Μεταβολές των επιπέδων της γαστρίνης, σεκρετίνης, σωματοστατίνης και χολοκυστοκινίνης του πλάσματος μετά από πλήρη κατάργηση της εξωκρινούς παγκρεατικής λειτουργίας: Πειραματική μελέτη σε σκύλους

Abstract

Exocrine pancreas enzymes activation is always getting involve in pathogenesis and evolution of acute and chronic pancreatitis as well as in the development of complications after pancreatic surgery. Suppression of the exocrine pancreatic function offers a great help in early prevention and treatment of these diseases. Ligation or occlusion of pancreatic ducts although causes a complete exocrine pancreatic insufficiency does not seem to have any significant effect on the endocrine pancreatic function (insulin and glucagon secretion). However the impact of exocrine pancreatic insufficiency on the secretion of the rest gastrointestinal peptides has not been studied extensively. In this experimental study in 16 dogs, plasma levels of the gastrointestinal hormones gastrin, secretin, somatostatin and cholecystokinin were measured before and after exocrine pacreatic function abolishement, by occlusion (using prolamine) and surgical ligation of the pancreatic ducts for a time period up to 90 days. The operation performed under general anesthesia. Exploration and preparation of both pancreatic ducts was made in 12 dogs while in the rest four only one pancreatic duct was used. Immediately after pancreatic ducts catheterization prolamine infusion and surgical ligation was followed. Steatorrhea, lasted from 1 to 6 days, developed only in 5 dogs. After an overnight fast blood samples were taken preoperative and then on the 1st, 3rd, 7th, 15th, 30th, 60th and 90th day postoperative. Plasma peptides levels were measured by radioimmunoassay (RIA). Secretin and cholecystokinin was extracted from plasma by chromatography before final measurement. There were no significant fluctuations in plasma gastrin levels during the study period. Secretin levels increased significantly up to the 7th postoperative day (7th day 367±140 pg/ml-preoperative 73,7±34,7 pg/ml, p<0,0001) and then declined gradually upon restoration at 60th day. Somatostatin levels increased significantly from the first postoperative day (1st day 134±16,3 pg/ml-preoperative 59,1±18 pg/ml, p<0,001). Cholecystokinine increased significantly up to the 7th postoperative day (7th day 836±398 pg/ml - preoperative 204,9±76,5 pg/ml p<0,001) followed then same course as somatostatine (90th day 338±110 pg/ml, p<0,007 comparing to preoperative levels). From our study is concluded that after complete exocrine pancreatic insufficiency and up to 3 months: 1. Gastrin levels do not shown any significant fluctuation. 2. Secretin levels increased significantly up to the 7th postoperative day and then decline gradually upon restoration at 60th day. 3. Somatostatin levels increased significantly, from the first postoperative day and then decline gradually remaining significantly higher in comparison to preoperative levels up to the 90th day. 4. Cholecystokinin levels increased significantly up to the 7th postoperative day and then decline gradually remaining significantly higher in comparison to preoperative levels up to the 90th day.

