Ο δικαστικός έλεγχος των συγκεντρώσεων επιχειρήσεων

Abstract

The thesis title is the judicial review of mergers: The thesis deals with a contemporary issue of the administrative law of mergers. Its focal point is the EC Courts case law in the field of mergers. However, the thesis contains a comparative analysis of the legislation and the case law in the United States of America, the European Union and Greece as regards the procedural and substantive issues that arise in merger cases. The discussion regarding the judicial review of mergers in the EU was triggered by three judgments (in the Airtours, Schneider Electric, Tetra Laval cases) that the European Court of First Instance (CFI) issued in 2002. In all three cases the CFI annulled the respective decisions of the European Commission which had prohibited the mergers of these companies. The thesis presents the issues that the three CFI judgments raised and their importance vis a vis the EC Courts prior case law in the field of merger control. The thesis focuses on the judicial review of substantive issues by EC Courts and discusses the boundaries of judicial control (e.g. the question whether the CFI in adjudicating these cases has substituted the substantive evaluation of the Commission with its own assessment). The thesis purports to give answers inter alia to the following questions: • How the administrative law notions of margin of discretion - manifest error of assessment illegal reasoning apply in merger cases'? • Who has the burden of proof in a merger case? • What is the standard of proof in a merger case? The main conclusions of the thesis are: • The Commission following the CFI judgments tried to prove before the European Court of Justice (ECJ) that the CFI erroneously raised the standard of proof in merger cases and applied a stricter judicial review to its decisions. The ECJ in the appeal of Tetra Laval rejected this approach and confirmed that the CFI did not exceed its powers. • It is not necessary to define a priori, the boundaries of judicial review and the standard of judicial review. The traditional methods of administrative law and procedure that the EC Courts have applied in the past are sufficient for purposes of judicial certainty in merger cases. • In the post 2002 era the discretionary margin of the Commission in merger cases has been reduced. • The EC Courts case law can be applied by analogy by the Greek Administrative Courts.

Η διατριβή πραγματεύεται ένα σύγχρονο θέμα του διοικητικού δίκαιου των συγκεντρώσεων επιχειρήσεων και φιλοδοξεί να φωτίσει μια διάσταση της κοινοτικής νομολογίας που δύναται να έχει άμεση εφαρμογή στην πρακτική των Ελληνικών διοικητικών δικαστηρίων. Τίτλος της διατριβής είναι «ο δικαστικός έλεγχος των συγκεντρώσεων επιχειρήσεων». Επίκεντρο της είναι η κοινοτική νομολογία σε υποθέσεις συγκεντρώσεων. Ωστόσο στη διατριβή περιλαμβάνεται μια συγκριτική ανάλυση της νομοθεσίας και της νομολογίας σε Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα αναφορικά με τα δικονομικά και ουσιαστικά ζητήματα των δικών σε υποθέσεις συγκεντρώσεων επιχειρήσεων. Αφορμή για την εκπόνηση της διατριβής αποτέλεσαν 3 διαδοχικές αποφάσεις του Πρωτοδικείου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΠΕΚ) το 2002 (υποθέσεις Airtours, Schneider Electric, Tetra Laval) με τις οποίες ακυρώθηκαν οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που απαγόρευσαν τις συγκεντρώσεις των εν λόγω επιχειρήσεων. Στην διατριβή αναλύονται τα ζητήματα που ήγειραν οι αποφάσεις αυτές καθώς και η λοιπή νομολογία των κοινοτικών δικαστηρίων σε υποθέσεις συγκεντρώσεων. Η διατριβή εστιάζει στη δικαστική κρίση επί της ουσίας σε υποθέσεις συγκεντρώσεων και κυρίως στα όρια του δικαστικού ελέγχου σε υποθέσεις συγκεντρώσεων (ιδιαίτερα στο ζήτημα της πιθανής υπέρβασης των ορίων αυτών μέσω της αντικατάστασης της αξιολόγησης της Επιτροπής από τη δικαστική κρίση του ΠΕΚ). Η διατριβή μεταξύ άλλων επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα έξης ερωτήματα: • πως λειτουργούν οι έννοιες διακριτική ευχέρεια και πρόδηλη πλάνη της διοίκησης, παράνομη αιτιολογία και πλήρης απόδειξη στις υποθέσεις συγκεντρώσεων; • ποια είναι η σχέση τους με την οικονομική ανάλυση που αποτελεί την αφετηρία για την κρίση περί έγκρισης ή απαγόρευσης μιας συγκέντρωσης; • ποιος έχει το βάρος απόδειξης και ποιο είναι το μέτρο απόδειξης σε μια υπόθεση συγκέντρωσης; Τα κύρια συμπεράσματα που εξάγονται από τη διατριβή είναι: • Οι σχολιασθείσες αποφάσεις σηματοδοτούν την προσπάθεια της Επιτροπής να αποδείξει ότι το ΠΕΚ εσφαλμένα ανύψωσε το μέτρο απόδειξης στις υποθέσεις συγκεντρώσεων μέσω της εφαρμογής ενός αυστηρότερου δικαστικού ελέγχου που καταλήγει στην αντικατάσταση της εκτίμησης της Επιτροπής με τη δικαστική κρίση του ΠΕΚ. Το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων επιβεβαίωσε στην Tetra Laval ότι το ΠΕΚ δεν υπερβαίνει τα όρια των αρμοδιοτήτων του όταν εξετάζει εξαντλητικά τις αποφάσεις της Επιτροπής. • Δεν είναι απαραίτητος ο ακριβής καθορισμός a priori τόσο των ορίων του δικαστικού ελέγχου όσο και του μέτρου απόδειξης. • Μετά την τριλογία των αποφάσεων του 2002 η έκταση της διακριτικής ευχέρειας της Επιτροπής εμφανίζεται μειωμένη. • Οι σχολιασθείσες αποφάσεις δύνανται να έχουν άμεση εφαρμογή στην Ελληνική δικαστική πρακτική.