Ολοκληρωμένη μεθοδολογία και πληροφοριακό σύστημα υποστήριξης αποφάσεων για τη διαχείριση μετοχικών χαρτοφυλακίων

Abstract

The main scope of this thesis is the development of an integrated methodological framework for supporting decisions that concern the management process of equity portfolios, under the strongly volatile and uncertain conditions of contemporary financial environment. The objective of the thesis is to contribute to the identification of all the problem’s parameters, their interrelations and finally to the elaboration of a transparent and consistent decision support framework of the decision makers-investors. The proposed methodology aspires to heal the pathology of the related current knowledge level and constitute the starting point for reforming and improving the conventional and stereotype investment practices. Moreover, it comprises an anti-systemic tailor-made equity portfolio engineering approach, since it departs from the point that the mean-variance model finishes and proceeds further in the implementation of complex and specialized management strategies. In particular, the proposed methodology, consists of the following four (4) components: - Component Ι: Stock selection, - Component ΙI: Portfolio optimization, - Component ΙII: Interactive filtering of portfolios, - Component ΙV: Portfolio evaluation. More specifically: The first component deals with the selection of the most attractive securities through the evaluation of the overall corporate performance of the corresponding firms. A multi-objective mixed integer programming model is developed within the second component, in order to generate the Pareto optimal portfolios. The third component focus on the realization of an interactive filtering process in order to assist the decision maker in making his final selection among the solution set. Finally, the fourth component emphasizes in the evaluation of the portfolios, on the basis of a broad grid of portfolio performance measures. The methodological framework proposed for the management of equity portfolios is implemented through an integrated fully functional decision support system. It is named IPSSIS (Integrated Portfolio Synthesis and Selection Information System) and has been implemented in the Java SE Runtime Environment 6 platform. The user-friendly windows-based interface of the system enables the decision maker to take full advantage of all the embedded technical capabilities, in order to make effective investment decisions. The proposed approach was successfully applied on the Athens Stock Exchange for a set of 259 stocks. The analysis realized covers a long period of four years (2004-2008). The main data volume needed for the experiments was extracted from the ICAP databases, as well as the daily, monthly and yearly statistical bulletins of the Athens Stock Exchange.

Αντικείμενο της Διατριβής αποτελεί η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης μεθοδολογίας υποστήριξης αποφάσεων για τη διαχείριση μετοχικών χαρτοφυλακίων, στα πλαίσια της ισχυρής μεταβλητότητας και εντεινόμενης αβεβαιότητας του σύγχρονου χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος. Στόχος της Διατριβής είναι η συμβολή στην αναγνώριση όλων των παραμέτρων του προβλήματος, στην εμπεριστατωμένη ανάλυση των μεταξύ τους αλληλεπιδράσεων και τελικά στη διαμόρφωση ενός διαφανούς και συνεπούς πλαισίου υποστήριξης των αποφασιζόντων-επενδυτών. Η προτεινόμενη μεθοδολογία φιλοδοξεί να θεραπεύσει τις παθολογίες που εντοπίζονται στο συναφές υφιστάμενο επίπεδο γνώσης και να αποτελέσει αφετηρία αναμόρφωσης και βελτίωσης των συμβατικών και στερεότυπων επενδυτικών πρακτικών. Συνιστά δε μια αντι-συστημική προσέγγιση μηχανικής ειδικά σχεδιασμένων μετοχικών χαρτοφυλακίων, καθώς αναχωρεί από το σημείο που το μοντέλο μέσου διακύμανσης τερματίζει και προχωρά περαιτέρω στην υλοποίηση σύνθετων και εξειδικευμένων στρατηγικών διαχείρισης. Η προτεινόμενη μεθοδολογία αποτελείται από τέσσερις συνιστώσες: - Συνιστώσα Ι: Επιλογή μετοχικών τίτλων, - Συνιστώσα ΙI: Βελτιστοποίηση χαρτοφυλακίων, - Συνιστώσα ΙII: Αλληλεπιδραστική διύλιση χαρτοφυλακίων, - Συνιστώσα ΙV: Αξιολόγηση χαρτοφυλακίων Ειδικότερα: Η πρώτη συνιστώσα της προτεινόμενης μεθοδολογίας εστιάζει στην επιλογή των μετοχικών τίτλων που συγκεντρώνουν τις πιο αξιόλογες επενδυτικές προοπτικές. Στη συνέχεια, τα χρεόγραφα που επιλέγονται, συμμετέχουν στη διαδικασία της βελτιστοποίησης, η οποία υλοποιείται μέσω της δεύτερης συνιστώσας και στοχεύει στην άριστη σύνθεση μετοχικών χαρτοφυλακίων. Η τρίτη συνιστώσα της προτεινόμενης μεθοδολογίας εστιάζει στην υλοποίηση μιας αλληλεπιδραστικής διαδικασίας διύλισης του συνόλου των κατά Pareto άριστων λύσεων (χαρτοφυλακίων), οι οποίες παρήχθησαν κατά το στάδιο της βελτιστοποίησης. Τέλος, μέσω της τέταρτης συνιστώσας πραγματοποιείται η αξιολόγηση των μετοχικών χαρτοφυλακίων που προκύπτουν ως έξοδος από τη διαδικασία της αλληλεπιδραστικής διύλισης των αποτελεσματικών λύσεων. Στα πλαίσια της Διατριβής αναπτύχθηκε ένα ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα, το οποίο ενσωματώνει την προτεινόμενη μεθοδολογία διαχείρισης μετοχικών χαρτοφυλακίων. Το πληροφοριακό σύστημα, στο οποίο έχει δοθεί το όνομα IPSSIS (Integrated Portfolio Synthesis & Selection Information System), υλοποιήθηκε στην πλατφόρμα Java SE Runtime Environment 6, είναι πλήρως παραμετροποιήσιμο και διαθέτει μια ιδιαίτερα χρηστική παραθυρική διεπαφή. Το πλέγμα των δυνατοτήτων που παρέχει το IPSSIS επιτρέπει υψηλά επίπεδα αλληλεπίδρασης με τον χρήστη, αναβαθμίζει τον ρόλο του κατά την επενδυτική διαδικασία και διασφαλίζει ότι, ακόμα και η πιο πολύπλοκή επενδυτική πολιτική, είναι δυνατόν να προτυποποιηθεί και στη συνέχεια να εφαρμοστεί. Η προτεινόμενη μεθοδολογία εφαρμόστηκε επιτυχώς στο Χρηματιστήριο Αθηνών για ένα σύνολο 259 μετοχικών τίτλων. Η χρονική διάρκεια της ανάλυσης καλύπτει αθροιστικά μια περίοδο τεσσάρων ετών (2004-2008). Το μεγαλύτερο μέρος των στοιχείων που χρησιμοποιήθηκαν στην εφαρμογή, αντλήθηκε από τις βάσεις δεδομένων της ICAP, ενώ σημαντικός όγκος δεδομένων αντλήθηκε από τα ημερήσια, μηνιαία και ετήσια στατιστικά δελτία τιμών του Χρηματιστηρίου Αθηνών.