Η ενεργοποίηση των ενζύμων της εξωκρινούς έκκρισης του παγκρέατος εμπλέκεται στην παθογένεια και εξέλιξη της οξείας και χρόνιας παγκρεατίτιδας, καθώς και στην εμφάνιση επιπλοκών στη χειρουργική του οργάνου. Η κατάργηση της εξωκρινούς παγκρεατικής λειτουργίας συμβάλλει στην πρόληψη ή αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων. Η απολίνωση ή έμφραξη των παγκρεατικών πόρων, ενώ προκαλεί πλήρη εξωκρινή παγκρεατική ανεπάρκεια, δε φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά την ενδοκρινή παγκρεατική λειτουργία (έκκριση ινσουλίνης και γλουκαγόνου). Η επίπτωση όμως της πλήρους εξωκρινούς παγκρεατικής ανεπάρκειας στην έκκριση των υπολοίπων ΓΕΠ πεπτιδίων δεν έχει μελετηθεί ικανοποιητικά. Στην πειραματική αυτή εργασία σε σκύλους καταργήθηκε η εξωκρινής παγκρεατική λειτουργία με έμφραξη με προλαμίνη και απολίνωση των παγκρεατικών πόρων και μετρήθηκαν τα επίπεδα των ΓΕΠ πεπτιδίων γαστρίνης, σεκρετίνης, σωματοστατίνης και χολοκυστοκινίνης για χρονικό διάστημα 90 ημερών. Η επέμβαση έγινε με γενική αναισθησία, έγινε αποκάλυψη-παρασκευή και των δύο παγκρεατικών πόρων σε 12 σκύλους, ενώ σε άλλους 4 μόνο του ενός παγκρεατικού πόρου. Ακολούθησε καθετηριασμός, έγχυση της προλαμίνης και απολίνωση των πόρων. Από τα 16 πειραματόζωα μόνο 5 παρουσίασαν στεατόρροια διάρκειας 1 έως 6 ημερών. Οι αιμοληψίες έγιναν προεγχειρητικά και στη συνέχεια την 1η, 3η, 7η, 15η, 30η, 60η και 90η μετεγχειρητική ημέρα με το πειραματόζωο νηστικό. Η μέτρηση των πεπτιδίων έγινε με ραδιοανοσοβιολογικό προσδιορισμό (RIA), αφού πρώτα, ειδικά για τη σεκρετίνη και χολοκυστοκινίνη, έγινε εξαγωγή τους από το πλάσμα με χρωματογραφία. Δε βρέθηκε σημαντική μεταβολή των επιπέδων της γαστρίνης στον ορό. Η σεκρετίνη παρουσίασε σημαντική αύξηση μέχρι την 7η μετεγχειρητική ημέρα (7η ημέρα: 367±140 pg/ml, προεγχειρητικά 73,7±34,7 pg/ml, p<0,0001) και στη συνέχεια βαθμιαία πτώση και αποκατάσταση μετά 60 ημέρες. Η σωματοστατίνη παρουσίασε σημαντική αύξηση την 1η μετεγχειρητική ημέρα (1η ημέρα : 134±16,3 pg/ml, προεγχειρητικά 59,1±18 pg/ml, p<0,0001) και στη συνέχεια προοδευτική ελάττωση, αλλά πάντοτε σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τα προεγχειρητικά (90η ημέρα 98,2±24 pg/ml, p<0,001). Η χολοκυστοκινίνη παρουσίασε σημαντική αύξηση μέχρι την 7η μετεγχειρητική ημέρα (7η ημέρα 836±398 pg/ml προεγχειρητικά 204,9±76,5 pg/ml, p<0,007). Τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η μελέτη είναι ότι σε πρόκληση πλήρους εξωκρινούς παγκρεατικής ανεπάρκειας και για χρονικό διάστημα μέχρι 3 μήνες: 1. Τα επίπεδα της γαστρίνης στον ορό δε μεταβάλλονται σημαντικά. 2. Τα επίπεδα της σεκρετίνης στον ορό αυξάνονται σημαντικά μέχρι την 7η μετεγχειρητική ημέρα και στη συνέχεια ελαττώνονται σταδιακά για να επανέλθουν μετά δίμηνο περίπου στα προεγχειρητικά επίπεδα. 3. Τα επίπεδα της σωματοστατίνης στον ορό αυξάνονται σημαντικά την 1η μετεγχειρητική ημέρα και στη συνέχεια ελαττώνονται βαθμιαία, αλλά πάντοτε σε επίπεδα σημαντικά αυξημένα σε σχέση με τα προεγχειρητικά. 4. Τα επίπεδα της χολοκυστοκινίνης στον ορό αυξάνονται σημαντικά μέχρι την 7η μετεγχειρητική ημέρα και στη συνέχεια ελαττώνονται βαθμιαία, αλλά πάντοτε σε επίπεδα σημαντικά αυξημένα σε σχέση με τα προεγχειρητικά.