Οι μυοσκελετικές διαταραχές ( ΜΣΔ) στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας στην Κρήτη και η διαχείρισή τους

Abstract

Musculoskeletal disorders (MSD) are highly prevalent in the general population with a great impact on both the individual and society in terms of health related quality of life, resource utilization and social consequences. In primary care settings the burden is huge, reflecting in frequent consultation and impaired function and disability, causing further health care needs. However, in Greek primary care such issues have not been investigated and relative data are not available, yet. Aim The aim of this thesis was to describe the prevalence of MSD in primary care in Crete and to analyse the burden of such disorders both in patients and physicians. The objectives were the following: 1. To estimate the reliability and validity of the Greek version of Nordic Musculoskeletal Questionnaire. 2. To determine the overall prevalence of MSD in primary care settings in Crete. 3. To describe the most common musculoskeletal symptoms. 4. To investigate the impact of MSD on quality of life and mental health of the patients. 5. To take an insight at the reasons for consultation in primary care of patients with MSD. Subjects and methods The design was cross-sectional and the data came from three primary care centres in rural Crete. All the consecutive visitors aged 20-75 years for any reason of contact and for a period of 2 weeks were asked to participate and complete the study questionnaires. The Nordic Musculoskeletal Questionnaire (NMQ) was used as a screening questionnaire identifying any MSD during the pervious year. Prior the implementation to the study the NMQ was translated and validated into Greek by a standardised procedure. To examine the quality of life dimensions and the degree of mental distress in patients with MSD, both SF-36 and GHQ-28 were applied. A review of medical records in primary care centre provided information about general practitioners consultations. Results The estimated prevalence of any MSD in our population (n=455) was 82.6% with half of them (48.6%) reporting activity restrictions due to their problems. Low back pain was the most frequent complaint (56.9%), followed by neck, shoulders and knee pain. The occurrence of symptoms was statistically correlated to increasing age and female gender (p<0.05). Common chronic conditions i.e. hypertension, diabetes, depression were associated with co-morbidities from the musculoskeletal system. All the reported MSD, except for the wrist problems, significantly affected the health related quality of life, especially the physical dimensions of SF-36. Depression as measured with GHQ-28 was strongly related to all MSD. Only one third of those who reported MSD had consulted their general practitioners for the same problems in the previous year. Aging, higher education, physical disability and mental distress were found to affect those contacts. Patients with hip or knee problems were also more likely to visit their physicians. Conclusions Musculoskeletal disorders are highly prevalent in rural primary care patients in Crete, especially in women and the elderly. The significant impact of MSD on quality of life and mental health has been also shown.

