Μελέτη του ογκοκατασταλτικού γονιδίου p53 και της πρωτεΐνης p16 στον καρκίνο του παχέος εντέρου

Abstract

Tumor supressing p53 gene is located in 17q. 13 chromosome and encodes a 53 kDa protein. This protein is important for the genome stability, its apoptosis and differentiation. P53 protein’s actions are controlled by a negative feedback mechanism, in the absence of which there is a drift from the normal cell function. Disorders of this regulatory mechanism have not been reported in colon cancer. In this study, the possible alterations of this mechanism have been investigated in a series of 63 colon adenocarcinomas, in comparison to normal colon tissue of each patient. The following methods have been used: 1. immunohistochemistry for the evaluation of p53 and pi6 expression, 2. single chain polymorphism for p53 gene lesions, and 3. automatic decoding of the DNA sequence for the determination of the genetic alteration. The findings have been correlated with the clinical and pathologic data. P53 tumor suppressing protein was detected in 49/63 (77.77%) of the carcinomas. P53 gene analysis by single chain polymorphism detected genetic alterations in 36 cases. The most common alterations concerned exons 6 and 7 and were absolutely confirmed (100%) by the decoding of the nucleotides sequence. The correlation between p53 overexpression, pi6 under-expression and lymph nodes métastasés was found to be statistically significant. This shows that p53 positiveness indicates p53 gene alterations and that certain p53 alterations can affect p53 transcription activity in a meaningful way. These findings support the case that alterations of these molecules are probably a late phenomenon in the carcinogenesis of colon adenocarcinoma and make the tumor more aggressive. The histologic type is significantly correlated with lymph node métastasés. Therefore, genetic alterations of p53 tumor suppressing gene in combination with low expression of pi6, as well as genes expressed in the late phases of carcinogenesis, account for a more aggressive behaviour of cancer cells and of the tumor itself.

Το ογκοκατασταλτικό γονίδιο ρ53 βρίσκεται στο χρωμόσωμα 17q. 13 και κωδικοποιεί για μία πρωτεΐνη 53 kDa η οποία παίζει βασικό ρόλο στη διατήρηση της σταθερότητας του γονιδιώματος, του προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου και της διαφοροποίησης. Οι δραστηριότητες της Ρ53 πρωτεΐνης ελέγχονται από το προϊόν του γονιδίου mdm2 μέσω ενός αρνητικού παλίνδρομου μηχανισμού ρύθμισης, χωρίς τον οποίον έχει δειχθεί ότι υπάρχει εκτροπή της φυσιολογικής κυτταρικής λειτουργίας. Διαταραχές του ρυθμιστικού αυτού μηχανισμού δεν έχουν αναφερθεί στον καρκίνο του παχέος εντέρου. Στην παρούσα μελέτη, διερευνήθηκαν οι πιθανές αλλοιώσεις του μηχανισμού σε μία σειρά 63 αδενοκαρκινωμάτων του παχέος εντέρου με αντίστοιχα δείγματα φυσιολογικού ιστού για κάθε ασθενή. Χρησιμοποιήθηκαν οι μεθοδολογίες: 1. της ανοσοϊστοχημείας για την εκτίμηση των επιπέδων έκφρασης της ρ53 και ρΐ6, 2. του πολυμορφισμού μονής αλυσίδας για τον εντοπισμό αλλοιώσεων του γονιδίου ρ53. και 3. της αυτόματης αποκρυπτογράφησης της αλληλουχίας του DNA για την εξακρίβωση του είδους της γενετικής αλλοίωσης. Τα ευρήματα συσχετίστηκαν με τα κλινικά και παθολογοανατομικά δεδομένα. Η ογκοκατασταλτική πρωτεΐνη Ρ53 ανιχνεύθηκε σε 49/63 (77.77%) των καρκινωμάτων. Η ανάλυση του γονιδίου ρ53 με την μέθοδο του πολυμορφισμού μονής αλυσίδας απεκάλυψε γενετικές αλλοιώσεις σε 36 περιπτώσεις με συχνότερη ανίχνευση αλλοιώσεων στα εξόνια έξι και επτά. Οι συγκεκριμένες αλλοιώσεις επιβεβαιώθηκαν απόλυτα (100%) με την αποκρυπτογράφηση της νουκλεοτιδικής αλληλουχίας. Σημαντική στατιστική σχέση βρέθηκε μεταξύ της υπερέκφρασης του ρ53 και της υποέκφρασης της ρ16 καθώς και μεταξύ αυτών και των λεμφαδενικών μεταστάσεων. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει αφενός ότι η Ρ53 ανοσοθετικότητα αποτελεί δείκτη αλλοιώσεων του γονιδίου ρ53 και αφετέρου οτι συγκεκριμένες ρ53 αλλοιώσεις, έναι δυνατό να επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τις μεταγραφικές δραστηριότητες της Ρ53. Τα ευρήματα αυτά συνηγορούν με την άποψη ότι οι αλλοιώσεις στο μηχανισμό των δύο μορίων πιθανόν να αποτελούν όψιμο φαινόμενο στην διαδικασία της καρκινογένεσης του παχέος εντέρου και πιθανότητα προσδίδουν επιθετικότερο χαρακτήρα στον όγκο. Μια στατιστικά σημαντική σχέση βρέθηκε μεταξύ του ιστολογικού τύπου και των λεμφαδενικών μεταστάσεων. Συνοπτικά, οι γενετικές αλλοιώσεις του οκγοκατασταλτικού γονιδίου ρ53 σε συνδυασμό με το χαμηλό ποσοστό έκφρασης της ρ16 αποτελούν ένδειξη διαταραχής που σε συνδυασμό με άλλα γονίδια που εκφράζονται στις τελικές φάσεις της καρκινογένεσης στο παχύ έντερο συμβάλλουν στην επιθετικότερη συμπεριφορά των καρκινικών κυττάρων, με ανάλογο αντίκτυπο στην κλινική εμφάνιση των καρκίνων αυτών.