape the national identity of the social subjects of the Province, through the pages of the local press. Specifically, we focus on two concepts which the national ideology is keenly interested in shaping, gιving meaning to them with the desired content. Therefore, we examine how the national time is constructed which is distinguished in the past and present. Also, our research interest is oriented towards the construction of the Province as a national space as well as the presentation and formation of the social subjects who live in it as citizens of the Greek state. The time period of the research is the Interwar. This period was chosen in the light of the ideological and social changes that took place in the Greek territory and especially in the Province, due to the general developments in the Balkans at the beginning of the 20th century. The thesis is organized into three parts. The first part presents fundamental issues of the thesis. Specifically, it delimits the conceptual and methodological framework, in which the research is conducted, it defines the content, with which the concept of nationalism is interpreted in the thesis, it clarifies the concept of national identity as a signifier in a process of continuous renegotiation and defines the contribution of Press in the construction of national identity. Furthermore, the historical course of the Greek national ideology from the 19th century until the inter-war period is clarified, in relation to the political and social events that determined its content. The historical conditions that developed in Macedonia after 1922, in combination with the efforts of the nation-state to homogenize old and new inhabitants, are also the subject of discussion. The first part concludes with a focus on the historical route of the Province of Florina, with emphasis on highlighting the conditions that prevailed in it during the period under investigation. In the second part, the material is processed based on the principles of Critical Discourse Analysis. This part of the thesis consists of three chapters which corresponding to an equal number of objectives of the dissertation. In the seventh chapter, the linguistic construction of the past is investigated through the Discourse produced around three important events of Greek historiography; in the eighth chapter the object of research is the linguistic construction of the present with a focus on the Discourse around social and political events that were assessed as important for the formation of identity, in the midst of the inter-war period. Finally, in the ninth chapter, the linguistic strategies of presentation and construction of the Province and its inhabitants as members of the Greek national coalition are analyzed. The third part discusses the findings of the research part.

Η παρούσα διατριβή ερευνά το ζήτημα της κατασκευής της εθνικής κοινότητας στην Επαρχία Φλώρινας, στην περίοδο του Μεσοπολέμου. Σκοπός μας είναι να μελετήσουμε πώς μέσα από τις σελίδες του τοπικού Τύπου οι τοπικές ελίτ αποπειρώνται να διαμορφώσουν την εθνική ταυτότητα των κοινωνικών υποκειμένων της Επαρχίας. Συγκεκριμένα, εστιαζόμαστε σε δύο έννοιες τις οποίες ενδιαφέρεται ζωηρά να διαμορφώσει η εθνική ιδεολογία, νοηματοδοτώντας τες με το επιθυμητό περιεχόμενο. Εξετάζουμε λοιπόν πώς κατασκευάζεται ο εθνικός χρόνος ο οποίος διακρίνεται σε παρελθόν και παρόν. Επίσης, το ερευνητικό μας ενδιαφέρον στρέφεται και στην κατασκευή της Επαρχίας ως εθνικού χώρου καθώς και στην παρουσίαση και διαμόρφωση των κοινωνικών υποκειμένων που κατοικούν σε αυτήν ως πολιτών του ελληνικού κράτους. Ο χρονικός ορίζοντας της έρευνας είναι ο Μεσοπόλεμος. Η περίοδος αυτή επιλέχθηκε με γνώμονα τις ιδεολογικές και κοινωνικές αλλαγές που συντελέστηκαν στην ελληνική επικράτεια και ειδικότερα στην Επαρχία λόγω των γενικότερων εξελίξεων στη Βαλκανική στις αρχές του 20ου αιώνα. Η διατριβή χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται θεμελιώδη ζητήματα της διατριβής. Συγκεκριμένα, οριοθετείται το εννοιολογικό και μεθοδολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διεξάγεται η έρευνα, καθορίζεται το περιεχόμενο με το οποίο νοηματοδοτείται στη διατριβή η έννοια του εθνικισμού, αποσαφηνίζεται η έννοια της εθνικής ταυτότητας ως σημαίνοντος που βρίσκεται σε μια διαδικασία συνεχούς αναδιαπραγμάτευσης και τεκμηριώνεται η συμβολή του Τύπου στην κατασκευή της εθνικής ταυτότητας. Ακόμα, διευκρινίζεται η ιστορική διαδρομή της ελληνικής εθνικής ιδεολογίας από τον 19ο αιώνα μέχρι και τον Μεσοπόλεμο, σε συνάρτηση με τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα που καθόρισαν το περιεχόμενό της. Αντικείμενο πραγμάτευσης, επίσης, αποτελούν οι ιστορικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν στη Μακεδονία μετά το 1922, σε συνδυασμό με τις προσπάθειες του εθνικού κράτους να ομογενοποιήσει παλιούς και νέους κατοίκους. Το πρώτο μέρος ολοκληρώνεται με την εστίαση στην ιστορική διαδρομή της Επαρχίας Φλώρινας, με έμφαση στην ανάδειξη των συνθηκών που επικρατούσαν σε αυτή κατά την ερευνώμενη περίοδο. Στο δεύτερο μέρος γίνεται η επεξεργασία του υλικού με βάση τις αρχές της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου. Το μέρος αυτό της διατριβής απαρτίζεται από τρία κεφάλαια στα οποία αντιστοιχούν στους ισάριθμους στόχους της διατριβής. Στο έβδομο κεφάλαιο, ερευνάται η γλωσσική κατασκευή του παρελθόντος μέσα από τον Λόγο που παράχθηκε γύρω από τρία σημαντικά συμβάντα της ελληνικής ιστοριογραφίας∙ στο όγδοο κεφάλαιο αντικείμενο έρευνας αποτελεί η γλωσσική κατασκευή του παρόντος με εστίαση στον Λόγο που παράχθηκε με αφορμή κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα τα οποία αξιολογήθηκαν ως σπουδαία για τη διαμόρφωση της ταυτότητας, στη συντυχία του Μεσοπολέμου. Τέλος, στο ένατο κεφάλαιο, αναλύονται οι γλωσσικές στρατηγικές παρουσίασης και κατασκευής της Επαρχίας και των κατοίκων της ως μελών της ελληνικής εθνικής συσσωμάτωσης. Στο τρίτο μέρος διεξάγεται η συζήτηση των πορισμάτων που αναδείχθηκαν από το ερευνητικό μέρος.