Η ελευθερία συμμετοχής στην κοινωνία της πληροφορίας: η νέα εποχή της πληροφορίας, η διάταξη του άρθρου 5Α παρ.2 του Συντάγματος και η κατοχύρωση της ελεύθερης δράσης στο διαδίκτυο

Abstract

The subject of this doctoral dissertation is the constitutional freedom to participate in the information society (article 5A par.2 pas.a' of the Constitution). The main target of the analysis was to draw its functional framework within the system of constitutional rights. The method chosen was the combined theoretical study and creative adaptation of Greek and foreign literature, law and jurisprudence. The main reflections of the broader thematic were sought and further studied, and in particular: a) the technological, economic and social context that emerged from the revolution of information and communication technology and the broader transformations that shape the environment of the information age, b) the challenges which law faces in the online environment, with emphasis on issues of self-regulation and utilization of constitutional values in the effort for effective regulation of cyberspace, c) the incorporation of the provision of Article 5A par.2 of the Constitution in the constitutional system, d) the content of the term "information society" as a constitutional concept, e) the characterization of the "whole" right to participate in the information society as a "new right" in relation with the intensity of its normativity, f) the importance of the participatory nature of the right for the nature and protection of its particular aspects, with emphasis on status negativus, g) the content of the freedom to participate in the information society as an aspect of the "whole" right to participate in the information society, in order to guarantee the sphere of freedom of its subjects, h) the subjects of the freedom to participate in the information society, its field of application and issues of "Drittwirkung", i) the restrictions on exercising the freedom to participate in the information society and their complementarity. The main thesis deriving from the analysis on the above thematic subdivisions appears to be the conviction that the provision of Article 5A par.2 pas.a' of the Constitution, which guarantees the freedom to participate in the information society, has the necessary content and regulatory features to become one of the main constitutional basis in the attempt to regulate the new informational reality in Greece.

Το αντικείμενο της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η συνταγματική ελευθερία συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας του άρθρου 5Α παρ.2 εδ.α΄ του Συντάγματος. Βασικός στόχος των αναπτύξεων υπήρξε η στο μέτρο του δυνατού συνολική αποτύπωση του λειτουργικού πλαισίου της εντασσόμενο στο σύστημα των συνταγματικών δικαιωμάτων. Μεθοδολογικά επελέγη η συνδυαστική δημιουργική μελέτη της ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας και νομολογίας. Αναζητήθηκαν δε και μελετήθηκαν οι βασικοί άξονες της σχετικής προβληματικής και ειδικότερα αναφορικά με: α) το τεχνολογικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο που προέκυψε από την επανάσταση της τεχνολογίας της πληροφορίας και της επικοινωνίας και τους ευρύτερους μετασχηματισμούς της πληροφοριακής ισορροπίας στο βιοτικο περιβάλλον της εποχής της πληροφορίας, β) τις προκλήσεις που καλείται το Δίκαιο να αντιμετωπίσει στο διαδικτυακό περιβάλλον, με έμφαση στα ζητήματα της αυτορρύθμισης και της ρυθμιστικής αξιοποίησης των συνταγματικών αξιών, γ) την ένταξη του άρθρου 5Α παρ.2 στο συνταγματικό σύστημα, δ) το περιεχόμενο του όρου «κοινωνία της πληροφορίας» ως συνταγματικής έννοιας, ε) τη σχέση του χαρακτηρισμού του όλου δικαιώματος συμμετοχής στην κοινωνία της πληροφορίας ως «νέου δικαιώματος» με την ένταση της κανονιστικότητάς του, στ) τη σημασία που αποκτά ο συμμετοχικός χαρακτήρας του δικαιώματος σε σχέση με τη φύση του και την κατοχύρωση των κατ’ ιδίαν εκφάνσεών του, με έμφαση στο status negatives, ζ) το περιεχόμενο της ελευθερίας συμμετοχής στην κοινωνία της πληροφορίας ως αμυντικής έκφανσης του όλου δικαιώματος, με στόχο την κατοχύρωση της σχετικής σφαίρας ελευθερίας, η) τους κατ’ ιδίαν φορείς τη ελευθερίας αυτής με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, καθώς και το πεδίο ισχύος και τα ζητήματα τριτενέργειας της διάταξης και θ) τους περιορισμούς της ελευθερίας συμμετοχής στην κοινωνία της πληροφορίας (εννοιολογικοί προσδιορισμοί, καταχρηστική άσκηση, ρητοί συνταγματικοί περιορισμοί). Ως βασικό συμπέρασμα των αναπτύξεων των παραπάνω θεματικών υποενοτήτων τίθεται η πεποίθηση ότι το άρθρο 5Α παρ.2 εδ.α΄ του Συντάγματος που κατοχυρώνει την ελευθερία συμμετοχής στην κοινωνία της πληροφορίας, διαθέτει το απαραίτητο περιεχόμενο και τα ρυθμιστικά χαρακτηριστικά, ώστε να αποτελέσει μια από τις κύριες συνταγματικές βάσεις στην προσπάθεια ρύθμισης της νέας διαδικτυακής πληροφοριακής πραγματικότητας.