Μοριακή ανάλυση του γονιδίου C-erbB-2 και αριθμητικών χρωμοσωματικών ανωμαλιών σε παθήσεις τραχήλου μήτρας

Abstract

In the present study we investigated the numerical abnormalities of chromosomes 3, 7, 8 and 17 and the amplification of the c-erbB-2 oncogene, in precancerous lesions and invasive carcinomas of the cervix, using fluorescence in situ hybridization (FISH). We studied, also, the overexpression of the c-erbB-2 oncoprotein by immunohistochemistry. Formalin-fixed, paraffin-embedded tissue sections from 10 cases of morphologically normal cervical epithelium, 25 squamous intraepithelial lesions [10 LgSIL, 15 HgSIL] and 47 invasive carcinomas [30 squamous (28 invasive, 2 microinvasive), 10 adenocarcinomas, 7 adenosquamous] were studied. Moreover, coexistent of different severity lesions were analysed additionally. Morphologically normal cervical epithelium did not show numerical abnormalities for any of the investigated chromosomes. Chromosomal aneuploidy was detected in 50% of LgSIL cases, 66,7% of HgSIL cases and 89,4% of invasive carcinomas. Numerical abnormalities increased with advancing severity of the cervical lesion. Aneuploidy of chromosome 3 was the most frequent aberration. Aneuploidy of chromosomes 17 and 8 was correlated with the grade of the intraepithelial lesion and it was statistically significantly more frequent in invasive carcinomas than in intraepithelial lesions. HgSIL, adjacent to invasive carcinomas, showed the same numerical aberrations as the invasive carcinomas, but in a smaller percentage of cells. The same was found in LgSIL which coexisted with HgSIL. Numerical abnormalities were significantly different between adenocarcinomas and adenosquamous carcinomas, while the later showed similar abnormalities to squamous cell carcinomas. Amplification of the c-erbB-2 oncogene was detected in 21,2% of invasive carcinomas. Gene amplification was found in a similar percentage of adenocarcinomas and adenosquamous carcinomas (30% and 28,6% respectively), and in a smaller percentage (16,7%) of squamous cell carcinomas. Overexpression of the c-erbB-2 oncoprotein was detected in 8,5% of invasive carcinomas. All cases that overexpressed c-erbB-2 protein showed gene amplification. Morphologically normal cervical epithelium and pure SIL cases did not show amplification of the c-erbB-2 oncogene or overexpression of the protein. Gene amplification and protein overexpression was found only in an HgSIL adjacent to invasive carcinoma. Our results suggest the possible implication of the aneuploidy, particularly of chromosomes 17 and 8, in the progression of LgSIL. The amplification of the c-erbB-2 oncogene seems to be an important genetic aberration at the transition from HgSIL to invasive cervical carcinoma.

