Η ποίηση μέσα από τα παιδικά περιοδικά και τα αναγνωστικά της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης από το 1950 ως το 1990

Abstract

Η διαπίστωση ότι η κριτική της ποίησης “κυρίως” για παιδιά είναι ακόμη σχετικά περιορισμένη, στήριξε το ενδιαφέρον της παρούσας διατριβής, για το ρόλο που κατείχε,- και συνεχίζει και σήμερα να κατέχει,- η ποίηση μέσα στο σχολείο αλλά και έξω από αυτό, στις στήλες του περιοδικού τύπου που απευθύνονταν σε παιδιά. Τα ποιήματα αυτά αποτέλεσαν, και συνεχίζουν να αποτελούν, τον κύριο τόπο συνάντησης της πλειοψηφίας των παιδιών σχολικής ηλικίας με τον γραπτό ποιητικό λόγο. Μια σειρά παραμέτρων που σχετίζεται με τη σύνολη εκπαιδευτική διαδικασία, δηλαδή παιδαγωγική μέθοδος και ευρύτερο ιστορικό-κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο, περιγράφουν το χώρο αυτής της συνάντησης. Για τον καθορισμό των ποιοτικών κριτηρίων στη βάση των οποίων μπόρεσε να προσεγγιστεί το ερευνητικό υλικό, προηγήθηκε, στο πρώτο μέρος της διατριβής, η επισκόπηση των θεωρητικών προσεγγίσεων για τη φύση και τη λειτουργία της ποίησης “κυρίως” για παιδιά. Η βιβλιογραφική έρευνα επίσης καθοδηγήθηκε από ορισμένες γενικές υποθέσεις εργασίας, που αφορούσαν στη σχέση της με την ποίηση, καθώς και στις ιδιαιτερότητες των παιδιών ως αναγνωστών. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής αξιολογήθηκαν τα ποιητικά κείμενα, με κεντρικούς άξονες τη θεματολογική τους επισήμανση και την ανάγνωση της μορφής τους με όρους και εργαλεία από τη θεωρία της αφήγησης, με στόχο να διαπιστωθεί η θέση του δημιουργού τους σε σχέση με τον αναγνώστη. Η αναζήτηση των μορφικών χαρακτηριστικών των ποιημάτων, ο τρόπος που ο δημιουργός παρουσιάζει το θέμα τους και τη γλωσσική τους μορφή τέθηκε, ώστε να διερευνηθεί η δυνατότητά τους να εκφράσουν συναισθήματα που να μεταμορφώνονται σε “λόγο κοινωνίας”. Βασικός συνοδός, εξ αντικειμένου, στο δρόμο που ανοίγει η ποίηση στο σχολείο, είναι ο/ή δάσκαλος/λα, που επιβάλλεται να είναι εφοδιασμένος/η με γνώση για το μορφολογικό και αισθητικό περιεχόμενό της, ώστε να βοηθήσει τα παιδιά να κατακτήσουν μια ουσιώδη και έντονη σχέση με την λογοτεχνία.