Η επίδραση της λήψης στατινών πριν την εμφάνιση οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου στην ενδονοσοκομειακή και μακροχρόνια θνητότητα

Abstract

Introduction: Early statin treatment has beneficial effects on prognosis after acute coronary syndrome, and this is mainly attributed to statins’ pleiotropic effects. We investigated the impact of statin treatment before admission on the inhospital outcome, short and long term mortality of patients presenting with ST-elevation acute myocardial infarction (STEMI). Methods: The study enrolled 1032 consecutive patients that admitted to our cardiology department and thrombolysed due to a STEMI. All patients hadn’t prior history of coronary artery disease (CAD) and 124 of them had been receiving statin therapy for at least 3 months before the onset of STEMI. All patients received high statin doses during their hospitalization (started the first 24h) and also had been prescribed statins after their hospital discharge. We compared the 2 groups, statin pre-treatment vs non-statin pre-treatment, according to inhospital outcome, short term mortality (at thirty days) and long term mortality. We further investigated the impact of statin pre-treatment on level of systemic inflammation and the extent of myocardial damage after thrombolysis. Results: Clinical baseline and electrocardiographic characteristics of the 2 groups were similar with the exception of a significantly higher rate of dyslipidemia in the statin group (p<0.0001). We also observed no significant differences in chronic prior use of antiplatelet therapy or other cardiovascular active medications (p=ns for all). Statin pre-treatment was associated with a lower mean value of high sensitivity C-reactive protein on admission compared with the non-statin group (1.16±1.25 vs 1.82±1.48 mg/dl; p<0.0001). Complete electrocardiographic ST-segment resolution at 90 minutes after thrombolysis was observed in 63.7% and 49.1% of the statin and non-statin groups, respectively (p=0.002). Patients pre-treated with a statin had a significantly lower mean maximum CK-MB level compared with the non-statin group (136.66±90.38 vs 165.63±73.31 U/L, respectively; p<0.0001). Although we observed a reduction on inhospital mortality in the statin group, it didn’t proved statistically significant (4.8 vs 6.9%; p=0.38). However the statin pre-treatment group had a lower 30-days mortality rate (5.6% vs 12.3%; p= 0.029). Finally, at 3 years follow-up, mortality differences were no longer evident between the 2 groups (21.8% vs 22.4%; p=0.876). Conclusions: Statin pre-treatment in patients presenting with STEMI is associated with decreased systemic inflammation, while it seems to enhance fibrinolysis result, inducing a lesser degree of myocardial damage and reducing the final infarct size. However, survival benefit seems unclear regarding early inhospital outcome. On the other hand, statin pre-treatment is associated with significantly lower short term 30-days mortality and seems to do not affect at all the long term mortality.