Στην παρούσα μελέτη αναλύσαμε, με την τεχνική του φθορίζοντος in situ υβριδισμού (FISH), τις αριθμητικές ανωμαλίες των χρωμοσωμάτων 3, 7, 8 και 17, καθώς και την ενίσχυση του ογκογονιδίου c-erbB-2 σε προκαρκινωματώδεις αλλοιώσεις και καρκινώματα τραχήλου μήτρας. Επιπλέον, ανιχνεύσαμε ανοσοϊστοχημικά την υπερέκφραση της πρωτεΐνης του ογκογονιδίου c-erbB-2. Μελετήθηκαν ιστολογικές τομές παραφίνης από 10 περιπτώσεις μορφολογικά φυσιολογικού τραχηλικού επιθηλίου, 25 περιπτώσεις πλακώδους ενδοεπιθηλιακής βλάβης [10 LgSIL, 15 HgSIL] και 47 περιπτώσεις καρκινωμάτων του τραχήλου της μήτρας [30 πλακώδη (28 διηθητικά, 2 μικροδιηθητικά), 10 αδενοκαρκινώματα, 7 αδενοπλακώδη]. Επιπλέον, στις περιπτώσεις στις οποίες συνυπήρχαν διαφορετικής βαρύτητας αλλοιώσεις, αυτές εκτιμήθηκαν επιπρόσθετα. Αριθμητικές χρωμοσωματικές ανωμαλίες δεν παρατηρήθηκαν στο μορφολογικά φυσιολογικό τραχηλικό επιθήλιο. Ανευπλοειδία ανιχνεύθηκε στο 50% των περιπτώσεων χαμηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακής βλάβης, στο 66,7% των περιπτώσεων υψηλόβαθμης ενδοεπιθηλιακής βλάβης και στο 89,4% των διηθητικών καρκινωμάτων. Αυξανομένης της βαρύτητας της τραχηλικής βλάβης παρατηρήθηκε σταδιακή αύξηση των αριθμητικών ανωμαλιών. Η ανευπλοειδία του χρωμοσώματος 3 ήταν η συχνότερη ανωμαλία. Η ανευπλοειδία των χρωμοσωμάτων 17 και 8 συσχετίσθηκε ασθενώς με το βαθμό της ενδοεπιθηλιακής βλάβης και ήταν στατιστικά σημαντικά συχνότερη στα διηθητικά καρκινώματα σε σχέση με τις ενδοεπιθηλιακές βλάβες. Υψηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακές βλάβες, παρακείμενες διηθητικών καρκινωμάτων, παρουσίαζαν όμοιες αριθμητικές ανωμαλίες με το διηθητικά καρκίνωμα, σε μικρότερο όμως ποσοστό κυττάρων. Το ίδιο παρατηρήθηκε και σε χαμηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακές βλάβες, οι οποίες συνυπήρχαν σε περιπτώσεις υψηλόβαθμης ενδοεπιθηλιακής βλάβης. Κατά τη συγκριτική μελέτη των αριθμητικών χρωμοσωματικών ανωμαλιών μεταξύ των διαφόρων τύπων καρκινωμάτων παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των αδενοπλακωδών καρκινωμάτων και των αδενοκαρκινωμάτων, ενώ τα αδενοπλακώδη εμφάνιζαν παρόμοιες αριθμητικές ανωμαλίες με τα πλακώδη καρκινώματα. Ενίσχυση του γονιδίου c-erbB-2 παρατηρήθηκε στο 21,2% των διηθητικών καρκινωμάτων. Αναλυτικότερα, γονιδιακή ενίσχυση παρατηρήθηκε στο ίδιο περίπου ποσοστό αδενοκαρκινωμάτων και αδενοπλακωδών καρκινωμάτων (30% και 28,6% αντίστοιχα) και σε μικρότερο ποσοστό (16,7%) των πλακωδών καρκινωμάτων. Υπερέκφραση της πρωτεΐνης c-erbB- 2 ανιχνεύθηκε στο 8,5% των διηθητικών καρκινωμάτων. Σε όλες τις περιπτώσεις στις οποίες ανιχνεύθηκε υπερέκφραση της πρωτεΐνης παρατηρήθηκε και γονιδιακή ενίσχυση. Στο μορφολογικά φυσιολογικό τραχηλικό επιθήλιο και στις αμιγείς πλακώδεις ενδοεπιθηλιακές βλάβες δεν ανιχνεύθηκε ενίσχυση του γονιδίου c- erbB-2 ή υπερέκφραση της πρωτεΐνης. Γονιδιακή ενίσχυση και υπερέκφραση της πρωτεΐνης c-erbB-2 παρατηρήθηκε σε μία μόνο υψηλόβαθμη ενδοεπιθηλιακή βλάβη, παρακείμενη διηθητικού καρκινώματος. Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν την πιθανή εμπλοκή της ανευπλοειδίας, κυρίως των χρωμοσωμάτων 17 και 8, στην εξέλιξη των χαμηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακών βλαβών. Η ενίσχυση του γονιδίου c-erbB-2 φαίνεται να αποτελεί σημαντική γενετική παρεκτροπή, η οποία σχετίζεται με τη μετάπτωση των υψηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακών βλαβών σε διηθητικό καρκίνωμα.