Επίδραση συμπτωμάτων και παρενεργειών στις αντιλήψεις και συμμόρφωση ασθενών με HIV/AIDS στην αντιρετροϊκή αγωγή

Abstract

Background: Recent developments in HIV infection / AIDS care and cure have changed its natural progress. The characteristics of «manageable chronic illness» have been fully described. Full compliance to antiretroviral therapy is required (>95%) in order to achieve continuous and complete viral suppression. The compliance percentage is much higher than in other lasting therapies and is quite difficult to be kept during a life-time. Non-compliance is frequent in all patient groups under antiretroviral therapy. Non-compliance has been found to reduce immunological benefit and increase hospital admissions and hospitalization days. Non-compliance to antiretroviral therapy has been clearly implicated in the development of antiretroviral-resistant virus. Patients’ beliefs about illness and drugs are strongly affected by symptoms and experience. Patients have their own internal reasoning, although theirs beliefs and assumptions may not be in accordance with medical evidence. The patients’ belief for the necessity of drug therapy and their evaluation of therapy effectiveness are affected by their expectancy for the appearance of symptoms and the previous experience of symptoms. Aims: The aim of this research is to study the relationship between HIV symptoms experience and a) beliefs for HIV infection and antiretroviral drugs b) compliance to the antiretroviral regimen c) relationship between HIV infection, antiretroviral drugs and compliance and d) identification of demographic characteristics of the above-mentioned parameters. Patients and methods: The sample was selected through the non probability at convenience sampling method. A sample of 242 patients with HIV infection was selected. Sampling frame has been acquired from three Outpatients Clinics of Special Infection Units included in the research. Data collection has been achieved by the aid of the following questionnaires: a) The Brief Illness Perception Questionnaire (Brief IPQ), b) the Beliefs about Medicines Questionnaire (BMQ), c) Questionnaire on Taking Antiretroviral Medication and d) HIV Symptom Index. Results: The main findings of the study were: 1) Non compliance (21,6%) was in accordance with the findings of other studies and increased through time (7,9%, 9,4% and 21,6%), 2) Symptoms discomfort level was found to be positively correlated with non compliance, [r(215) = 0,155, p<0,05], 3) Compliant patients have greater mean recognition of therapy efficiency than non-compliant (Mann-Whitney U test, n1=177, n2=49, p=0,011). Non compliant patients exhibit greater mean emotional effect of HIV infection (M_W U test, n1= 176, n2= 49, p= 0,014), 4) The apprehension for antiretroviral drugs is positively correlated with the number of symptoms [r(212) =0,201, p<0,01], discomfort level of symptoms [r(213) =0,210, p= <0,01], while the perception for drugs necessity is negatively correlated with non compliance [r(220) =-0,175, p= <0,01].

Υπόβαθρο: Οι εξελίξεις στη θεραπεία της HIV λοίμωξης/AIDS άλλαξαν τη φυσική της πορεία και τις προσέδωσαν τα χαρακτηριστικά μιας «αντιμετωπίσιμης χρόνιας νόσου». Η νοσηρότητα και θνητότητα από AIDS μειώθηκαν εντυπωσιακά από την εφαρμογή των πρώτων συνδυασμένων αντιρετροϊκών θεραπειών. Στους περισσότερους ασθενείς απαιτείται σχεδόν πλήρης συμμόρφωση (>95%), προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης και διαρκής ιϊκή καταστολή. Αυτό το ποσοστό συμμόρφωσης είναι πολύ υψηλό σε σχέση με αυτό που απαιτούν άλλες μακροχρόνιες θεραπείες και είναι αρκετά δύσκολο για τους ασθενείς να το διατηρήσουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Η μη συμμόρφωση είναι συχνή σε όλες τις ομάδες των ασθενών υπό αντιρετροϊκή θεραπεία. Η μη συμμόρφωση μειώνει το ανασολογικό όφελος από την αντιρετροϊκή θεραπεία και αυξάνει τις εισαγωγές στο νοσοκομείο και τις ημέρες νοσηλείας. Επίσης έχει σαφώς συσχετιστεί με την ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών του ιού στα αντιρετροϊκά φάρμακα. Οι πεποιθήσεις των ασθενών για τη νόσο και τα φάρμακα παρόλο που δεν είναι σύμφωνες με τις ενδείξεις της ιατρικής έχουν τη δική τους εσωτερική λογική και συνοχή και επηρεάζονται έντονα από την εμπειρία συμπτωμάτων. Η προσδοκία ή η εμπειρία συμπτωμάτων επηρεάζει τις αρχικές αντιλήψεις αναγκαιότητας των φαρμάκων των ασθενών αλλά και την αξιολόγησή τους για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Σκοπός: Οι στόχοι της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση: α) της σχέση της εμπειρίας HIV συμπτωμάτων και των αντιλήψεων για την HIV λοίμωξη και τα αντιρετροϊκά φάρμακα, β) της σχέσης της εμπειρίας HIV συμπτωμάτων και συμμόρφωσης στην αντιρετροϊκή αγωγή, γ) της σχέσης μεταξύ αντιλήψεων για την HIV λοίμωξη και τα αντιρετροϊκά φάρμακα και συμμόρφωσης στην αντιρετροϊκή αγωγή, δ) της σχέσης δημογραφικών χαρακτηριστικών και χαρακτηριστικών που αφορούν την HIV λοίμωξη και την αντιρετροϊκή θεραπεία με τη συμμόρφωση στην αντιρετροϊκή αγωγή. Μέθοδος: Η μέθοδος δειγματοληψίας που εφαρμόστηκε ήταν δειγματοληψία μη πιθανότητας. Ειδικότερα χρησιμοποιήθηκε δειγματοληψία διευκόλυνσης. Δεδομένα συλλέχθηκαν από 242 άτομα με HIV λοίμωξη τα οποία προσέρχονταν για μηνιαία συνταγογράφηση και τακτική παρακολούθηση στα εξωτερικά ιατρεία τριών Μονάδων Ειδικών Λοιμώξεων που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη. Τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη ήταν: Αυτο-αναφορά Συμμόρφωσης στα Αντιρετροϊκά Φάρμακα, Αυτο-αναφορά HIV Συμπτωμάτων, Ερωτηματολόγιο Αντίληψης νόσου και Ερωτηματολόγιο Πεποιθήσεων Φαρμάκων.