Αξιολόγηση νοσοκομειακών πληροφορικών συστημάτων

Abstract

It is widely accepted that the use of Information and Communication Technology (ICT) in the health care sector and especially in hospitals offers great potentials for improving the quality of services provided, the efficiency and effectiveness of the personnel, but also for reducing the organizational expenses. During the past decade, computers and information systems as well as their resultant products have pervaded public Greek hospitals. Not only have the number of investments in computers and their associated systems increased, but the types of hospital systems and affected functions have also multiplied. Unfortunately, methodologies to measure the various impacts of these systems have not evolved at the same pace. Evaluation projects are not performed or are based upon generalizations, often with users minimally involved, leading to enormous loss of money within healthcare and also to loss of confidence on IT from the side of users and managers. In an attempt to address this situation, which may partly be due to the fact that existing techniques have not been adapted for use in hospitals and the exclusion of potentially important variables from prior parsimonious models of information systems success, two hypothetical models are developed and tested. The first model is based on Technology Acceptance (TAM) and the second on User Information Satisfaction (UIS). These methodologies have been used as a surrogate for a variety of information systems success measures in a large number of research projects in the past. The purpose of the research is to build further upon the existing body of the relevant knowledge by suggesting new conceptual perspectives on how end-user computing satisfaction (EUCS) is formed and to analyze why hospitals personnel adopt or reject a system. The proposed models contain interrelationships among success factors (information quality, perceived usefulness, perceived ease of use, system quality), and their relationships with user related factors (user attitudes, self-efficacy, anxiety) and contextual factors (social influence, facilitating conditions, training, service quality). In order to test the proposed models SPSS package is used for the descriptive statistic as well as the correlation and the factor analysis, while Structure Equation Modeling (SEM) techniques with Amos 6.0 are used to examine the models and all paths within the models. Overall, excellent support for the proposed models is found. The results underline the importance of user-related and contextual factors in information systems success and raise questions about some commonly believed relationships.

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η χρήση της πληροφορικής και των εφαρμογών της στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και ειδικά στον χώρο των νοσηλευτικών ιδρυμάτων προσφέρει μεγάλες δυνατότητες όσον αφορά την βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, την αύξηση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας του προσωπικού, και παράλληλα τη μείωση των λειτουργικών τους δαπανών. Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, τα πληροφοριακά συστήματα και οι εφαρμογές τους έχουν εισχωρήσει δυναμικά στον χώρο των δημόσιων νοσηλευτικών ιδρυμάτων της Ελλάδος. Όχι μόνο οι επενδύσεις σε ΠΣ έχουν αυξηθεί αλλά και οι τύποι των προσφερόμενων συστημάτων καθώς επίσης και οι διαδικασίες λειτουργίας των ιδρυμάτων που επηρεάζονται από αυτή την διείσδυση έχουν πολλαπλασιαστή. Δυστυχώς, όμως μεθοδολογίες για την μέτρηση των επιπτώσεων ή την επιτυχία από την εισαγωγή και την χρήση των πληροφοριακών συστημάτων στον χώρο δεν έχουν εξελιχθεί στον ίδιο ρυθμό. Δεν έχουν γίνει προγράμματα αξιολόγησης ή αυτά που έγιναν είναι βασισμένα σε γενικεύσεις χωρίς την συμμετοχή των χρηστών. Αποτέλεσμα αυτής της αδράνειας είναι μια τεράστια απώλεια χρημάτων και παράλληλα η μείωση της εμπιστοσύνης από την πλευρά των χρηστών και των διοικούντων όσον αφορά τα οφέλη από την χρήση της πληροφορικής. Σε μία προσπάθεια επανεξέτασης αυτής της κατάστασης, η οποία εν μέρει οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχουσες τεχνικές και μεθοδολογίες δεν έχουν προσαρμοστεί κατάλληλα για τη χρήση τους στα νοσοκομεία, όπως επίσης και στον αποκλεισμό ενδεχομένως σημαντικών παραγόντων από προγενέστερα μοντέλα μέτρησης της επιτυχίας των ΠΣ, με την παρούσα διατριβή αναπτύσσονται και δοκιμάζονται εμπειρικά δύο νέα υποθετικά ερευνητικά μοντέλα. Το πρώτο βασίζεται στα μοντέλα αποδοχής της τεχνολογίας και το δεύτερο στην ικανοποίηση του τελικού χρήστη. Αυτές οι μεθοδολογίες έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως για την μέτρηση της επιτυχίας των πληροφοριακών συστημάτων σε έναν μεγάλο αριθμό ερευνητικών προγραμμάτων στο παρελθόν. Τα προτεινόμενα μοντέλα περιέχουν αλληλεξαρτήσεις μεταξύ παραγόντων επιτυχίας ενός πληροφοριακού συστήματος (ποιότητα πληροφορίας, αντιληπτή χρησιμότητα, αντιληπτή ευκολία χρήσης, ποιότητα συστήματος), και τις σχέσεις τους με σχετικούς με τον χρήστη παράγοντες (στάση, αποτελεσματικότητα, άγχος) και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες (κοινωνικές επιρροές, συνθήκες διευκόλυνσης, εκπαίδευση, ποιότητα υποστήριξης). Ο σκοπός αυτής της έρευνας είναι να προσφέρει επιπλέον γνώση στην ήδη υπάρχουσα με την υποβολή νέων προτάσεων και εννοιολογικών προοπτικών στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η πληροφοριακή ικανοποίηση του προσωπικού των νοσηλευτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα αλλά και να αναλύσει παράλληλα τους παράγοντες που επηρεάζουν την υιοθέτηση ή την απόρριψη ενός πληροφοριακού συστήματος από τους χρήστες. Για τον έλεγχο της αξιοπιστίας, της εγκυρότητας, και της προσαρμοστικότητας των υποθετικών ερευνητικών μοντέλων χρησιμοποιήθηκε το SPSS για τις ανάγκες της περιγραφικής στατιστικής, της ανάλυσης των συσχετίσεων καθώς επίσης και για τις παραγοντικές αναλύσεις. Τεχνικές βασιζόμενες στα μοντέλα δομικών εξισώσεων (SEM) με το Amos 6.0 χρησιμοποιήθηκαν επίσης για την εξέταση των προτεινόμενων υποθετικών μοντέλων και την αξιολόγηση των σχέσεων μεταξύ των παραγόντων που τα συνθέτουν. Συνολικά, βρέθηκε άριστη προσαρμοστικότητα για τα προτεινόμενα μοντέλα. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τη σημαντικότητα των σχετικών παραγόντων με τον χρήστη όπως επίσης και των περιβαλλοντικών παραγόντων στην διαμόρφωση της πληροφοριακής ικανοποίησης των χρηστών και της πρόθεσης των στην χρήση πληροφοριακών συστημάτων και δημιουργούν παράλληλα ορισμένα ερωτήματα για μερικές συνήθως επιβεβαιωμένες σχέσεις.