Η εκπαίδευση στα εσπερινά σχολεία ως παράγοντας άμβλυνσης του κοινωνικού αποκλεισμού

Abstract

The present project attempts to look into the hypothesis that education at evening schools constitutes a factor of moderating social exclusion. Social exclusion represents a constant threat towards the people of low economic and social origins who have prematurely interrupted their educational course. The tendency of an individual to pursue the improvement of his social and economic situation in life and the quality of his life in general is taken for granted. This improvement however, requires solid educational support since not only the existing conditions in the job market but also the requirements of both the public and the private sector render the constant improvement of the educational level of an individual an imperative need. On the other hand, cultivating the character and enhancing the personality of a person put forward great demands towards the educational system. Evening education is indeed a historical institution in the Hellenic educational reality while its presence in the international arena is also important. The survey was conducted by the method of telephone interview with the filling in of a questionnaire in a panhellenic sample of graduates of all grades and all types of evening education. The processing of the compiled information was carried out with a combination of the qualitative and quantitative method of analysis. The outcome of this processing has revealed that evening education represents a substantial opportunity for the completion of the mandatory education as well as the post-mandatory secondary education. Its contribution is equally substantial in the materialization of the expectations- ambitions of pursuing tertiary studies, even though in several cases a successful admission is not always followed by an equally successful continuation of the tertiary studies, for reasons which are not related to the quality of the knowledge obtained in the context of evening education. Its contribution is deemed to be of great importance in the improvement of a person’s vocational status while it also appears to concur greatly in boosting a person’s self-confidence and regard for oneself as well as the cultivation of one’s character and the completion of his personality. Furthermore it constitutes a major factor of cultural sensitization. Older age groups are those who appear to benefit the most, while the role of evening education in the moderation of social exclusion does not appear to differ according to a person’s sex. As a general assessment, it is deemed that the education at evening schools constitutes a major factor of moderation of social exclusion, offering to the individual the possibility to extricate oneself from all the factors which obstruct the absorption of social and public goods, the lack of which is a defining factor of indigence, marginalization and deterioration of the quality of life.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να διερευνήσει την υπόθεση ότι η εκπαίδευση στα εσπερινά σχολεία αποτελεί παράγοντα άμβλυνσης του κοινωνικού αποκλεισμού. Ο κοινωνικός αποκλεισμός αποτελεί διαρκή απειλή για τα άτομα εκείνα τα οποία έχουν χαμηλή κοινωνικοοικονομική προέλευση και έχουν διακόψει πρόωρα την μαθητική τους διαδρομή. Είναι δεδομένη η τάση του ατόμου να επιδιώκει την βελτίωση της κοινωνικής και οικονομικής του κατάστασης και γενικά της ποιότητας της ζωής του μέσω της επαγγελματικής του ανάπτυξης, η οποία όμως συχνά απαιτεί ισχυρά εκπαιδευτικά στηρίγματα, εφόσον τόσο οι διαμορφωθείσες συνθήκες στην αγορά εργασίας, όσο και οι επιταγές του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αλλά και οι διεθνείς εξελίξεις υπαγορεύουν τη συνεχή βελτίωση του επιπέδου εκπαίδευσης του ατόμου. Από την άλλη, η καλλιέργεια του χαρακτήρα και η βελτίωση της προσωπικότητας του ατόμου εγείρουν σημαντικές διεκδικήσεις από την εκπαίδευση. Η εσπερινή εκπαίδευση αποτελεί ιστορικό θεσμό στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, ενώ και στον αντίστοιχο διεθνή στίβο η παρουσία της είναι σημαντική. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της τηλεφωνικής συνέντευξης με συμπλήρωση ερωτηματολογίου από πανελλαδικό δείγμα αποφοίτων όλων των βαθμίδων και των τύπων της εσπερινής εκπαίδευσης. Η επεξεργασία των συγκεντρωθέντων στοιχείων πραγματοποιήθηκε με συνδυασμό της ποσοτικής και της ποιοτικής μεθόδου. Τα αποτελέσματα της επεξεργασίας έδειξαν ότι η εσπερινή εκπαίδευση αποτελεί ουσιαστική ευκαιρία ολοκλήρωσης της υποχρεωτικής και της δευτεροβάθμιας μεταϋποχρεωτικής εκπαίδευσης. Η συμβολή της είναι σημαντική και στην υλοποίηση των προσδοκιών - φιλοδοξιών συνέχισης των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αν και σε αρκετές περιπτώσεις η επιτυχία εισαγωγής σ’ αυτήν δεν συνοδεύεται πάντα από εξίσου επιτυχή συνέχιση των τριτοβάθμιων σπουδών, για λόγους όμως που δεν σχετίζονται με την ποιότητα των αποκτηθεισών γνώσεων από την εσπερινή εκπαιδευση. Σημαντική κρίνεται η συμβολή της στη βελτίωση της επαγγελματικής κατάστασης, ενώ εμφανίζεται να συμβάλλει ουσιαστικά τόσο στη βελτίωση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης του ατόμου, όσο και στην καλλιέργεια του χαρακτήρα και στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του. Επιπλέον βρέθηκε να αποτελεί σημαντικό παράγοντα πολιτιστικής ευαισθητοποίησης. Μεγαλύτερη ωφέλεια από την εσπερινή εκπαίδευση εμφανίζονται να απολαμβάνουν οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, ενώ ο ρόλος της εσπερινής εκπαίδευσης στην άμβλυνση του κοινωνικού αποκλεισμού δεν διαφοροποιείται ως προς το φύλο. Ως γενική αποτίμηση, κρίνεται ότι η εκπαίδευση στα εσπερινά σχολεία αποτελεί σημαντικό παράγοντα άμβλυνσης του κοινωνικού αποκλεισμού, προσφέροντας στο άτομο τη δυνατότητα να απεμπλακεί από την παρεμπόδιση απορρόφησης κοινωνικών και δημόσιων αγαθών, η έλλειψη των οποίων αποτελεί προσδιοριστικό παράγοντα οικονομικής ανέχειας, περιθωριοποίησης και, εντέλει, υποβάθμισης της ποιότητας ζωής.