Οι μυοσκελετικές διαταραχές (ΜΣΔ) αποτελούν ένα από τα πιο συχνά νοσήματα για το γενικό πληθυσμό και μία από τις πιο συχνές αιτίες επαφής με τις υπηρεσίες υγείας. Ανάλογα με την ακολουθουμένη μεθοδολογία, η υπολογιζόμενη συχνότητα των ΜΣΔ στις αναπτυγμένες χώρες διαφέρει αρκετά, με ένα εύρος από 29-74,5%, εντούτοις όλα τα δεδομένα συμφωνούν ότι είναι από τις υψηλότερες των νοσημάτων. Επιπλέον, οι ΜΣΔ είναι από τις πιο συχνές αιτίες απουσίας από την εργασία αλλά και μόνιμης κινητικής αναπηρίας, με σημαντικό κόστος τόσο οικονομικό όσο και κοινωνικό, επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής όχι μόνο του ασθενούς αλλά και της οικογένειάς του. Παρά τις εκτεταμένες διεθνείς βιβλιογραφικές αναφορές, στην Ελλάδα η αντίστοιχη επιδημιολογική έρευνα είναι αρκετά πτωχή. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή επιδημιολογικών μελετών σε επίπεδο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) αναμένεται να βοηθήσει στον ορθολογικό σχεδιασμό και οργάνωση των υπηρεσιών υγείας στις αγροτικές περιοχές της χώρας μας, προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικότερης διαχείρισης προβλημάτων, όπως τα μυοσκελετικά, από τους επαγγελματίες υγείας, μέσα από κατάλληλη εκπαίδευση και ενημέρωση. Σκοπός Η μελέτη σχεδιάστηκε για να μετρήσει αρχικά τον επιπολασμό των μυοσκελετικών διαταραχών ΜΣΔ στον πληθυσμό που απευθύνεται στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας στην Κρήτη και στο γενικό ιατρό, και ποιες είναι οι πιο συχνές εντοπίσεις των ενοχλημάτων αυτών. Σε ένα επόμενο στάδιο, στον ίδιο πληθυσμό, μελετήθηκε η επίδραση των ΜΣΔ στην ποιότητα ζωής και την ψυχική υγεία, καθώς και οι λόγοι που επιδρούν στην επαφή με το γενικό ιατρό των ατόμων με ΜΣΔ. Πληθυσμός μελέτης και μέθοδοι Αρχικά μεταφράστηκε και σταθμίστηκε για την ελληνική γλώσσα το Nordic Musculoskeletal Questionnaire (NMQ) για να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο μέτρησης του επιπολασμού των ΜΣΔ. Πρόκειται για μια αυτο-συμπληρούμενη κλίμακα που σχεδιάστηκε ως εργαλείο ανίχνευσης του επιπολασμού των μυοσκελετικών διαταραχών σε ένα πληθυσμό, αλλά και ανάλυσης της σχέσης του εργασιακού περιβάλλοντος με αυτές. Πριν τη χρησιμοποίησή του στην παρούσα μελέτη μεταφράστηκε και σταθμίστηκε στην ελληνική γλώσσα, και μετρήθηκαν η αξιοπιστία (reliability) και η εγκυρότητα κριτηρίου (criterion validity). Για την μέτρηση της ποιότητας ζωής χρησιμοποιήθηκαν 2 ερωτηματολόγια σταθμισμένα στην ελληνική γλώσσα: το ερωτηματολόγιο «γενικής υγείας» GHQ-28 και το SF-36. Ο πληθυσμός μελέτης επιλέχθηκε τυχαία σε τρία Κέντρα Υγείας στην Κρήτη: όλα τα άτομα που επισκέφθηκαν τα Κέντρα Υγείας για χρονικό διάστημα 2 συνεχόμενων εβδομάδων του Νοεμβρίου 2002, ηλικίας 20-75 ετών, ανεξάρτητα από την αιτία προσέλευσης, κλήθηκαν να συμμετάσχουν, δίνοντας γραπτά τη συγκατάθεσή τους, και συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο NMQ. Προκειμένου να εξεταστεί το ενδεχόμενο εποχιακής διακύμανσης των ΜΣΔ, το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε ξανά σε ένα Κέντρο Υγείας για 2 συνεχόμενες εβδομάδες κατά τον Απρίλιο. Παράλληλα με τον επιπολασμό των ΜΣΔ εξετάσθηκε και η επίδραση δημογραφικών και άλλων παραγόντων, όπως η συν-νοσηρότητα στην εμφάνιση των ΜΣΔ. Τα ερωτηματολόγια GHQ-28 και SF-36 συμπληρώθηκαν μόνο στο ένα Κέντρο Υγείας. Ακολούθως, όλα τα δεδομένα επεξεργάστηκαν στατιστικά με το πακέτο SPSS έκδοσης 15.0. Τιμές p<0,05 θεωρήθηκαν στατιστικά σημαντικές. Αποτελέσματα Κατά τη διαδικασία της μετάφρασης και στάθμισης του NMQ υπολογίστηκαν ο δείκτης Kappa ως πολύ καλός (Kappa>0,81, p<0,001), ενώ και ο δείκτης Cronbach’s alpha coefficient βρέθηκε να είναι υψηλός (0,94, με 95% Διάστημα Αξιοπιστίας 0,91-0,96). Συνολικά 455 ασθενείς (μέσης ηλικίας 51,9 ετών, το 57% γυναίκες) συμπλήρωσαν το NMQ. Το ποσοστό συμμετοχής ήταν υψηλό (95,2%). Ο επιπολασμός των ΜΣΔ υπολογίστηκε στο 82,6%, δηλαδή 376 ασθενείς δήλωσαν έστω και μία ΜΣΔ στη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών. Η οσφυαλγία ήταν η πιο συχνή ΜΣΔ (56,9%) και ακολουθούν το άλγος στον αυχένα (34,1%), στους ώμους (29,9%) και στα γόνατα (27,9%). Οι γυναίκες και οι ηλικιωμένοι δήλωναν συχνότερα και περισσότερες ΜΣΔ (p<0,05). Το επίπεδο εκπαίδευσης, η συγκατοίκηση με άλλους και το είδος του επαγγέλματος δεν έδειξαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις με τη συχνότητα των δηλούμενων ΜΣΔ. Περίπου στο μισό δείγμα (48,6%) οι ΜΣΔ προκάλεσαν περιορισμό στις καθημερινές δραστηριότητες, αποτέλεσμα στατιστικά σημαντικό για τους υπέρβαρους και παχύσαρκους. Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, η στεφανιαία νόσος και ο διαβήτης συσχετίστηκαν στατιστικά σημαντικά με τη συχνότητα των ΜΣΔ. Μόνο το 32% των ασθενών που δήλωσαν ότι πάσχουν από ΜΣΔ είχαν επισκεφθεί το γιατρό τους εξαιτίας των συμπτωμάτων αυτών, στο διάστημα των τελευταίων 12 μηνών. ...