Ο επινεφριδικός άξονας στον σακχαρώδη διαβήτη

Abstract

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) σχετίζεται με μία εξελισσόμενη διαταραχή του μεταβολισμού. Οι ασθενείς με ΣΔ εμφανίζουν διαλείπουσα υπερλειτουργία του υποθαλαμο-υποφυσεο-επινεφριδικού (ΥΥΕ) άξονα, με αδυναμία καταστολής της κορτιζόλης πλάσματος με δεξαμεθαζόνη, αύξηση της έκκρισης της ελεύθερης κορτιζόλης ούρων και με μη φυσιολογική απάντηση στη δοκιμασία διέγερσης των επινεφριδίων με CRH. Τόσο οι διαβητικοί με περιφερική νευροπάθεια όσο και οι διαβητικοί χωρίς επιπλοκές παρουσιάζουν ήπιο χρόνιο υπερκορτιζολισμό. Ο χρόνιος ήπιος υπερκορτιζολισμός χαρακτηρίζει, επίσης, το χρόνιο άγχος και τη μείζονα κατάθλιψη και οι διαβητικοί εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα επίπτωσης τόσο της κατάθλιψης όσο και του χρόνιου άγχους. Ο ΣΔ συνοδεύεται επίσης από αυξημένα ιστικά επίπεδα της Αγγειοτενσίνης ΙΙ (Ang II). Η ορμόνη αυτή διεγείρει τον ΥΥΕ άξονα μέσω των υποδοχέων της (AT1) στους υποθαλαμικούς νευρώνες της CRH και στα κορτικοτρόφα κύτταρα της υπόφυσης. Το στρες απομόνωσης στους επίμυς αυξάνει τη σύνδεση της Ang II στους AT-1R, την παραγωγή της ACTH, της κορτικοστερόνης, της αλδοστερόνης και των κατεχολαμινών. Διερευνήσαμε την ικανότητα της καντεζαρτάνης, ενός ανταγωνιστή ΑΤ1 (ΑRB) που διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, να επιδρά στην δραστηριότητα του ΥΥΕ άξονα, στην ψυχολογία και στην περιφερική αγγειακή λειτουργία 17 ασθενών, ηλικίας 40-65, με ΣΔ τύπου 2 διάρκειας μικρότερης των 5 ετών και χωρίς επιπλοκές. Οι ασθενείς έλαβαν 4 mg/ημέρα καντεζαρτάνη per os για 3 τουλάχιστον μήνες. Πριν και μετά τη χορήγηση της καντεζαρτάνης, οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε δοκιμασία διέγερσης με hCRH, σε ένα ερωτηματολόγιο με ψυχολογικές δοκιμασίες και σε προσδιορισμό της περιφερικής αγγειακής λειτουργίας τους. Η απάντηση της ACTH στη δοκιμασία με hCRH δεν άλλαξε μετά την χορήγηση της καντεζαρτάνης, ενώ αυτή της κορτιζόλης μειώθηκε σημαντικά ως προς τη βασική της τιμή (P=0.005), πιθανόν λόγω χαμηλότερης ευαισθησίας των επινεφριδίων στην ACTH. Παράλληλα, βρέθηκε στατιστικά σημαντική βελτίωση στα αποτελέσματα της διαπροσωπικής ευαισθησίας (P=0.027) και της κατάθλιψης ( P= 0.026 ) μετά τη χορήγηση της καντεζαρτάνης. Η εκτίμηση της περιφερικής αγγειακής ενδοθηλιακής λειτουργίας κατέδειξε στατιστικά σημαντική μείωση της καρδιακής συχνότητας (P=0.01) με τη χορήγηση της καντεζαρτάνης. Συμπερασματικά, η καντεζαρτάνη επηρεάζει τον ΥΥΕ άξονα των ασθενών με ΣΔ τύπου 2 και βελτιώνει τη διαταραγμένη ψυχοπαθολογία τους, προστατεύοντας πιθανώς τους ασθενείς αυτούς από τη μακροχρόνια υπερέκκριση της CRH.