Κλινική σημασία της αναιμίας χρόνιας νόσου σε ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

Abstract

Introduction: Anemia of chronic disease (ACD) is a disorder occurring in subjects with chronic immune activation. Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is characterized by systemic inflammation, so it could be accompanied by ACD. Aim: The aim of the study was: a) to determine the prevalence of ACD among stable COPD patients, b) to investigate the potential differences in exercise capacity, utilising cardiopulmonary exercise testing between patients with ACD and COPD (cases) and matched controls (patients with COPD without ACD) and c) to investigate the potential differences in the concentration of C-reactive protein, interleukin-1b, interleukin-6, interleukin-10, tumor necrosis factor-a, interferon-γ and erythropoietin between these two groups, for the first time in literature. Methods: The initial study population consisted of consecutive clinically stable patients with COPD (post bronchodilation FEV₁/FVC<0.7; no exacerbation, hospitalization or change in medication in the previous 3 months), who visited three outpatient respiratory clinics. Those with asthma history, heart failure, renal failure, malignancies, systemic or autoimmune disorders, chronic infections, blood loss of any kind and hemoglobin, liver or thyroid disorders were excluded. In the rest, ACD was confirmed by the presence of: a) low haemoglobin levels (<13 mg male; <12 mg female), b) ferritin>30ng/ml, c) total binding iron capacity<250 mg/dl, and d) transferrin saturation 15-50%. Patients who were identified as cases and their matched (by age, height, sex, FEV₁ and current smoking status) COPD controls underwent peripheral blood analysis and maximal CPET. Student's T-test for independent samples was used for statistical comparisons between the groups; level of p<0.05 was considered significant. Results: The prevalence of ACD was 10.24% and it was mild. Cases compared to controls achieved lower: a) peak % predicted oxygen uptake, b) peak work rate, c) peak % predicted work rate, d) peak oxygen pulse and e) peak % predicted oxygen pulse. There was also a trend for a lower % predicted anaerobic threshold (p=0.062) in the group of cases. Rest gas exchange values and exercise parameters indicative of respiratory limitation did not differ between the groups. Furthermore the group of cases presented with a higher level of interferon-γ, interleukin-10 and erythropoietin, compared to the controls. Conclusions: ACD could be another systemic manifestation of COPD, since its prevalence was approximately 10% among stable patients. The presence of ACD significantly impairs the exercise capacity of COPD patients, while erythropoietin resistance is a possible mechanism of manifestation of this disorder.

Εισαγωγή: Η αναιμία χρόνιας νόσου (ΑΧΝ) αποτελεί μια διαταραχή που εμφανίζεται σε ασθενείς με υποξεία ή χρόνια ανοσολογική διέγερση. Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), λόγω της συστηματικής φλεγμονής από την οποία συνοδεύεται, αποτελεί μία ακόμα νόσο που είναι πιθανό να συσχετίζεται με την εμφάνιση ΑΧΝ. Σκοπός: Ο σκοπός της μελέτης ήταν: α) Να καθορίσει τον επιπολασμό της ΑΧΝ σε πληθυσμό κλινικά σταθερών ασθενών με ΧΑΠ, β) Να αναδείξει πιθανές διαφορές στην ικανότητα για άσκηση, όπως αυτή εκτιμάται με την μέγιστη καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης, μεταξύ ασθενών με ΧΑΠ και ΑΧΝ και όμοιων μαρτύρων (ασθενών με ΧΑΠ χωρίς ΑΧΝ) και γ) Να διερευνήσει αν η συγκέντρωση των φλεγμονωδών παραγόντων (C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, ιντερλευκίνης-1β, ιντερφερόνης-γ, ιντερλευκίνης-6, ιντερλευκίνης-10 και παράγοντα νέκρωσης του όγκου-α) του ορού και της ερυθροποιητίνης διαφέρουν μεταξύ των δύο ομάδων, για πρώτη φορά στη διεθνή βιβλιογραφία. Υλικό-Μέθοδοι: Από το σύνολο των ασθενών που επισκέφθηκε τα εξωτερικά ιατρεία κατά τη διάρκεια 1 έτους, εντάχθηκαν στη μελέτη οι ασθενείς με ΧΑΠ (FEV₁/FVC<0,7 έπειτα από βρογχοδιαστολή) και σταθερή νόσο. Από το ιατρικό ιστορικό αποκλείστηκαν όσοι παρουσίαζαν καρδιακή ανεπάρκεια (EF<50%) νεφρική ανεπάρκεια, κακοήθες νόσημα, νόσημα κολλαγόνου ή άλλη αιτία αναιμίας. Στους υπόλοιπους, η παρουσία ΑΧΝ τεκμηριώθηκε με χαμηλή αιμοσφαιρίνη (Hb<13 mg για άντρες, <12 mg για γυναίκες), φερριτίνη>30 ng/ml, σιδηροδεσμευτική ικανότητα ορού <250 mg/dl, και κορεσμό τρανσφερρίνης μεταξύ 15-50%. Οι ασθενείς αυτοί (cases) καθώς και ισάριθμοι «μάρτυρες» (controls) (ασθενείς με σταθερή ΧΑΠ ταυτισμένοι ως προς την ηλικία, το φύλο, το ύψος, την FEV₁ και την καπνιστική συνήθεια) υπεβλήθησαν στη συνέχεια σε προσδιορισμό φλεγμονωδών παραμέτρων και ερυθροποιητίνης και σε μέγιστη καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης. Αποτελέσματα: Από τους 1171 ασθενείς των εξωτερικών ιατρείων, οι 283 (79% άντρες, 21% γυναίκες) παρουσίαζαν σταθερή ΧΑΠ. Από αυτούς 10,24% παρουσίαζε ΑΧΝ (27 άντρες, 2 γυναίκες), η οποία ήταν ήπια. Συγκριτικά με τους μάρτυρες, οι ασθενείς είχαν: α) μικρότερη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου, β) μικρότερο απόλυτο έργο, γ) μικρότερο % προβλεπόμενο έργο, δ) χαμηλότερο παλμό οξυγόνου και ε) χαμηλότερο % προβλεπόμενο παλμό οξυγόνου, ενώ υπήρχε τάση για χαμηλότερο % προβλεπόμενο αναερόβιο κατώφλι (p=0,062). Επιπλέον οι ασθενείς είχαν υψηλότερη συγκέντρωση ιντερφερόνης-γ, ιντερλευκίνης-10 και ερυθροποιητίνης ορού σε σύγκριση με τους μάρτυρες. Συμπέρασμα: Η ΑΧΝ συνοδεύει συχνά την ΧΑΠ και μπορεί, πιθανώς, να θεωρηθεί μια ακόμα συστηματική επιπλοκή της. Η παρουσία της ΑΧΝ επηρεάζει σημαντικά την ικανότητα για άσκηση των ασθενών με ΧΑΠ, ενώ είναι πιθανόν η εκδήλωσή της να συσχετίζεται με την παρουσία αντίστασης στη δράση της ερυθροποιητίνης.