Εισαγωγή: Σκοπό της παρούσας μελέτης αποτέλεσε η διερεύνηση της πιθανής ευνοϊκής επίδρασης της πρότερης λήψης στατινών στην ενδονοσοκομειακή και απώτερη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη πρόγνωση των ασθενών που εκδηλώνουν οξύ εμφράγμα μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST διαστήματος (STEMI). Μέθοδος: Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν 1032 διαδοχικοί ασθενείς χωρίς προηγούμενο ιστορικό στεφανιαίας νόσου που εισήχθησαν στη μονάδα εμφραγμάτων και υποβλήθηκαν σε θρομβόλυση λόγω STEMI. Το δείγμα διαχωρίσθηκε σε δύο ομάδες: την πρώτη αποτέλεσαν ασθενείς που ελάμβαναν στατίνη προ της εισαγωγής τους (επί 3μηνο τουλάχιστον) και τη δεύτερη ασθενείς που δεν λάμβαναν στατίνη. Επισημαίνεται ότι στους ασθενείς και των δύο ομάδων χορηγήθηκαν υψηλές δόσεις στατινών από το 1ο 24ωρο της εισαγωγής τους, ενώ επίσης τους συνταγογραφήθηκαν στατίνες κατά την έξοδό τους από το νοσοκομείο σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες. Κατά τη νοσηλεία των ασθενών, καταγράφηκαν τα κλινικά χαρακτηριστικά τους, μελετήθηκαν οι φλεγμονώδεις δείκτες, οι δείκτες μυοκαρδιακής νέκρωσης, η χρονική εξέλιξη της μορφολογίας της ανάσπασης του ST διαστήματος και καταγράφηκε η ενδονοσοκομειακή θνητότητα. Μετά την έξοδο των ασθενών από το νοσοκομείο πραγματοποιήθηκε follow up και καταγράφηκε η βραχυπρόθεσμη και η μακροπρόθεσμη καρδιαγγειακή θνητότητα. Αποτελέσματα: Η στατιστική ανάλυση έδειξε ότι από τους 1032 ασθενείς οι 124 (ποσοστό 12,02%) ελάμβαναν και 908 (ποσοστό 88,98%) δεν ελάμβαναν στατίνες πριν την εμφάνιση του STEMI. Ο αριθμός των ασθενών του συνολικού δείγματος αλλά και των επιμέρους συγκρινόμενων ομάδων ήταν επαρκής ώστε να εξαχθούν ασφαλή στατιστικά συμπεράσματα. Οι δύο ομάδες ασθενών δεν διέφεραν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό μεταξύ τους σε οποιοδήποτε από τα κλινικά ή ηλεκτροκαρδιογραφικά χαρακτηριστικά, πλην βεβαίως του υψηλότερου ποσοστού δυσλιπιδαιμίας που παρατηρήθηκε στην ομάδα των ασθενών που ελάμβανε πρωτύτερα στατίνη (p<0.0001). Παρατηρήθηκε μια σημαντική μείωση της φλεγμονώδους εξεργασίας στην ομάδα των ασθενών που ελάμβανε στατίνη έναντι των ασθενών της δεύτερης ομάδας (CRP εισαγωγής: 1.16±1.25 έναντι 1.82±1.48 mg/dl, p<0.0001). Από την καταγραφή της λύσης της ανάσπασης του ST διαστήματος στα 90 λεπτά και τη συνοδό πλήρη ύφεση του στηθαγχικού άλγους, καταγράφηκε επιτυχής θρομβόλυση σε ποσοστό 63.7% στην ομάδα των ασθενών που ελάμβανε στατίνη έναντι ποσοστού 49.1% της δεύτερης ομάδας, διαφορά στατιστικά σημαντική (p=0.002). Επιπλέον, από την ανάλυση της καμπύλης των μυοκαρδιακών ενζύμων παρατηρήθηκε ότι οι ασθενείς που ελάμβαναν στατίνη εγκατέστησαν μικρότερης έκτασης μυοκαρδιακή βλάβη καθώς η μέγιστη τιμή του CPK-MB στο 1ο 24ωρο ήταν σημαντικά μικρότερη σε αυτούς έναντι της ομάδας των ασθενών που δεν ελάμβαναν (136.66±90.38 έναντι 165.63±73.31 U/L, p<0.0001). Παρόλα αυτά, η ενδονοσοκομειακή θνητότητα των ασθενών που ελάμβαναν στατίνη παρουσίασε μείωση η οποία δεν αποδείχθηκε στατιστικά σημαντική έναντι της ομάδας των ασθενών που δεν ελάμβαναν (4.8% έναντι 6.9%, p=0.38). Η βραχυπρόθεσμη μηνιαία παρακολούθηση συνέλεξε πληροφορίες από 1017 ασθενείς (1017/1032, ποσοστό 98.55%). Κατά την περίοδο αυτή 7 (7/124, ποσοστό 5.6%) από τους ασθενείς που ελάμβαναν στατίνη απεβίωσαν λόγω καρδιαγγειακού συμβάματος στις 30 μέρες, ενώ από τους ασθενείς της δεύτερης ομάδας απεβίωσαν 112 (112/908, ποσοστό 12.3%). Εδώ η στατιστική ανάλυση κατέδειξε σημαντική μείωση της καρδιαγγειακής θνητότητας στην ομάδα των ασθενών που ελάμβαναν στατίνη πριν τη νοσηλεία τους λόγω STEMI (p=0.029). Τέλος κατά τη μακροχρόνια προοπτική παρακολούθηση στα 3 έτη κατέστη δυνατό να ληφθούν κλινικές πληροφορίες από 1009 ασθενείς (1009/1032, ποσοστό 97.77%). Κατά την περίοδο αυτή 27 (27/124, ποσοστό 21.8%) ασθενείς που ελάμβαναν στατίνη πριν το STEMI συνολικά απεβίωσαν από καρδιακά αίτια. Αντίστοιχως απεβίωσαν 202 (202/908, ποσοστό 22.4%) από τους ασθενείς της δεύτερης ομάδας. Δεν ευρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά στην επίπτωση της μακροχρόνιας καρδιαγγειακής θνητότητας μεταξύ των δύο μελετούμενων ομάδων (p=0.876). Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης έδειξαν ότι η προηγηθείσα χρήση στατινών σχετίζεται με στατιστικά μη σημαντική μείωση της ενδονοσοκομειακής θνητότητας των ασθενών που εκδηλώνουν STEMI, παρά τη σημαντική μείωση της φλεγμονώδους εξεργασίας, την επιτυχέστερη έκβαση της θρομβόλυσης και τη μικρότερης έκτασης μυοκαρδιακή βλάβη που παρατηρείται. Αντιθέτως καταγράφηκε σημαντική μείωση της βραχυπρόθεσμης θνητότητας στις 30 ημέρες μετά το έμφραγμα ενώ μη ουσιαστική ήταν η μείωση της μακροπρόθεσμης θνητότητας των ασθενών αυτών.